WEB ORTAMINDA BİLGİ ARAMA VE YORUMLAMA STRATEJİLERİ ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Yıl 2014, Sayı: 38, 134 - 147, 01.12.2014

Aynur Geçer Nejat İra

Öz

Dünyada milyonlarca kişi iletişim kurmak, öğrenmek, bir bilgi veya konuyu araştırmak üzere interneti kullanmaktadır. İnternette herhangi bir konuya ait birçok kaynak yer almaktadır. Şüpheli ve yanıltıcı olanların yanında mükemmel kaynaklar da mevcuttur. Fakat bu konudaki temel sorun elektronik ortamda erişilen bilgilerin ne kadar güvenilir, objektif, doğru ve kaliteli olup olmadığına karar vermektir. Bu araştırmanın amacı Wu ve Tsai (2005)’nin geliştirdikleri web ortamında bilgi arama ve yorumlama stratejileri ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanmasıdır. Araştırmaya 676 öğrenci katılmıştır. Ölçek uyarlanırken, ölçeğin Türk öğrencilerde nasıl bir yapı gösterdiğini incelemek için açımlayıcı faktör analizi, ölçeğin yapısının toplanan verilerle uyumunu incelemek için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda toplam varyansın %53.80’ini açıklayan ve özdeğeri (eigenvalue) 1,00’ın üzerinde 6 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Ölçeğin tamamından elde edilen puanlar için hesaplanan alfa iç tutarlılık katsayısı .75’dir. Web Ortamında Bilgi Arama ve Yorumlama Stratejileri Ölçeği’ni oluşturan 23 madde ve 6 faktörün istenen niteliklere sahip olması ve yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda geçerliliğinin ve güvenirliliğinin yüksek olması aynı zamanda orijinal haliyle benzerlik göstermesi ölçeğin Türkiye’de kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

değerlendirme standartları, bilgi yorumlama, bilgi araştırma stratejileri

ADAPTİNG THE SCALE FOR INFORMATİON SEARCHİNG AND COMMİTMENTS STRATEGİES ON THE WEB İNTO TURKİSH

Öz

Millions of people around the world use internet to communicate, learn, and search for information. There are many resources about many subjects on the internet. Some of these resources are controversial and fallacious, while others of them are valid and well-prepared. The main problem regarding this issue is to determine whether the information presented is credible, objective, accurate and well-prepared. This research was conducted in order to adapting the Scale for Information Searching and Commitment Strategies on the Web created by Wu and Tsai (2005). 676 students participated in the study. Exploratory and confirmatory factor analyses were used to examine the effect of the scale structure on the Turkish students, and to assess the adaptation of the scale structure in relation to the data obtained. In the exploratory factor analysis 24 topics were used. After completion of the analysis, a six-factor structure explaining 53.80% of the total variance with an eigenvalue over 1.00 was obtained. The alpha coefficient for internal consistency which was calculated for the points obtained from the overall scale was determined to be .75. The scale was determined to be practical in Turkey; since 23 topics and 6 factors constituting the Scale for Information Searching and Commitment Strategies on the Web were of desired quality. The validity and credibility of the scale were high according to the exploratory and confirmatory factor analyses, and the adapted scale was found to be very similar to the original scale created by Wu and Tsai (2007).

