Türkiye'de Topluma Hizmet Uygulamaları Konulu Çalışmalar Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Sayı: 50, 207 - 227, 30.12.2020

Merve Noyan , Alper Kesten

Öz

ÖZ
Bu çalışmanın amacı Türkiye’de topluma hizmet uygulamaları konulu makalelerin tespit edilmesi ve bu makalelerin analiz edilmesidir. Çalışma kapsamında internet ortamında yapılan tarama ile Google Akademik, TR Dizin ve SOBIAD üzerinden topluma hizmet uygulamaları konulu çalışmaların tam metinine ulaşılmıştır. Bu çalışmanın örneklemini 2009-2019 yılları arasında topluma hizmet uygulamaları alanında farklı dergilerde yayımlanmış 55 makale oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi ile incelenen makaleler yayınlandıkları yıla, örneklem/çalışma grubuna, araştırma yöntemine, araştırma desenine ve alanlarına göre sınıflandırılmışlardır. Alanyazın incelemesi sonucunda ulaşılan makalelerin çoğunlukla nitel araştırma yöntemlerine başvurarak hazırlandığı görülmüştür. Araştırma desenlerinde ise çeşitlilik olmakla birlikte en fazla başvurulan yöntem tarama modelidir. Bunun yanı sıra topluma hizmet uygulamaları konulu makalelerin en fazla yazıldığı yıl 2011, 2012 ve 2014 yılları olmuştur. Örneklem/çalışma grubu dağılımına baktığımızda ise öğretmen adaylarıyla yapılan çalışmalar sayıca fazladır. Topluma hizmet uygulamaları konulu makaleler farklı alanlarla bağlantı kurularak hazırlanmıştır. Bu bağlantı en fazla sosyal bilgiler öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği alanları ile kurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

topluma hizmet, topluma hizmet uygulamaları, doküman incelemesi

Teşekkür

Dokuzeylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi ailesine ve hakemlerine ilgilerin dolayı teşekkürler.

