Manevi İçerikli Grup Rehberliğinin Özel Gereksinimli Çocuk Sahibi Annelerin Dini Başa Çıkma Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 298 - 317, 31.05.2020

Sema Karagöz

https://doi.org/10.33931/abuifd.699943

Cited By: 4

Öz

Bu araştırmanın amacı özel gereksinimli çocuk sahibi annelere yönelik uygulanan manevi içerikli grup rehberliği programının olumlu dini başa çıkma ve olumsuz dini başa çıkma düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmada 66 özel gereksinimli çocuk sahibi anneye ulaşılmış ve gerçekleştirilen taramalar neticesinde dahil etme kriterlerine göre 24 anne deney ve kontrol gruplarına atanmıştır. Gönüllü onam formunun alınmasıyla 12 kişilik kontrol grubuna herhangi bir işlem uygulanmazken 12 kişilik deney grubuna manevi içerikli grup rehberliği programı uygulanmıştır. Manevi içerikli grup rehberliği programı her hafta 90 dakikadan oluşan oturumlarla 10 hafta boyunca devam etmiştir. Katılımcılara program öncesinde ve sonrasında Sosyo-Demografik Bilgi Formu ve Dini Başa Çıkma Ölçeği uygulanmıştır. Veriler SPSS istatistik programı aracılığıyla analiz edilmiş ve non-parametrik testler kapsamında yer alan Mann-Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre deney grubu katılımcılarının olumlu dini başa çıkma düzeylerinde anlamlı düzeyde artma olmuştur. Olumsuz dini başa çıkma düzeylerinde de uygulama sonrasında anlamlı düzeyde azalma meydana gelmiştir. Ayrıca deney grubu ve kontrol grubundaki katılımcıların uygulama öncesindeki olumlu ve olumsuz dini başa çıkma ön-test puanlarında anlamlı bir farklılık bulunmuyorken uygulama sonrasında anlamlı farklılık meydana geldiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Maneviyat, Grup Rehberliği, Özel Gereksinimli Çocuk, Dini Başa Çıkma, Anlam

Analysis of the Effect of Group Guidance With Spiritual Content on the Religious Coping Levels of Mothers of Children with Special Needs

Öz

The aim of this study is to examine the effect of a group guidance program with spiritual content applied to mothers of children with special needs on their positive religious coping and negative religious coping levels. In the study, 66 mothers of children with special needs were reached and, after screening, 24 mothers were assigned to experimental and control groups according to inclusion criteria. After obtaining informed consent forms, no action was taken with the control group of 12 participants, while the group guidance program with a spiritual content was held with the experimental group of other 12 participants. The spiritual group guidance program continued for 10 weeks, with sessions of 90 minutes each week. The Socio-Demographic Information Form and Religious Coping Scale were applied to the participants before and after the program. The data were analysed through the SPSS statistical program, and the Mann-Whitney U Test and the Wilcoxon Signed Ranks Test, which are non-parametric tests, were used. According to the findings obtained in the study, there was a significant increase in the positive religious coping levels of the experimental group participants. There was also a significant decrease in negative religious coping levels after the program. Additionally, while there was no significant difference in the positive and negative religious coping pre-test scores of the participants in the experimental group and the control group before the program, a significant difference was observed after the program.

