KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN DİN ÖĞRETİMİNDE KULLANILMASI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 522 - 539, 30.12.2018

Mehmet Ayas

Öz

20. yüzyılın sonlarında tanıştığımız kavram
karikatürleri, gerek görselliğiyle gerekse düşündürücü yönüyle öğrencilerin
derslerde bilişsel ve duyuşsal olarak gelişimlerine katkı sağlayan bir
yöntemdir. Bu nedenle derse aktif katılımı sağlama, konuyu günlük yaşamla ilişkilendirme,
argümantasyon amaçlı kullanılabilme gibi pek çok özelliği bulunan kavram
karikatürlerinin kullanımının alan yazın için önemli bir katkısı olacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmada; Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde kavram karikatürlerinin
kullanılmasının önemi ve hâlihazırdaki ders kitaplarının (ilköğretim 4. sınıf)
konu açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Ders kitaplarında kavram
karikatürlerinin kullanılması üzerine bir takım öneriler getirilmiştir.

Din,
milli birlik ve beraberliğin korunmasında, toplumsal barışa katkı sağlamasında,
sosyal ahlak ve değerlerin verilmesinde en önemli unsur olarak durmaktadır. Din
öğretimi, dinin bu fonksiyonlarını sağlıklı şekilde yerine getirmesi için
anlamlı öğrenme boyutuyla öğretimini gerçekleştirmelidir. Öğrencilere, içerik
ve amaçlarından habersiz sunulan her türlü bilgilendirmeler, beklenilen kazanımları
sağlamayacaktır. Eğitim ve öğretimde yöntem ve materyal çeşitliliği, öğrenmenin
anlamlılığı açısından önem arz etmektedir. Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak
Bilgisi derslerine aktif olarak katılımını sağlayabilecek, onlara bilginin
yanında beceri kazandırabilecek, kendi deneyim ve yaşantılarıyla öğrendikleri
konuları ilişkilendirerek akademik başarılarının artmasını sağlayabilecek yöntem
ve tekniklerden biri olarak kavram karikatürlerinin kullanılması metodu da ön
plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

din kültürü, kavram öğretimi, anlamlı öğrenme, kavram karikatürü, ilköğretim

USING CONCEPT CARTOONS IN RELIGIOUS TEACHING

Öz

The concept cartoons that we met at the end of the 20th century are the teaching materials that contribute to the cognitive and affective development of the students in terms of their visual and thought-provoking aspects. The variety of methods and materials in education and training is important in terms of the significance of learning. Therefore, it is thought that the use of concept cartoons which have many features such as providing active participation to the course, associating the subject with daily life and being able to use for argumentation purposes will make a significant contribution to the literature. In this study; The aim of this course is to examine the importance of using concept cartoons in the course of Religious Culture and Moral Knowledge and to examine the current course books (4th grade) in terms of subject. The literature on the concept cartoons was searched through literature search and the necessary information was obtained by analyzing the related textbook. In this study, it is determined that concept cartoons are not included in the related textbooks. Some suggestions have been made on the use of concept cartoons in textbooks.

Anahtar Kelimeler

Religious Culture and Moral Knowledge, Meaningful Learning, Concept Cartoons, Primary Education, Religious Teaching