Kaynakça

• Altunışık, R. (2008). Anketlerde veri kalitesinin iyileştirilmesi için öntest (pilot test) yöntemleri. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 2, 1-17.
• Arcagök, S., Şahin, Ç. (2013). Öğretim elemanları ve sınıf öğretmeni adaylarının “topluma hizmet uygulamaları” dersine ilişkin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32(2), 21-54.
• Arcagök, S., Şahin, Ç. (2013). Sivil toplum kuruluşu ve kamu kurumu yöneticilerinin sınıf öğretmenliği anabilim dalı’ndaki topluma hizmet uygulamalarına ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 101-112.
• Arkün, S., Seferoğlu, S. S. (2010, Nisan). Topluma hizmet uygulamaları dersinin işlenişine yönelik bir örnek uygulama ve sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Gençlere Topluma Hizmet Bilinci Kazandırma Çalışmaları: Üniversiteden Örnek Uygulamalar. 7. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, Y., Dilmaç, O. (2018). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik görüşlerinin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 8(2), 276-296.
• Aykırı, K. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersi projelerine ilişkin deneyimlerinin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1, 42-55.
• Aykırı, K. (2018). Tükendiler: sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tüketici hakları konusunda topluma hizmet uygulaması deneyimleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 5(12), 829-838.
• Aykırı, K. (2018). Kadın, kadına bunu yapar mı: bir grup kadın sosyal bilgiler öğretmen adayının kadın hakları konusunda topluma hizmet uygulaması deneyimleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 5(12), 839-848.
• Ayvacı, H. Ş., Akyıldız, S. (2009). Topluma hizmet uygulamaları dersinin bireye ve topluma kazandırdıkları ve toplumun beklentileri. Millî Eğitim, 184, 102-119.
• Beldağ, A., Yaylacı, A. F., Gök, E., İpek, C. (2015). Topluma hizmet uygulamaları dersinin üniversite toplum işbirliği açısından değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(2), 161-178.
• Boran, M., Karakuş, F. (2017). Topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik öğretmen adayı görüşlerinin incelenmesi. Ercıyes Journal Of Educatıon (EJE), 1(1), 22-41. http://dergipark.gov.tr/eje
• Bulut, B., Kara, C. (2012). Sosyal bilgiler dersinde topluma hizmet uygulamaları ve sosyal kulüplerle değerler eğitimi. IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi,1620-1625.
• Bulut, M., Bulut, N., Bulut, A. (2012). Öğretmen eğitiminde değer eğitimi fırsatı olarak topluma hizmet uygulamaları dersi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 347-357.
• Can, A. A. (2017). Topluma hizmet uygulamaları (THU) dersi alan müzik öğretmeni adaylarının konuşma kaygısı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Marmara üniversitesi örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(47), 221-241.
• Coşkun, H. (2009). Topluma hizmet uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çelebi, M. (2016). Eğitimde rekreasyon program uygulamaları (topluma hizmet uygulamalarında yaşayarak öğrenme. International Journal of Social Science Research, 5(1), 33-44.
• Çetin, T., Sönmez, Ö. F. (2009). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin amaç ve içeriğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 851–875.
• Çetinkaya, M. (2018). Topluma hizmet uygulamaları etkinliklerinin öğretmen adaylarının sosyal becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(3), 623-635. ISSN: 1309-9302. http://dergipark.gov.tr/odusobiad
• Dinçer, Ç., Ergül, A., Şen, M. Çabuk, B. (2011). Bir topluma hizmet uygulaması örneği: “haydi kavram oyuncaklarıyla oynayalım”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9(1), 19-38.
• Ekşi, Z., Cinoğlu, M. (2012). Topluma hizmet uygulamaları dersinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 3-22.
• Elma, C., Kesten, A., Kıroğlu, K., Uzun, E. M., Dicle, A. N., Palavan, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(2), 231- 252.
• Ergül, H. F., Kurtulmuş, M. (2014). Sosyal sorumluluk anlayışının geliştirilmesinde topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(49), 221-232. www.esosder.org
• Erkan, S., Uludağ, G., Burçak. F. (2012). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 1, 184-194.
• Gökçe, N. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarına ilişkin değerlendirmeleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 176-194. http://www.insanbilimleri.com
• Gömleksiz, M. N., Kılınç, H. H. (2015). Ortaokullarda sosyal kulüp etkinlikleri kapsamında yapılan toplum hizmeti çalışmalarına ilişkin öğretmenlerin görüşleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 495-512 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7978
• Haktanır, G., Akgün, E., Duman, G. (2013). “Topluma hizmet uygulamaları dersi” ve “MEB mobil anaokulu projesi”nin birlikte yürütülmesi ile çocukların gelişimlerinin desteklenmesi: Peçenek köyü örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 69-82.
• Horzum, M. B., Bektaş, M. (2012). Otantik öğrenmenin topluma hizmet uygulamaları dersini alan öğretmen adaylarının derse yönelik tutum ve memnuniyetine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 341-360.
• Kara, C., Altıntaş, A., Kaya, İ. A. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarıyla “yardımseverlik değeri” kazanmaları hakkındaki görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 22, 23-37.
• Karakaş, A., Uçak, E., Say, S., Bağ, H. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin görüşleri. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Adana.
• Keleş, P. U., Aydın, S. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersi hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. EÜFBED- Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 169-184.