Anahtar Kelimeler

Spirituality, Group Guidance, Special Needs Children, Religious Coping, Meaning

Kaynakça

• Abu-Raiya, Hisham vd. “An Emprical Examination of Religious/Spiritual Struggle among Israeli Jews”. The International Journal for the Psychology of Religion 26 (2016), 61-79. https://doi.org/10.1080/10508619.2014.1003519
• Abu-Raiya, Hisham vd. “Contribution of Religious Coping and Social Support to the Subjective Well-Being of Israeli Muslim Parents of Children with Cancer: A Priliminary Study”. Health and Social Work 40/3 (2015), 83-91. https://doi.org/10.1093/hsw/hlv031
• Abu-Raiya, Hisham vd. “Prevalence, Predictors and Implications of Religious/Spiritual Struggles among Muslims”. Journal for the Scientific Study of Religion 54/4 (2015), 631-648. https://doi.org/10.1111/jssr.12230
• Abu-Raiya, Hisham vd. “Robust Links between Religious/Spiritual Struggles, Psychological Distress and Well-Being in a National Sample of American Adults”. American Journal of Orthopsychiatry 85/6 (2015), 565-575. https://doi:10.1037/ort0000084
• Abu-Raiya, Hisham vd. “Understanding and Addressing Religious and Spiritual Struggles in Health Care”. Health & Social Work 40/4 (2015), 126-134. https://doi.org/10.1093/hsw/hlv055
• Akandere, Mehibe vd. “Zihinsel ve Fiziksel Engelli Çocuğa Sahip Anne ve Babaların Yaşam Doyumu ve Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22 (2009), 23-32.
• Andreyko, Bogdanna. “The Emotional State of Parents in the Structure of the Stages of the Experience of Having a Child with Developmental Disabilities”. Journal of Education Culture and Society 2 (2016), 150-157. https://doi.org/10.15503/jecs20162.150.157
• Ayten, Ali. Tanrı’ya Sığınmak. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Ayten, Ali vd. “Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/2 (2012), 45-49.
• Batan, Nazlı. Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık ve Dini Başa Çıkmanın Yaşam Doyumuna Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Betman, Johannah E. M. Parental Grief When a Child Is Diagnosed with a Life-Threatening Chronic-Illness: The Impact of Gender, Perceptions and Coping Strategies. New Zealand: University of Canterbury, Master of Arts in Psychology, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Bıçak, Nilgün. Otizmli Çocukların Annelerinin Yaşadıklarının Belirlenmesi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Bjorck, Jeffrey P. – Thurman, John W. “Negative Life Events, Patterns of Positive and Negative Religious Coping and Psychological Functioning”. Journal for the Scientific Study of Religion 46/2 (2007), 159-167. https://www.jstor.org/stable/4621966
• Büyüköztürk, Şener vd.. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 2008.
• Cavkaytar, Atilla vd.. Özel Eğitimde Aile Eğitimi ve Rehberliği. Ankara: Vize Basın Yayın, 2013.
• Christmas, Christopher – Horn, Stacy M. V. “SPARC Groups: A Model for Incorporating Spiritual Psychoeducation in to Group Work”. The Journal for Specialists in Group Work 37/3 (2012), 170-201. https://doi.org/10.1080/01933922.2012.690833
• Cole, Bankole – Pargament, Kenneth I. “Re-Creating Your Life: A Spiritual/Psychotherapeutic Intervention for People Diagnosed with Cancer”. Psycho-Oncology 8/5 (1999), 395-407. https://doi.org/10.1002/(sici)1099-1611(199909/10)8:5<3C395::aid-pon408>3E3.0.co;2-b
• Dawson, Julia Shank. A Spiritual Resource of Hope and Healing for Parents of Seriously Ill Children. New Jersey: Drew University, 2008.
• Doğan, Mebrure. “Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynler ile Sağlıklı Çocuk Sahibi Ebeveynlerin Dini Başa Çıkma, Umut ve Sabır Düzeylerinin Karşılaştırılması”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/8 (2016), 3214-3245. https://doi.org/10.15869/itobiad.283094