Kaynakça

• Abuzar, Celil, "Dinin Toplumsal Yaşam Üzerindeki Etkisi", Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26, 2011: 143-153.
• Açıkgöz, Kamile Ün, Aktif Öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları, 2004.
• Akkaya, Ahmet, "Kaikatürlerle Dil Bilgisi Öğretimi". Konya: (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2011).
• Akyürek Süleyman, Din Öğretimi, Ankara: Nobel Yay., 2016.
• Atasoy, Şengül ve Zoroğlu, Muhammed Ali, "Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklara Yönelik Kavram Karikatürlerinin Geliştirilmesi ve Uygulanması", Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) Cilt 8, Sayı 2,, 2014: 38-70.
• Avşar, Servet, "Tarih Öğretiminde Karikatür İmgesi", (yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007).
• Balım, Ali Günay, Didem İnel Ekici, ve Erkan Özcan, "Concept Cartoons Supported Problem Based Learning Method in Middle School Science Classrooms" Journal of Education and Learning; Vol. 5, No. 2, 2016: 272-284.
• Baysarı, Esra, "İlköğretim Düzeyinde 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Canlılar ve Hayat Ünitesi Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Öğrenci Başarısına, Fen Tutumuna ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Olan Etkisi", (yüksek lisans tezi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2007).
• Berger, Peter L, Dinin Sosyal Gerçekliği, çev. Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yay., 1993.
• Birişçi, Salih, Mustafa Metin, ve Mehmet Karakaş, "Pre-Service Elementary Teachers’ Views on Concept Cartoons: A Sample from Turkey", Middle-East Journal of Scientific Research 5 (2), 2010: 91-97.
• Çamyar, Selahattin, "Din Kültürü ve Ahlak Bİlgisi 4. Sınıf Ders Kitabı", Eğitim Bilişim Ağı. 31 7 2018. http://www.eba.gov.tr/ekitap?&search=din kültürü.
• Demir, Yahya, "Kavram Yanılgılarının Belirlenmesinde Kavram Karikatürlerinin Kullanılması", (yüksek lisans tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008).
• Ekici, Fatma, Erhan Ekici, ve Fatih Aydın, "Utility of Concept Cartoons in Diagnosing and Overcoming" International Journal of Environmental & Science Education, 2(4), 2007: ss.111-124.
• Eren, Selim, "İnanç ve Sosyo-Kültürel Çevre Etkileşimi", Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XI/1, 2007: 126-152.
• Ergin, Akif, Öğretim Teknolojisi ve İletişim. Ankara: Anı, 1998.
• Ertürk, Selahattin, Eğitimde Program Geliştirme, 8.bsk. Ankara: Meteksan, 1994.
• Freyer, Hans, Din Sosyolojisi. Çeviren T. Kalpsüz. Ankara: AÜİF, 1964.
• Ingec, Sebnem Kandil, "Use of concept cartoons as an assessment tool in physics education" US-China Education Review, ISSN1548-6613, USA , 2008: 47-54.
• İşler, Ahmet, "Yazılı Ders Materyallerinde İllüstrasyon Kullanımının Yeri ve Önemi", Milli Eğitim Dergisi, 2003, 157.
• Kabapınar, Filiz, "Effectiveness of Teaching via Concept Cartoons from the Point of View of Constructivist Approach" Educational Sciences: Theory & Practice 5 (1), 2005: 135-148.
• Kabapınar, Filiz, "Yapılandırmacı Öğrenme Sürecine Katkıları Açısından Fen Derslerinde Kullanılabilecek Bir Öğretim Yöntemi Olarak Kavram Karikatürleri", Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), c. 5–1,, 2005: 101– 146.
• Kaya, Emine, "Dini Grupların Dini Bilgi Kaynaklarını Kullanırken Araçsallaştırdığı Formlar" Journal of Analytic Divinity 1/1, 2017: 65-82.
• Keogh, Brenda ve Stuart Naylor, "Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation", International Journal of Science Education, 21:4,, 1999: 431-446.
• Keogh, Brenda ve Stuart Naylor, "Teaching & learning in science using concept cartoons: why Dennis wants to stay in at playtime.» Australian Primary & Junior Science Journal, Cilt 16, Sayı 3, 2000: 1-5.
• Keogh, Brenda, ve Stuart Naylor, "Teaching and learning in science: a new perspective", Article in International Journal of Science Education 21(4), 1999: 431-446.
• Keskin, Mustafa, "Din Ve Toplum İlişkileri Üzerine Bir Genelleme", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi , 2004: 7-21.
• Kılınç, Ahmet, "Öğretimde Mizahi Kavramaya Dayalı Bir Materyal Geliştirme Çalışması: Bilim Karikatürleri", (doktora tezi, Ankara Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2008).
• Korkmaz, Mehmet, Din Öğretimi Teknolojisi ve Materyal Geliştirme. Kayseri: Kimlik Yay., 2017.
• Meydan, HASAN, "Doktriner Düşünce Ve Din Eğitimi: Anlamlı Öğrenme Ve Bireysel Manevi Tecrübe Bağlamında Bir Değerlendirme" Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016: 85-114.
• Naylor, Stuart, ve Brenda Keogh, "Concept Cartoons: What Have We Learnt?" Journal of Turkısh Scıence Educatıon Volume 10, Issue 1,, 2013: ss.3-11.
• Naylor, Stuart, ve Brenda Keogh, "Science on the Underground: an initial evaluation" Public Understand. Sci. 8, Printed in the UK PII: S0963-6625(99)06765-X, 1999: 105-122.
• Okumuş, Ejder, "Toplumsal Değişme ve Din", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2009: 323-347.
• Okumuş, Ejder, "Değer ve Din İstismarı" The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 2014: 13-31.
• Özşahin, Emre, "Karikatürlerle Coğrafya Öğretimi", Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 20, 2009: 101-121.
• Runzo, Joseph, ve Nancy M. Martin, Dünya Dinlerinde Hayatın Anlamı, çev. Gamze Varım. İstanbul: Say yay, 2002.
• Sepeng, Percy, "Using Concept Cartoons and Argumentative Writing Frames in Mathematical Word Problem Solving", Mediterranean Journal of Social Sciences, Italy, 4 (11), 2013: 129-137.
• TDK. "Türk Dil Kurumu", 17 Temmuz 2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b4dc5591fa9d5.81155461.
• Tokcan, Halil ve Gözde Alkan, "Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kavram Karikatürlerinin Öğrenci Başarısına Etkisi", Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 14, Sayı 2 , 2013: 1-19.
• Uğurel, Işıkhan, ve Sevgi Moralı, "Karikatürler ve Matematik Ögretiminde Kullanımı", Milli Eğitim Dergisi, 34 (170), 2006: 1-10.
• Wach, Joachim, Din Sosyolojisi, çev. Ünver Günay, 1990: Erciyes Ünv. Yay., Kayseri.
• Yamık, Gamse Atasayar, "Fen Eğitiminde Kavram Karikatürü Uygulamasının İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Motivasyonları Üzerindeki Etkisi", (yüksek lisans tezi, İzmir Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015).
• Yelken, Tuğba Yanpar, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Anı, 2014.