• Kesten, A. (2012). Öğretmen adaylarının ve öğretim elemanlarının bakış açısıyla topluma hizmet uygulamaları dersinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2125-2148.
• Kesten, A., Elma, C., Kıroğlu, K., Dicle, A. N., Mercan, E., Palavan, Ö. (2011). Kurum yöneticilerinin bakış açısıyla topluma hizmet uygulamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 45-63.
• Kesten, A., Köçer, M., Egüz, Ş. (2014). Topluma hizmet uygulamaları dersinin toplumsal bilinç kazandırmadaki etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 393-410. http://kutuphane.uludag.edu.tr/Univder/uufader.htm
• Kılıç, Ç. D. B. (2014). Topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin müzik öğretmeni adaylarının düşünceleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi (Journal of Research in Education and Teaching), 3(4), 195-199.
• Kılınç, E., Dere, İ. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40, 209-220.
• Kımter, N. (2017). DKAB öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. İlahiyatta Akademik Araştırmalar, 61-84.
• Kocadere, S. A., Seferoğlu, S. S. (2013). Topluma hizmet uygulamaları dersinin işlenişi: uygulama örnekleri ve sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 75-89.
• Korkmaz, Z.S., Küçükoğlu, A. (2017). Topluma hizmet uygulamalarının öğretmen adaylarının değer kazanımlarına etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(16), 341-356.
• Kurtaslan, Z., Barışeri, N. Sevinç, S. (2012). Güzel sanatlar bölümü öğrencilerinin topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy NWSA-Fine Arts, 7(4), 405-417.
• Kuzucu, K., Kamer, S. T. (Ed.). (2009). Topluma hizmet uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Küçükoğlu, A., Koçyiğit, S. (2015). The effectıveness of communıty servıcelearnıng ın teacher traınıng (topluma hizmet uygulamalarının öğretmen yetiştirmede etkililiği). Journal of Theory and Practice in Education / Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 610-629.
• Küçükoğlu, A., Ozan, C., Taşgın, A. (2016). Topluma hizmet uygulamaları dersi sürecinin yansıtıcı günlükler yoluyla incelenmesi. İlköğretim Online, 15(3), 787-803. [Online]:http://ilkogretim-online.org.tr doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.97012
• Mirzeoğlu, D., Özcan, G., Aktağ, I., Çoknaz, H. (2011). Üniversite-toplum bütünleşmesi: topluma hizmet uygulamaları dersi: projeler, kazanımlar ve sorunlar (bolu örneği). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, 37-45.
• Nas, E. S., Çoruhlu, Ş. T. Akbulut, İ. H. (2015). Topluma hizmet uygulamaları dersinden yansımalar: özel durum çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 27-43.
• Özdemir, S. (2011). Eğitim fakültelerinde topluma hizmet uygulamaları dersinin değerlendirilmesi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar, 3(4), 2217-2224.
• Pirpir, D. A., Büyükbayraktar, Ç. G., Çiçekler, C. Y., Konuk, E. R. (2014). Okul öncesi öğretmenliği bölümünde okuyan öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 539-554.
• Sarikaya, B., Söylemez, Y. (2017). Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi: Muş Alparslan üniversitesi örneği. Atatürk Üniversitesi Türk Dili Ve Edebiyatı Araştırmaları / Makaleler, 109-122.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Sevim, O. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik düşünceleri: Atatürk üniversitesi örneği. EKEV Akademi Dergisi, 48, 293-302.
• Sönmez, Ö. F. (2009). Topluma hizmet uygulamaları dersi ve tanımlar. Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, Ö. F. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik görüşlerinin kazanım boyutunda değerlendirilmesi. The Black Sea Journal of Social Sciences, 2, 53-72.
• Şentürk, U., Arakoç, B., Cengiz, C., Serbes, Ş., Dohman, Z., Söğütçü, T. (2014). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği topluma hizmet uygulamaları dersinin öğrenci kazanımları açısından değerlendirilmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 9(1), 16-27.
• Talas, M., Karataş, A. (2012). Çevre bilincinin geliştirilmesinde topluma hizmet uygulamaları dersinin önemi: Niğde üniversitesi sınıf öğretmenliği programı örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 4(1), 107-124.
• Tanrıseven, I., Yelken, T. Y. (2011). Topluma hizmet uygulamaları dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(1), 415-428.
• Tosun, N. (2014). BÖTE bölümü öğrencilerinin proje tabanlı topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 961-980.
• Tülüce, H. S. (2014). İngilizce öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinde elde ettikleri kazanımlara ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 01-18.
• Uğurlu, Z., Kıral, E. (2012). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin işleyiş süreci ve kazanımlarına ilişkin görüşleri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of The Instutute of Social Sciences, 2(1), 59-93.
• Wade, R. C. (1995). Developing Active Citizen: Community Service Learning in Social Studies Teacher Education. The Socıal Studıes, 122-128.
• Yıldırım, A. (2011). Topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin temel kavramlar. Erdoğan, S. (Ed.). Topluma Hizmet Uygulamaları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2011). Eğitim fakültelerinin sosyal sorumluluğu ve topluma hizmet uygulamaları dersi: nitel bir araştırma. Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 86-108. www.keg.aku.edu.tr
• Yılmaz, M., Arslan, Ş. (2016). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 598 – 607.
• YÖK. (2006). Dersler ve İçerikleri. Ankara: Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı.
• YÖK. (2011). Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Yönergesi.
• Zülfüoğlu, Ö., Soydan, Y. N. T. (2019). Topluma hizmet uygulamaları dersinin maliye bölümü öğrencilerinin erdemli mal ve hizmetlere bakış açısı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), 278-296