• Dzubay, Suzan K. Parental Grief, Coping Strategies and Challenges When a Child Has Autism Spectrum Disorder. Wisconsin: The Graduate School University of Wisconsin-Stout, Family Studies and Human Development, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Eryücel, Sema. “Yaşam Olayları ve Olumlu Dini Başa Çıkma”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10/23 (2013), 251-271.
• Gray, David E. “Coping over Time: The Parents of Children with Autism”. Journal of Intellectual Disability Research 50/12 (2006), 970-976. https://doi.org/10.1111/j.1365-2788.2006.00933.x
• Güneş, Ahmet. Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi. İzmir: İlya İzmir Yayınevi Matbaası, 2005.
• Hebert, Randy vd. “Positive and Negative Religious Coping and Well-Being in Women with Breast Cancer”. Journal of Palliative Medicine 12/6 (2009), 537-545. https://doi.org/10.1089/jpm.2008.0250
• Heiman, Tali – Berger, Ornit. “Parents of Children with Asperger Syndrome or with Learning Disabilities: Family Environment and Social Support”. Research in Developmental Disabilities 29/4 (2007), 289-300. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2007.05.005
• Heward, William L. Exceptional Children an Introduction to Special Education. New Jersey: Pearson Education, 2009.
• Holtmaat, Karen vd. “Moderators of the Effects of Meaning-Centered Group Psychotherapy in Cancer Survivors on Personal Meaning, Psychological Well-Being and Distress”. Support Care Cancer 25/11 (2017), 3385-3393. http://dx.doi.org/10.1007/s00520-017-3757-x
• Hunt, Nancy – Marshall, Kathleen. Exceptional Children and Youth. Boston: Houghton Mifflin Company, 1999.
• Kandel, Isack – Merrick, Joav Merrick. “The Birth of a Child with Disability”. The Scientific World Journal 3 (2003), 241-750. https://doi.org/10.1100%2Ftsw.2003.63
• Kara, Elif. “Zihinsel Engelli Çocukları Olan Ailelerin Çocuklarının Durumunu Dini Açıdan Değerlendirmeleri”. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/27 (2008), 317-331.
• Karagöz, Sema. Otistik Çocukların Anne Babalarında Anlamlandırma ve Dini Başa Çıkma. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010. Kula, Naci. Bedensel Engellilik ve Dini Başa Çıkma. İstanbul: Dem Yayınları, 2005.
• Kula, Naci. “İstenmedik ve Beklenmedik Olaylarla Karşılaşan Bireylere Yönelik Moral ve Manevi Desteğin Önemi”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6/2 (2006), 73-94.
• Küçüker, Sevgi. “Erken Eğitimin Gelişimsel Geriliği Olan Çocukların Anne-Babalarının Stres ve Depresyon Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”. Özel Eğitim Dergisi 1/3 (2001), 1-11. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000055
• Lindholm, Michelle M. Stress, Coping and Quality of Life in Families Raising Children with Autism. California: School of Professional Psychology Allinant International University, Doktora Tezi, 2007.
• McConnell, Kelly vd. “Examining the Links between Spiritual Struggles and Symptoms of Psychopathology in a National Sample”. J Clin Psychol 62 (2006), 1469-1484. https://doi.org/10.1002/jclp.20325
• Oti-Boadi, Mabel – Asante, Kwaku O. “Psychological Health and Religious Coping of Ghanaian Women with Infertility”. Bio Psycho Medicine 11/20 (2017), 1-7. https://doi.org/10.1186/s13030-017-0105-9
• Özcan, Zeynep. “Mülteci Öğrencilerin Kültürel Uyumları ile Dini Başa Çıkmaları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/1 (2019), 127-147. https://doi.org/10.18505/cuid.510680
• Pargament, Kenneth I. vd. “The Many Methods of Religious Coping: Development and Initial Validation of the RCOPE”. Journal of Clinical Psychology 56 (2000), 519-543. https://doi.org/10.1002/(sici)1097-4679(200004)56:4%3C519::aid-jclp6%3E3.0.co;2-1
• Pearce, Michelle J. Religious Coping and Belief Systems Associated with the Well-Being and Experience of Caregivers of Terminally Ill Patients. Connecticut: Yale University, Doctor of Philosophy, Doktora Tezi, 2007.
