BibTex RIS Kaynak Göster

ORTAÖĞRETİM BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN 2007-BİYOLOJİ DERS PROGRAMININ ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİNİN BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ ÖZEL ALAN YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ (AYDIN İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2013, Sayı: 36, 76 - 108, 01.12.2013

Öz

Bu araştırma, ortaöğretim biyoloji öğretmenlerinin, 2007’de yenilenen ortaöğretim biyoloji ders programının öğrenme-öğretme süreci ile ilgili görüşlerinin biyoloji öğretmeni özel alan yeterlilikleri ile olan ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Aydın İli merkez ortaöğretim okullarında görev yapan 166 biyoloji öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın nicel boyutunda öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecine yönelik görüş ve kullandıkları yöntem ve teknikleri belirlemeye çalışan anket formları kullanılmıştır. Nicel çalışma sonuçlarını biyoloji öğretmeni özel alan yeterlikleri ile ilişkilendirebilmek amacı ile ayrıca 10 öğretmenle görüşme yapılmıştır. Öğretmenler genelde yenilenen programın öğrenme-öğretme sürecinde, konuların öğretimi ile ilgili uygun sınıf içi etkinliklere, deney ve gözleme ağırlık verdiğini, aktif öğretim yöntemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmayı gerektirdiğini, öğrenenlerin işbirliği yapmalarına ve öğrenenin öğrenme sürecine aktif olarak katılmasına olanak sağladığını, aynı zamanda sınıf mevcudu, araç-gereç ve malzeme eksikliği yüzünden ilgili yöntem ve teknikleri kullanmaya uygun olmadığını, etkinlikleri gerçekleştirmenin zor olduğunu belirtmişlerdir. Veriler biyoloji öğretmeni özel alan yeterlikleri ile ilişkilendirilmiştir.

Kaynakça

  • Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
  • Ayas, A., Çepni, S. ve Akdeniz, A. R. (1993). The development of the turkish secondary science curriculum. Science Education, 77(4), 433-440.
  • Açıkgöz, K. (1993). İşbirliğine dayalı öğrenme ve geleneksel öğretimin üniversite öğrencilerinin akademik başarısı, hatırda tutma düzeyleri ve duyuşsal özellikleri üzerindeki etkileri. I. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Ankara: MEB Yayınları, 187– 201.
  • Adıgüzel, A. (2009). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme etkinliklerini düzenleme ve gerçekleştirme çabalarında zorlanma düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 89-110.
  • Aksoy, G. (2006). İşbirlikçi öğrenme yönteminin genel kimya laboratuar dersinde akademik başarıya, laboratuar malzemesi tanımaya ve kullanma becerisine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Aksu, S., Yıldırım, N., ve Ayas, A. (2007). Kimya öğretmen adaylarının bilgisayar ve interneti öğretim amaçlı kullanma durumlarının incelenmesi. 7. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı. Lefkoşa: Bildiri Kitabı 1., 652–656.
  • Aşılıoğlu, B. (2000). Türk dili ve programı hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 116, 34-41.
  • Aşılıoğlu, B. (2006). İngilizce öğretmen adaylarının öğretim yöntem ve teknikleri konusundaki yeterliliklerine ilişkin algıları. Eğitim Araştırmaları, 22, 1-11.
  • Atıcı, T. ve Bora, N. (2004). Orta öğretim kurumlarında biyoloji eğitiminde kullanılan öğretim metotlarının ders öğretmenleri açısından değerlendirilmesi ve öneriler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 51-64.
  • Binler, A. İ. (2007). Fen öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma yatkınlıkları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars.
  • Bulut, G. (2010). İlköğretim (6-7-8. Sınıf) Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma alışkanlıkları: Hatay İli örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Bowen, C. W. (2000). A quantitative literature review of cooperative learning effects on high school and college chemistry achievement. Journal of Chemical Education, 77(2), 116– 119.
  • Byers, W., (2002). Promoting active learning through small group laboratory classes. University Chemistry Education, 6, 28-34.
