YANSITICI DÜŞÜNCE: SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2012, Sayı: 33, - , 01.12.2012

Sibel Alp Çiğdem Şahin Taşkın

Öz

Yapılandırmacı yaklaşımı esas alan ilköğretim programında yansıtıcı düşünen öğretmen özellikleri üzerinde durulmakta ve sınıf öğretmenlerinin bu özelliklere sahip olması beklenmektedir. Bu araştırma sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünceye ve yansıtıcı düşüncenin öğrenme-öğretme sürecinde kullanılmasına yönelik bakış açılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Veriler Marmara bölgesinde yer alan bir ilde bulunan ilköğretim birinci kademe okullarında görev yapan 30 sınıf öğretmeni ile yapılan görüşmelerden toplanmıştır. Verilerin analizinde gömülü teori yaklaşımı uyarlanarak kullanılmıştır. Araştırma bulguları sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünceyi kavram olarak bilmediklerini ancak betimledikleri öğretme-öğrenme süreci uygulamalarından yansıtıcı düşünmeyi eleştirel düşünce ve problem çözme boyutlarında kullandıkları anlaşılmaktadır. Araştırma bulguları, öğretmenlerin profesyonel gelişimlerini sağlayabilmeleri ve yansıtıcı düşünceyi öğretme-öğrenme sürecinde etkili bir biçimde kullanabilmeleri için bu alanda hizmet içi ve hizmet öncesi eğitime ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yansıtıcı Düşünce, Eleştirel Düşünme, Problem Çözme, Nitel Araştırma

CRITICAL THINKING AND PROBLEM SOLVING: TEACHERS’ USE OF REFLECTIVE THINKING

Öz

Primary teachers are therefore expected to acquire these features. This research explores primary teachers’ views of reflective thinking and the way it is used in the teaching-learning process. Data are collected through the interviews of 30 primary teachers in a city of Marmara region. In order to analyse the data, Strauss and Corbin’s grounded theory methodology was adapted. Data are grouped under the two main categories in this research: Teachers’ Views of Reflective Thinking and Teachers’ Views of Using Reflective Thinking During The Teaching-Learning Process. The findings indicate that primary teachers did not hear the term ‘reflective thinking’ previously. However, although they stated that they could not describe what ‘reflective thinking’ is, their explanations about the teaching-learning process revealed that they use reflective thinking in their classrooms. The study suggests that in order them to use reflective thinking effectively; there is a need for inservice and preservice education for primary teachers

Anahtar Kelimeler

Reflective Thinking, Critical Thinking, Problem Solving, Qualitative Research

Kaynakça

• Akbıyık, C. ve Seferoğlu, S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(32), 90–99.
• Altun, M., Sezgin-Memnun, D. ve Yazgan, Y. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan matematiksel problemleri çözme becerileri ve bu konudaki düşünceleri. İlköğretim Online, 6(1), 127–143.
• Atay, D. (2002). Öğretmen adaylarına yansıtmayı öğretmek: portfolyo çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 9(36), 508–527.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cornu, R. L. & Peters, J. (2005). Towards constructivist classrooms: The role of the reflective teacher. Journal of Educational Enquiry, 6(1), 50–64.
• Craft, A.; Cremin, T.; Burnard, P. & Chappell, K. (2007). Developing creative learning through possibility thinking with children aged 3-7. Craft, A.; Cremin, T. and Burnard, P. (Eds.). Creative Learning 3-11 and How We Document It (pp.1–13). London, UK: Trentham.
• Demircioğlu, H., Argün, Z. ve Bulut, S. (2010). A case study: Assessment of preservice secondary mathematics teachers’ metacognitive behaviour in the problem-solving process. The International Journal on Mathematics Education, 42, 493–502.
• Demirtaş, H. & Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177–198.
• Dewey, J. (1952). How We Think. New York: Prometheus Books, Buffalo.
• Erhan, E., Hazar, M. ve Tekin, M. (2009). Satranç oynayan ve oynamayan ilköğretim öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Beden eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2),1–8.
• Ersözlü, Z. N. ve Arslan, M. (2009). The effect of developing reflective thinking on metacognitional awareness at primary education level in Turkey. Reflective Practice, 10(5), 683–695.
• Ersözlü, Z. N. ve Kazu, H. (2011). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Uygulanan Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirme Etkinliklerinin Akademik Başarıya Etkisi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 141–159.
• Gelen, İ. (2002) Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10) 100–119.
• Kızılkaya, g. & Aşkar, P. (2009). problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(154), 82–92.
• Lee, H. J. (2000, April). The nature of the changes in reflective thinking in preservice mathematics teachers engaged in student teaching field experience in Korea. Paper presented at the Annual Meeting of the America Educational Research Association (AERA), New Orleans, LA.
• Lee, H. J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers’ reflective teaching. Teaching and Teacher Education, 9(21), 699–715.
• Meral, E. ve Semerci, Ç. (2009). Yeni (2006) İlköğretim İngilizce Programını Uygulayan Öğretmenlerin Eleştirel ve Yansıtıcı Düşünmeleri, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 8(1), 50–54. Millî Eğitim Bakanlığı. (2007). Yeni İlköğretim Programları. Online: http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload &cid=48, adresinden 5.02.2007 tarihinde indirilmiştir.
• Morris, J. B. (2000). Reflective Thinking in Early Childhood Education. Unpublished M.ED. Thesis, Memorial University of Newfoundland, USA.
• Özden, Y. (2000). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Pajares, F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 317–328.
• Pollard, A. & Tann, S. (1997). Reflective Teaching in the Primary School: A Hand Book for The Classroom. UK: Cassell.
• Rodgers, C. (2002). Defining reflection: Another look at John Dewey and reflective thinking. Teachers College Record, 104(4), 842–866.
• Schön, D. (1987). The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action. USA: Basic Books Inc.
• Soylu, Y. & Soylu, C. (2006). Matematik derslerinde başarıya giden yolda problem çözmenin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 97–111.
• Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research, California: Sage publications.
• Şahin, Ç. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme yeteeklerine göre günlüklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 225- 236.
• Taggart, L. G. & Wilson, A. (1997). Promoting Reflective Thinking in Teachers: 44 Action Strategies. California: Corwin Press Inc.
• Tok, Ş. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarına, performanslarına ve yansıtmalarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(149), 104–117.
• Tok, E. ve Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67–82.
• Tümkaya, S., Aybek, B., ve Aldağ, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Eğitim Araştırmaları, 36,57–74.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(24), 543–529.
• Ünver, G. (2003). Yansıtıcı Düşünme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Van Mannen, M. (1992). The Tact of Teaching: Meaning of Pedagogical Thoughtfulness. Canada: Althouse Press.
• Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma, İlköğretim Online, 9(1), 79–92.
• Yıldırım, A., Hacısahanoğlu, R., Karakurt, P. ve Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905–921.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yazar (2002). Yazar (2008).