• Post, Brian C. Religious and Spiritual Issues in Group Counseling: Beliefs and Preferences of University Counseling Center Clients and Therapists. Iowa: Iowa State University, Counseling Psychology, Doktora Tezi, 2012.
• Rand, Kevin L. vd. “Illness Appraisal, Religious Coping and Psychological Responses in Men with Advanced Cancer”. Support Care Cancer 20 (2012), 1719-1728. https://doi.org/10.1007/s00520-011-1265-y
• Rosmarin, David vd. “Integrating Spirituality in to Cognitive Behavioral Therapy in an Acute Psychiatric Setting: A Pilot Study”. Journal of Cognitive Psychotherapy: A International Quarterly 25/4 (2011), 287-303. https://doi.org/10.1891/2F0889-8391.25.4.287
• Rosmarin, David vd. “Religion as a Predictor of Psychological Distress in Two Religious Communities”. Cognitive Behaviour Therapy 38/1 (2009), 54-64. https://doi.org/10.1080/16506070802477222
• Rosmarin, David vd. “The Role of Religiousness in Anxiety, Depression and Happiness in a Jewish Community Sample: A Preliminary Investigation”. Mental Health, Religion & Culture 12/2 (2009), 97-113. https://doi:10.1080/13674670802321933.
• Sankhe, Amit vd. “Spiritual Care Therapy on Quality of Life in Cancer Patients and Their Caregivers: A Prospective Non-Randomized Single-Cohort Study”. J Relig Health 56 (2017), 725-731. https://doi.org/10.1007/s10943-016-0324-6
• Sarıhan, Cemile Ö. Engelli Çocuğa Sahip Olan ve Olmayan Annelerin Aile İşlevlerini Algılamaları ile Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Schreiber, Judy A. “Image of God: Effect on Coping and Psychospiritual Outcomes in Early Breast Cancer Survivors”. Oncology Nursing Forum 38/3 (2011), 293-301. https://doi.org 10.1188/11.ONF.293-301
• Seyhan, Beyazıd Y. “Üniversite Öğrencilerinde Tanrı Tasavvuru ve Psikolojik İyi Olma Hali Arasındaki İlişkiler”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/1 (2014), 65-97. https://doi.org/10.18505/cuifd.254637
• Smith, Tom E. C. vd. Families and Children with Special Needs. New Jersey: Pearson, 2006.
• Softa, Havva Kaçan. “Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi”. Kastamonu Eğitim Dergisi 21/2 (2013), 589-600.
• Sun, Virginia vd. “Palliative Care and Spiritual Well-Being in Lung Cancer Patients and Family Caregivers”. Psycho-Oncology 25 (2016), 1448-1455. http://dx.doi.org/10.1002/pon.3987
• Şentepe, Ayşe. Yaşlılık Döneminde Temel Problemler ve Dini Başa Çıkma. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Şirin, Turgay. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Yaklaşımıyla Bütünleştirilmiş Dini Danışmanlık Modeli. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Taanila, Anja vd. “Coping of Parents with Physically and/or Intellectually Disabled Children”. Child, Care, Health & Development 28/1 (2002), 73-86. https://doi.org/10.1046/j.1365-2214.2002.00244.x
• Tarakeshwar, Nalini – Pargament, Kenneth I. “Religious Coping in Families of Children with Autism”. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities 16/4 (2001), 247-260. https://doi.org/10.1177/2F108835760101600408
• Tokur, Behlül. İmtihan Psikolojisi Var Olmanın Hakkını Vermek: İmtihan. Ankara: Fecr Yayınları, 2018.
• Uysal, Veysel vd. “Dini Başa Çıkma ile Umut, Hayat Memnuniyeti ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki Etkileşim Üzerine Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52 (2017), 139-160. https://doi.org/10.15370/maruifd.333535
• Veisson, Marika. “Depression Symptoms and Emotional States in Parents of Disabled and Non-Disabled Children”. Social Behavior and Personality: An International Journal 27/1 (1999), 87-98. https://doi.org/10.2224/sbp.1999.27.1.87
• William Breitbart vd. “Meaning-Centered Group Psychotherapy for Patients with Advanced Cancer: A Pilot Randomized Controlled Trial”. Psycho-Oncology 19/1 (2010), 21-28. https://doi.org/10.1002/pon.1556
• Wing, Lorna. Otizm El Rehberi. İstanbul: Doğan Kitap, 2005.