  • Brewer, S., & Klein, J. D. (2006). Type of positive interdependence and affiliation motive in an asynchronous, collaborative learning environment. Educational Technology. Research and Development, 54(4), 331–354.
  • Büyükkaragöz, S. S. ve Çivi, C. (1997). Genel öğretim metotları. İstanbul: Öz Eğitim Yayınları.
  • Crawley, F. E., & Salyer, B. (1995). Origins of life science teachers’ beliefs underlying curriculum reform in Texas. Science Education, 79, 611-635.
  • Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
  • Cho, J. (2001). Curriculum implementation as lived teacher experience: Two cases of teachers. Unpublished doctoral dissertation, The Ohio State University
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2009). Research methods iın education (6th ed.). New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
  • Çoşkun E., Özer B. ve Tiryaki,E. N. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 27, 123-13.
  • Crocker, R.K., & Banfield, H. (1986). Factors influencing teacher decisions on school, classroom and curriculum. Journal of Research in Science Teaching, 3(9), 805-816.
  • Crawley, F. E., & Salyer, B. (1995). Origins of life science teachers’ beliefs underlying curriculum reform in texas. Science Education, 79, 611-635.
  • Cronin-Jones, L.L. (1991). Science teachers’ beliefs and their influence on curriculum implementation: two case studies. Journal of Research on Science Teaching, 28(3), 235- 250.
  • Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran M. ve Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
  • Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
  • Demirezen, S. (2001). Sınıf öğretmenlerinin öğretim stratejileri ile öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Doğan, C. (2004). Sınıf öğretmenlerinin derslere ilişkin görüşleri ve tercih ettikleri öğretim yöntemleri: İstanbul örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 193-203.
  • Duman, E. Z. (2008). Ortaöğretimde öğretimde öğretim ilke, yöntem ve teknikler açısından mantık öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Bayrakçeken, S. (2004). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinde akademik başarı ve tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(2), 103–115.
  • Dreyfus, A., Jungwirth, E., & Tamir, P. (1985). Biology education in Israel as viewed by the teachers. Science Education, 69(1), 83-93.
  • Erişen, Y. ve Çeliköz, N. (2003). Öğretmen adaylarının genel öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlik algıları. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-439.
  • Evans, W. (1992). An investigation of curriculum implementation factors. Education, 106(4),
  • Feyzioğlu, B., Demirdağ, B., Ateş, A., Çobanoğlu, İ., Altun, E. ve Akyıldız, M. (2011). Students’ views on laboratory applications: Izmir sample. İlköğretim Online, 10(3), 1208-1226. Erişim tarihi:19.09.2012 http://ilkogretim-online.org.tr
  • Fullan, M., & Pomfret, A. (1977). Research on curriculum and instruction implementation. Review of Educational Research, 47(1), 335-397.
  • Gezer, K., Köse, S., Durkan, N. ve Uşak, M. (2003). Biyoloji alanında yapılan program geliştirme çalışmalarının karşılaştırılması: Türkiye, İngiltere ve ABD örneği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 49-62.
  • Gökmen, A., Atik A. D., Ekici, G., Altunsoy, S. ve Çimen, O. (2010). 9. sınıf biyoloji dersi öğretim programı boyutlarına yönelik biyoloji öğretmen görüşlerinin öğretmen öz- yeterlik düzeyleri açısından analizi. 1.Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Balıkesir.
  • Gökmen, A., Bostan, L., Şahin, B. ve Ekici, G. (2011). 10. sınıf biyoloji dersi öğretim programı boyutlarına yönelik biyoloji öğretmen görüşlerinin öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançları açısından analizi. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Eskişehir.
  • Gök, B. ve Şahin, A. E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin değerlendirme araçlarını çoklu kullanımı ve yeterlik düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 117-126.
  • Gökhale, A. A. (1995). Collaborative learning enhances critical thinking. Journal of Technology Education, 7(1), 22–30.
  • Gömleksiz, M. ve Tümkaya, S. (1997). Kubaşık öğrenme yönteminin sınıf öğretmenliği bölümü birinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ile öğrenme ve ders çalışma stratejileri üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 230–236.