Anahtar Kelimeler

evaluative standards, information commitments, information searching strategy

Kaynakça

• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. (Dördüncü Baskı). İstanbul: Sakarya Kitabevi.
• Asemi, A. (2005). “Information Searching Habits of Internet Users: A Case Study on the Medical Sciences University of Isfahan, Iran”. Webology, 2(1): Article 10. Retrieved 05 Aralık 2010 from http://www.webology.ir/2005/v2n1/a10.html.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem, Teknik ve İlkeler. PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Beaufils, A. (2000) Tools And Strategies For Searching İn Hypermedia Environments. Journal Of Computer Assisted Learning, 16, 114–124.
• Brandt, D.S. (1996). Evaluating information on the Internet. Computers in Libraries, 16(5), 44–46
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları Ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Can Korkmaz, Z.(2010). Üniversite Öğrencilerinin Bilgi Teknolojilerini Kullanma Düzeyleri ve İnternetteki Tüketim Eğilimler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 2.
• Chou, C., & Tsai, C.-C. (2002). Developing Web-based curricula: Issues and Challenges. Journal of Curriculum Studies, 34, 623-636.
• Crawford, J. C. ve Daye, A. (2000). “A Survey of the Use of Electronic Services at Glasgow Caledonian University Library”, The Electronic Library, 18(4), 255-265.
• Çıngı, H. (1990). Örnekleme Kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş.(2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatisik : SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi. Ankara
• Debowski, S. (2001). “Wrong Way: Go Back An Exploration Of Novice Search Behaviours While Conducting An İnformation Search”. The Electronic Library, 19(6): ss. 371-382.
• Duyan, V. ve Gelbal S.(2008). Barnett Çocuk Sevme Ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama Çalışması. Eğitim ve Bilim. C. 33, S. 148.
• Dursun, F. (2004). Üniversite Öğrencilerinin İnterneti Kullanma Amaçları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Ellis, D. (1989). A Behavioural Approach To İnformation Retrieval Design. Journal of Documentation, 46(3), 318-338.
• Flanagin A.J. & Metzger M.J. (2000) Perceptions Of Internet İnformation Credibility. Journalism and Mass Communication Quarterly, 77, 515–540.
• Gülbahar, Y. ve Büyüköztürk, Ş.(2008). “Değerlendirme Tercihleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.35 s. 148-161. Ankara
• Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi(2009). 10.09.2011 tarihinde http://mesbil.meb.gov.tr/genel/hayat%20boyu%20%C3%B6%C4%9öğrenme%20dok uman.pdf adresinden alınmıştır.
• Hewson, P. W. (1985). Epistemological Commitments İn The Learning Of Science: Example From Dynamics. International Journal of Science Education, 7, 163-172.
• Hill J.R. (1999) A Conceptual Framework For Understanding İnformation Seeking İn Open- Ended İnformation Systems. Educational Technology Research & Development, 47, 5–27
• Järvelin, K. ve Wilson, T. D. (2003). “On Conceptual Models For İnformation Seeking And Retrieval Research”. Information Research, 9(1): Paper 163.
• Jean-Francois R. (2003) What Was I Looking For? The İnfluence Of Task Specificity And Prior Knowledge On Students’ Search Strategies İn Hypertext. Interacting with Computers, 15, 409–428.
• Kılıçer, K. ve Odabaşı, H.F. (2010). Bireysel Yenilikçilik Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 150-164.
• Kuechler, M. (1999). Using the Web in the Classroom. Social Science Computer Review, 17, 144-161. Retrieved 23.02.2012 from http://rsw.sagepub.com/content/17/2/144
• Kurulgan, M. ve Argan, M. (2007). “Anadolu Üniversitesi Öğrencilerinin Internet Üzerinden Bilgi Arama Davranışları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 9, S. 1, s. 291-304.
• Moon B.-J.(2004). Consumer Adoption Of The İnternet As An İnformation Search And Product Purchase Channel: Some Research Hypotheses. Int. J. Internet Marketing and Advertising, Vol. 1, No. 1.
• McDowell L. (2002) Electronic İnformation Resources İn Undergraduate Education: An Exploratory Study Of Opportunities For Student Learning And İndependence. British Journal of Educational Technology, 33, 255–266.
• Olcay, E. N., Koçberber, S, Soydal, İ. Alır, G.(2008). Opac Kullanıcılarının Bilgi Arama Stratejilerinin Analizi. Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 25 S. 2 (Aralık 2008).
• Relan, A., & Gillani, B. B. (1997). Web-Based İnstruction And The Traditional Classroom: Similarities And Differences. In B. H. Khan (Ed.), Web-based instruction (pp. 41-46). Englewood Cliffs, NJ: Educational Technology.
• Şahin, A., Doğan B. ve Çermik H.(2009). Öğretmen Adaylarının Arama Motoru Kullanırken Karşılaştıkları Temel Sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 2009 (1) 25. Sayı.
• Savasır, I. (1994). Ölçek Uyarlamasındaki Sorunlar Ve Bazı Çözüm Yolları. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (33), 27-32.
• Wu, Y.T. & Tsai, C. C. (2005). Information Commitments: Evaluative Standard And İnformation Searching Strategies İn Web-Based Learning Environments. Journal of Computer Assisted Learning, 21, 374-385.
• Wu, Y.T. & Tsai, C. C. (2007). Developing An İnformation Commitment Survey For Assessing Students’ Web İnformation Searching Strategies And Evaluative Standards For Web Materials. Educational Technology & Society, 10, 120-132.
• Wu Y.T. & Tsai C. C. (2007) Developing The Information Commitment Survey For Assessing College And Graduate Students’ Evaluative Standards For Web İnformation And Their Searching Strategies İn Web-Based Learning Environments. Paper presented at 2005 World Conference on E-Learning in Corporate, Government, Healthcare, & Higher Education, Vancouver, Canada.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2007). Using Multivariate Statistics, 5th ed. Boston: Allyn and Bacon.
• Tsai, C. C. (2001). The İnterpretation Construction Design Model For Teaching Science And İts Applications To Internet-Based İnstruction İn Taiwan. International Journal of Educational Development, 21, 401-415.
• Tsai, C. C. (2001b). A Review And Discussion Of Epistemological Commitments, Metacognition, And Critical Thinking With Suggestions On Their Enhancement İn Internet-Assisted Chemistry Classrooms. Journal of Chemical Education, 78, 970-974.
• Tsai, M.-J & Tsai C. C (2003). Information Seraching Strategies İn Web-Based Science Learning: The Role Of Internet Self-efficacy. Innovations in Education and Teaching International, 40, 43-50.
• Tsai, C. C. (2004). Information Commitments İn Web-Based Learning Environments. Innovations in Education and Teaching International, 41, 105-112.
• Usluel,Y. K. (2006). Öğretmen Adayları Ve Öğretmenlerin Bilgi Okuryazarlığı Öz- Yeterliklerinin Karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi,22, 233-243.
• Usluel, Y.K. ve Vural, F.K. (2009). Bilişsel Kapılma Ölçeğinin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 42(2), 77-92.
• Yalçınalp, S. & Aşkar, P. (2003). Öğrencilerin Bilgi Arama Amacıyla İnterneti Kullanım Biçimlerinin İncelenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2,(4). 13.03.2010 tarihinde http://tojet.net/articles/v2i4/2415.pdf adresinden alınmıştır.