  • Hawthorne, R. K. (1992). Curriculum in the making: teacher choice and the classroom experience. New York: Teachers College Press.
  • Hawkes, P. (1991). Collaborative learning and American literature. College Teaching, 39(4), 140–144.
  • Hevedanlı, M., Oral, B. ve Akbayın, H. (2005). Biyoloji öğretiminde işbirlikli öğrenme ve tam öğrenme yöntemleri ile geleneksel öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 235-247.
  • Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2003).The laboratory in science education: Foundations for the twenty first century. Science Education, 88, 28–54.
  • Işıksal, M. ve Çakıroğlu, E. (2006). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiğe ve matematik öğretimine yönelik yeterlik algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 74-84.
  • İşman, A., Baytekin, Ç., Balkan, F., Horzum, B. ve Kıyıcı, M. (2002). Fen bilgisi eğitimi ve yapısalcı yaklaşım. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 41-47.
  • Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory Into Practice, 38(2), 67–73.
  • Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz- yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 73-84.
  • Kamuran, T. ve Akdeniz, F. (2008). The effects of cooperative learning on Turkish elementary students’ mathematics achievement and attitude towards mathematics using TAI and STAD methods. Educational Studies in Mathematics, 67(1), 77-91.
  • Kayıran, B. K. ve İflazoğlu, A. (2007). Çoklu zekâ kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin Türkçe dersine ilişkin tutuma ve okuduğunu anlama başarısına etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 29, 129-141.
  • Kirschner, P. A., & Meester, M. A. M. (1988). The laboratory in higher science education: Problems, premises and objectives. Higher Education, 17, 81-98.
  • Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Avrupa Birliği uyum sürecinde öğretmen yeterlilikleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Kimpston, R. D. (1985). Curriculum fidelity and the implementation tasks employed by teachers: a research study. Journal of Curriculum Studies, 17(2), 185-195.
  • Koruklu, N., Feyzioğlu, B., Özenoğlu-Kiremit, H. ve Aladağ, E. (2012). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(3), 1823-1830.
  • Lederman, N. G. (1999). Teachers’ understanding of the nature of science and classroom practice: factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916-929.
  • MEB. (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi:17.0.2012 http://otmg.meb.gov.tr
  • MEB. (2010). Öğrenci başarılarının belirlenmesi sınavı (ÖBBS) raporu (2009). Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Erişim tarihi: 11.11.2011 http://earged.meb.gov.tr/dosyalar/obbs/OBBS_2009.pdf
  • MEB. (2011). Ortaöğretim öğretmenleri özel alan yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi:15.09.2011 http://otmg.meb.gov.tr.
  • Mitchener, C. P., & Anderson, R. D. (1989). Teachers’ perspective: developing and implementing an STS curriculum. Journal of Research in Science Teaching, 26 (4), 351-369.
  • Muşta, M. C. ve Taşkaya, S. M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 240-251.
  • Nakhleh, M. B., Polles, J., & Malina, E. (2002). Learning chemistry in a laboratory environment. In J. K. Gilbert, O. De Jong, R. Justi, D. F. Treagust & J. H. Van Driel (Eds.), Chemical education: Towards research-based practice (pp. 69-94). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
  • Odubunmi, O., (1991). The effects of labooratory and lecture teaching methods on cognitive achievement in integrated science. Journal of Research in Science Education, 28(3), 213-224.
  • Olson, J. (1981). Teacher influence in the classroom: A context for understanding curriculum translation. Instructional Science, 10, 259-275.
  • Ocak, G., Ocak, İ., Yılmaz, M. ve Mergen, H. H. (2012). Attitudes of primary school teachers towards teaching methods and techniques (Sample of Afyonkarahisar). İlköğretim Online, 11(2), 504-519. Erişim tarihi.01.10.2012 http://ilkogretim-online.org.tr
  • Oktar, İ. ve Bulduk, S. (1999). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin davranışlarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 142, 66-69.
  • Özdemir, Ö. (2007). İlköğretim birinci kademe İngilizce öğretmenlerinin eğitim durumunda yöntem-teknik ve araç-gereç kullanma yeterlilikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(57), 277-306.
  • Özdemir, S., Yalın, İ. ve Sezgin, F. (2008). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Özçelik, D. A. (1998). Eğitimde bilgisayarın yeri ve işlevi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 235–247.
  • Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim coğrafya öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme yeterlilikleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 75-83.
  • Öztürk, E., Demircioğlu, H. (2002). Lise biyoloji öğretim programı uygulanmasında öğretmen rolü. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: Bildiri Kitabı 1., 122-128.
  • Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Gencel İ. E. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin görüşleri. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, Kıbrıs.
  • Scott, F. B. (1994). Integrating curriculum implementation and staff development. Clearing House, 67(3), 157-161.
  • Senemoğlu, N. (2007). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık.
  • Soylu, Y. (2009). Sınıf öğretmen adaylarının matematik derslerinde öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme konusundaki yeterlilikleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-16.
  • Sarıaslan, Y. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf öğretmenlerinin öğretim yöntemleri ile ilgili bilgi ve becerilerini uygulama durumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Schremer, O. D. (1991). The teacher a category in curriculum evaluation. Studies In Educational Evaluation, 17, 23-39.
  • Şimşek, Ü. (2005). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinin akademik başarı ve tutumuna etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Şimşek, Ü., Doymuş, K. ve Kızıloğlu, N. (2005). Lise düzeyinde öğrenim gören öğrencilere grupla öğrenme yönteminin kazandırdığı bilgi ve beceriler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 67–80.
  • TTKB, (2007). Ortaöğretim 9. sınıf biyoloji dersi programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=58 Erişim tarihi: 11.11.2011
  • Taşkaya, S. M. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri ve bu yöntemlerin sınıf öğretmenleri tarafından algılanma düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Taşkaya, M. ve Bal, T. (2009). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27,
  • Taşkaya, S. M. ve Muşta, M. C. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 240-251.
  • Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 23-37.
  • Taşdemir, M. (2006). Sınıf öğretmenlerinin planlama yeterliklerini algılama düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 287-307.
  • Tobin, K. (1987). Forces which shape the implemented curriculum in high school science and mathematics. Teaching and Teacher education, 3(4), 287-298.
  • Tobin, K., & Gallagher, J. J. (1987a). Target students in the science classroom. Journal of Research in Science Teaching, 24(1), 61-75.
  • Tsai, C. (1999). Laboratory exercises help me memorize the scientific truths”: A study of eighth graders’ scientific epistemological views and learning in laboratory activities. Science Education, 83(6), 654-674.
  • Tschannen-Moran, M., & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
  • Uysal, Ö. F. (1999). Öğrenme sürecine etkin öğrenci katılımının öğrenme sonuçlarına etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 358 – 374.
  • Üstün, A. ve Tekin, S. (2009). Amasya eğitim fakültesindeki öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 35-47.
  • Yıldırım, N., Er-Nas, S. ve Ayas, A. (2009). Kimya öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerini kullanabilme durumlarına işbirlikçi öğrenmenin etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 99-116.
  • Yılmaz, A. (2001). İşbirliğine dayalı öğrenme; etkili ancak ihmal edilen ya da yanlış kullanılan bir metot. Milli Eğitim Dergisi, 150, 46-50. Erişim tarihi: 01.08.2012 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/yilmaz.htm
  • Yılmaz A. ve Morgil, F. (1999). Kimya öğretmenliği öğrencilerinin laboratuvar uygulamalarında kullandıkları laboratuvarın şimdiki durumu ve güvenli çalışmaya ilişkin öğrenci görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 104-109.
  • Y.Ö.K. (1996). Biyoloji öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Deneme Basımı.
  • Witteck, T., Most, B., Kienast, S., & Eilks, I. (2007). A lesson plan on ‘methods of separating matter’ based on the Learning Company Approach – A motivating frame for self- regulated and open lab-work in introductory secondary chemistry lessons. Chemistry Education Research and Practice, 8(2), 108-119.

THE RELATIONSHIP BETWEEN SECONDARY SCHOOL BIOLOGY TEACHERS’ IDEAS ABOUT LEARNING-TEACHING PROCESS IN 2007 BIOLOGY LESSON CURRICULUM AND BIOLOGY TEACHERS’ SPECIAL FIELD COMPETENCIES (AYDIN CITY SAMPLE)

Yıl 2013, Sayı: 36, 76 - 108, 01.12.2013

Öz

The aim of this study is to investigate the learning-teaching process of 2007-Biology program and biology teacher’s special field competencies by considering the teachers’ views. Descriptive method was used in this research. The sample of the study is 166 Biology teachers working in different secondary schools in Aydın city. “A questionnaire for the learning-teaching process in the program” and “methods and techniques” were used as data collection tools. In addition, 10 teachers were interviewed about the biology teacher’s special field competencies. According to the results of this study, it is presented that the renewed program take into accordance with the teaching of subjects related to classroom activities, experiments and observations that weight, make the learners’ learning through doing and living possible, regarding the learners’ cooperation, enabling the learners’ participation to the learning process actively and developing the suitable studying techniques for herself/himself, but the methods and techniques practicing in the program are not motivator. The data associated with biology teacher special field competencies.

Kaynakça

  • Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149-155.
  • Ayas, A., Çepni, S. ve Akdeniz, A. R. (1993). The development of the turkish secondary science curriculum. Science Education, 77(4), 433-440.
  • Açıkgöz, K. (1993). İşbirliğine dayalı öğrenme ve geleneksel öğretimin üniversite öğrencilerinin akademik başarısı, hatırda tutma düzeyleri ve duyuşsal özellikleri üzerindeki etkileri. I. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Ankara: MEB Yayınları, 187– 201.
  • Adıgüzel, A. (2009). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme etkinliklerini düzenleme ve gerçekleştirme çabalarında zorlanma düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 89-110.
  • Aksoy, G. (2006). İşbirlikçi öğrenme yönteminin genel kimya laboratuar dersinde akademik başarıya, laboratuar malzemesi tanımaya ve kullanma becerisine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Aksu, S., Yıldırım, N., ve Ayas, A. (2007). Kimya öğretmen adaylarının bilgisayar ve interneti öğretim amaçlı kullanma durumlarının incelenmesi. 7. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı. Lefkoşa: Bildiri Kitabı 1., 652–656.
  • Aşılıoğlu, B. (2000). Türk dili ve programı hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 116, 34-41.
  • Aşılıoğlu, B. (2006). İngilizce öğretmen adaylarının öğretim yöntem ve teknikleri konusundaki yeterliliklerine ilişkin algıları. Eğitim Araştırmaları, 22, 1-11.
  • Atıcı, T. ve Bora, N. (2004). Orta öğretim kurumlarında biyoloji eğitiminde kullanılan öğretim metotlarının ders öğretmenleri açısından değerlendirilmesi ve öneriler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 51-64.
  • Binler, A. İ. (2007). Fen öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma yatkınlıkları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars.
  • Bulut, G. (2010). İlköğretim (6-7-8. Sınıf) Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim yöntem ve tekniklerini kullanma alışkanlıkları: Hatay İli örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Bowen, C. W. (2000). A quantitative literature review of cooperative learning effects on high school and college chemistry achievement. Journal of Chemical Education, 77(2), 116– 119.
  • Byers, W., (2002). Promoting active learning through small group laboratory classes. University Chemistry Education, 6, 28-34.
  • Brewer, S., & Klein, J. D. (2006). Type of positive interdependence and affiliation motive in an asynchronous, collaborative learning environment. Educational Technology. Research and Development, 54(4), 331–354.
  • Büyükkaragöz, S. S. ve Çivi, C. (1997). Genel öğretim metotları. İstanbul: Öz Eğitim Yayınları.
  • Crawley, F. E., & Salyer, B. (1995). Origins of life science teachers’ beliefs underlying curriculum reform in Texas. Science Education, 79, 611-635.
  • Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
  • Cho, J. (2001). Curriculum implementation as lived teacher experience: Two cases of teachers. Unpublished doctoral dissertation, The Ohio State University
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2009). Research methods iın education (6th ed.). New York: Routledge, Taylor & Francis Group.
  • Çoşkun E., Özer B. ve Tiryaki,E. N. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 27, 123-13.
  • Crocker, R.K., & Banfield, H. (1986). Factors influencing teacher decisions on school, classroom and curriculum. Journal of Research in Science Teaching, 3(9), 805-816.
  • Crawley, F. E., & Salyer, B. (1995). Origins of life science teachers’ beliefs underlying curriculum reform in texas. Science Education, 79, 611-635.
  • Cronin-Jones, L.L. (1991). Science teachers’ beliefs and their influence on curriculum implementation: two case studies. Journal of Research on Science Teaching, 28(3), 235- 250.
  • Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran M. ve Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
  • Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
  • Demirezen, S. (2001). Sınıf öğretmenlerinin öğretim stratejileri ile öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Doğan, C. (2004). Sınıf öğretmenlerinin derslere ilişkin görüşleri ve tercih ettikleri öğretim yöntemleri: İstanbul örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 193-203.
  • Duman, E. Z. (2008). Ortaöğretimde öğretimde öğretim ilke, yöntem ve teknikler açısından mantık öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Bayrakçeken, S. (2004). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinde akademik başarı ve tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(2), 103–115.
  • Dreyfus, A., Jungwirth, E., & Tamir, P. (1985). Biology education in Israel as viewed by the teachers. Science Education, 69(1), 83-93.
  • Erişen, Y. ve Çeliköz, N. (2003). Öğretmen adaylarının genel öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlik algıları. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-439.
  • Evans, W. (1992). An investigation of curriculum implementation factors. Education, 106(4),
  • Feyzioğlu, B., Demirdağ, B., Ateş, A., Çobanoğlu, İ., Altun, E. ve Akyıldız, M. (2011). Students’ views on laboratory applications: Izmir sample. İlköğretim Online, 10(3), 1208-1226. Erişim tarihi:19.09.2012 http://ilkogretim-online.org.tr
  • Fullan, M., & Pomfret, A. (1977). Research on curriculum and instruction implementation. Review of Educational Research, 47(1), 335-397.
  • Gezer, K., Köse, S., Durkan, N. ve Uşak, M. (2003). Biyoloji alanında yapılan program geliştirme çalışmalarının karşılaştırılması: Türkiye, İngiltere ve ABD örneği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 49-62.
  • Gökmen, A., Atik A. D., Ekici, G., Altunsoy, S. ve Çimen, O. (2010). 9. sınıf biyoloji dersi öğretim programı boyutlarına yönelik biyoloji öğretmen görüşlerinin öğretmen öz- yeterlik düzeyleri açısından analizi. 1.Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Balıkesir.
  • Gökmen, A., Bostan, L., Şahin, B. ve Ekici, G. (2011). 10. sınıf biyoloji dersi öğretim programı boyutlarına yönelik biyoloji öğretmen görüşlerinin öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançları açısından analizi. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Eskişehir.
  • Gök, B. ve Şahin, A. E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin değerlendirme araçlarını çoklu kullanımı ve yeterlik düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 117-126.
  • Gökhale, A. A. (1995). Collaborative learning enhances critical thinking. Journal of Technology Education, 7(1), 22–30.
  • Gömleksiz, M. ve Tümkaya, S. (1997). Kubaşık öğrenme yönteminin sınıf öğretmenliği bölümü birinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ile öğrenme ve ders çalışma stratejileri üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 230–236.
  • Hawthorne, R. K. (1992). Curriculum in the making: teacher choice and the classroom experience. New York: Teachers College Press.
  • Hawkes, P. (1991). Collaborative learning and American literature. College Teaching, 39(4), 140–144.
  • Hevedanlı, M., Oral, B. ve Akbayın, H. (2005). Biyoloji öğretiminde işbirlikli öğrenme ve tam öğrenme yöntemleri ile geleneksel öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 235-247.
  • Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2003).The laboratory in science education: Foundations for the twenty first century. Science Education, 88, 28–54.
  • Işıksal, M. ve Çakıroğlu, E. (2006). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiğe ve matematik öğretimine yönelik yeterlik algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 74-84.
  • İşman, A., Baytekin, Ç., Balkan, F., Horzum, B. ve Kıyıcı, M. (2002). Fen bilgisi eğitimi ve yapısalcı yaklaşım. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 41-47.
  • Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory Into Practice, 38(2), 67–73.
  • Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz- yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 73-84.
  • Kamuran, T. ve Akdeniz, F. (2008). The effects of cooperative learning on Turkish elementary students’ mathematics achievement and attitude towards mathematics using TAI and STAD methods. Educational Studies in Mathematics, 67(1), 77-91.
  • Kayıran, B. K. ve İflazoğlu, A. (2007). Çoklu zekâ kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin Türkçe dersine ilişkin tutuma ve okuduğunu anlama başarısına etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 29, 129-141.
  • Kirschner, P. A., & Meester, M. A. M. (1988). The laboratory in higher science education: Problems, premises and objectives. Higher Education, 17, 81-98.
  • Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Avrupa Birliği uyum sürecinde öğretmen yeterlilikleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Kimpston, R. D. (1985). Curriculum fidelity and the implementation tasks employed by teachers: a research study. Journal of Curriculum Studies, 17(2), 185-195.
  • Koruklu, N., Feyzioğlu, B., Özenoğlu-Kiremit, H. ve Aladağ, E. (2012). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(3), 1823-1830.
  • Lederman, N. G. (1999). Teachers’ understanding of the nature of science and classroom practice: factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916-929.
  • MEB. (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi:17.0.2012 http://otmg.meb.gov.tr
  • MEB. (2010). Öğrenci başarılarının belirlenmesi sınavı (ÖBBS) raporu (2009). Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Erişim tarihi: 11.11.2011 http://earged.meb.gov.tr/dosyalar/obbs/OBBS_2009.pdf
  • MEB. (2011). Ortaöğretim öğretmenleri özel alan yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi:15.09.2011 http://otmg.meb.gov.tr.
  • Mitchener, C. P., & Anderson, R. D. (1989). Teachers’ perspective: developing and implementing an STS curriculum. Journal of Research in Science Teaching, 26 (4), 351-369.
  • Muşta, M. C. ve Taşkaya, S. M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 240-251.
  • Nakhleh, M. B., Polles, J., & Malina, E. (2002). Learning chemistry in a laboratory environment. In J. K. Gilbert, O. De Jong, R. Justi, D. F. Treagust & J. H. Van Driel (Eds.), Chemical education: Towards research-based practice (pp. 69-94). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
  • Odubunmi, O., (1991). The effects of labooratory and lecture teaching methods on cognitive achievement in integrated science. Journal of Research in Science Education, 28(3), 213-224.
  • Olson, J. (1981). Teacher influence in the classroom: A context for understanding curriculum translation. Instructional Science, 10, 259-275.
  • Ocak, G., Ocak, İ., Yılmaz, M. ve Mergen, H. H. (2012). Attitudes of primary school teachers towards teaching methods and techniques (Sample of Afyonkarahisar). İlköğretim Online, 11(2), 504-519. Erişim tarihi.01.10.2012 http://ilkogretim-online.org.tr
  • Oktar, İ. ve Bulduk, S. (1999). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin davranışlarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 142, 66-69.
  • Özdemir, Ö. (2007). İlköğretim birinci kademe İngilizce öğretmenlerinin eğitim durumunda yöntem-teknik ve araç-gereç kullanma yeterlilikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(57), 277-306.
  • Özdemir, S., Yalın, İ. ve Sezgin, F. (2008). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Özçelik, D. A. (1998). Eğitimde bilgisayarın yeri ve işlevi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 235–247.
  • Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim coğrafya öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme yeterlilikleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 75-83.
  • Öztürk, E., Demircioğlu, H. (2002). Lise biyoloji öğretim programı uygulanmasında öğretmen rolü. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: Bildiri Kitabı 1., 122-128.
  • Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Gencel İ. E. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin görüşleri. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, Kıbrıs.
  • Scott, F. B. (1994). Integrating curriculum implementation and staff development. Clearing House, 67(3), 157-161.
  • Senemoğlu, N. (2007). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık.
  • Soylu, Y. (2009). Sınıf öğretmen adaylarının matematik derslerinde öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme konusundaki yeterlilikleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-16.
  • Sarıaslan, Y. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf öğretmenlerinin öğretim yöntemleri ile ilgili bilgi ve becerilerini uygulama durumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Schremer, O. D. (1991). The teacher a category in curriculum evaluation. Studies In Educational Evaluation, 17, 23-39.
  • Şimşek, Ü. (2005). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinin akademik başarı ve tutumuna etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Şimşek, Ü., Doymuş, K. ve Kızıloğlu, N. (2005). Lise düzeyinde öğrenim gören öğrencilere grupla öğrenme yönteminin kazandırdığı bilgi ve beceriler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 67–80.
  • TTKB, (2007). Ortaöğretim 9. sınıf biyoloji dersi programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=58 Erişim tarihi: 11.11.2011
  • Taşkaya, S. M. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri ve bu yöntemlerin sınıf öğretmenleri tarafından algılanma düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Taşkaya, M. ve Bal, T. (2009). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27,
  • Taşkaya, S. M. ve Muşta, M. C. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 240-251.
  • Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 23-37.
  • Taşdemir, M. (2006). Sınıf öğretmenlerinin planlama yeterliklerini algılama düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 287-307.
  • Tobin, K. (1987). Forces which shape the implemented curriculum in high school science and mathematics. Teaching and Teacher education, 3(4), 287-298.
  • Tobin, K., & Gallagher, J. J. (1987a). Target students in the science classroom. Journal of Research in Science Teaching, 24(1), 61-75.
  • Tsai, C. (1999). Laboratory exercises help me memorize the scientific truths”: A study of eighth graders’ scientific epistemological views and learning in laboratory activities. Science Education, 83(6), 654-674.
  • Tschannen-Moran, M., & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
  • Uysal, Ö. F. (1999). Öğrenme sürecine etkin öğrenci katılımının öğrenme sonuçlarına etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 358 – 374.
  • Üstün, A. ve Tekin, S. (2009). Amasya eğitim fakültesindeki öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 35-47.
  • Yıldırım, N., Er-Nas, S. ve Ayas, A. (2009). Kimya öğretmen adaylarının öğretim teknolojilerini kullanabilme durumlarına işbirlikçi öğrenmenin etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 99-116.
  • Yılmaz, A. (2001). İşbirliğine dayalı öğrenme; etkili ancak ihmal edilen ya da yanlış kullanılan bir metot. Milli Eğitim Dergisi, 150, 46-50. Erişim tarihi: 01.08.2012 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/yilmaz.htm
  • Yılmaz A. ve Morgil, F. (1999). Kimya öğretmenliği öğrencilerinin laboratuvar uygulamalarında kullandıkları laboratuvarın şimdiki durumu ve güvenli çalışmaya ilişkin öğrenci görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 104-109.
  • Y.Ö.K. (1996). Biyoloji öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Deneme Basımı.
  • Witteck, T., Most, B., Kienast, S., & Eilks, I. (2007). A lesson plan on ‘methods of separating matter’ based on the Learning Company Approach – A motivating frame for self- regulated and open lab-work in introductory secondary chemistry lessons. Chemistry Education Research and Practice, 8(2), 108-119.
Toplam 96 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA44UH33NK
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hatice ÖZENOĞLU Kiremit Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2013
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Sayı: 36

Kaynak Göster

APA Kiremit, H. Ö. (2013). ORTAÖĞRETİM BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN 2007-BİYOLOJİ DERS PROGRAMININ ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİNİN BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ ÖZEL ALAN YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ (AYDIN İLİ ÖRNEĞİ). Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(36), 76-108.