Evli Bireylerde İletişim Becerilerinin Yordayıcısı Olarak Sevilemezlik ve Evlilik Süresi

Yıl 2021, Sayı: 52, 1 - 16, 31.12.2021

Semra Uçar Yelda Yıldız , Şule Baştemur

https://doi.org/10.53444/deubefd.777283

Öz

Bu araştırmanın amacı evlilik süresi ile ilişki inançları ve alt boyutlarının (sevilemezlik-çaresizlik) evli bireylerin iletişim becerilerini ne düzeyde yordadığının araştırılmasıdır. Araştırmanın bir diğer amacı da evli bireylerin iletişim becerilerinin, ilişki inançlarının (sevilemezlik-çaresizlik) cinsiyetlerine ve evlilik sürelerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle ulaşılan 400 evli katılımcı (238 kadın, 162 erkek) araştırmada yer almıştır. Veri toplama araçları olarak İlişkilerde İnanç Envanteri (İİE), İletişim Becerileri Envanteri (İBE) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Aşamalı Çoklu Regresyon Analizinin iki aşamada tamamlandığı ve iletişim becerilerine katkıları bakımından iki değişkenin önemli yordayıcılar olduğu görülmektedir. İlk aşamada sevilemezlik, ikinci aşamada ise evlilik süresi iletişim becerilerine ilişkin varyansa katkı sağlamaktadır. Evli bireylerin cinsiyete göre iletişim becerilerinin, ilişki inançlarının farklılaşıp farklılaşmadığı bağımsız gruplar t-testi ile; evlilik süresine göre iletişim becerilerinin, ilişki inançlarının farklılaşıp farklılaşmadığı ise tek yönlü varyans analiziyle test edilmiştir. Tek yönlü varyans analizinin anlamlı olduğu durumda, gruplar arasında bulunan anlamlı farklılığın, hangi gruplar arası farklardan kaynaklandığını belirlemek için post-hoc testlerden Tukey testi yapılmıştır. Cinsiyete göre ilişki inançlarının ve iletişim becerilerinin; evlilik süresine göre ise ilişki inançlarının anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Bulgular ilgili literatür ile tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

iletişim becerileri, ilişki inançları, evlilik, evli çiftler

Kaynakça

• Amani, A.,& Behzad, D. (2011). The motivation for marriage among engaged women and men.Journal of Family Counseling & Psychotherapy, 2(3), 372-358.
• Aydın, K. (1998). Eşlerin evlilik doyum düzeylerini etkileyen bazı etmenler. (Yayınlanmamış Yüksek LisansTezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Beam, C. R., Marcus, K., Turkheimer, E., & Emery, R. E. (2018). Gender differences in the structure of marital quality. Behavior Genetics, 48(3), 209–223. https://doi.org/10.1007/s10519-018-9892-4.
• Beck, A. (2001). Bilişsel danışma temel ilkeler ve ötesi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Benedict, R. (2000). Kültür örüntüleri (M. Topal, Çev.). İstanbul: Öteki Yayınları.
• Bernard, J. (1972). The future of marriage. New Haven, CT: Yale University Press.
• Bianchi, S. M.,& Milkie, M. A. (2010). Work and family research in the first decade of the 21st century. Journal of Marriage and Family, 72(3), 705–725. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2010.00726.x
• Blanchard, V. L., Hawkins, A. J., Baldwin, S. A., & Fawcett, E. B. (2009). Investigating the effects of marriage and relationship education on couples' communication skills: A meta-analytic study. Journal of Family Psychology, 23(2), 203.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Campbell, K. & Wright, D. W. (2010). Marriage today: Exploring the incongruence between Americans’ beliefs and practices. Journal of Comparative Family Studies, 41(3), 329-345. doi:10.3138/jcfs.41.3.329
• Christensen, E. J. (2014). Young adult’s marital attitudes and intentions: The role of parental conflict, divorve and gender. Colarado: Colorado State University Press.
• Coulson, N. (2016). Psikologlar için çevrimiçi araştırma yöntemleri. (Çev. Ed.) D. Hasta. Ankara: Nobel.
• Duran, Ş. & Hamamcı, Z. (2010). Evlilik öncesi ilişki geliştirme programının romantik ilişkiler yaşayan üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ve çatışma iletişim tarzlarıüzerine etkisinin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(23), 87-100.
• Eidelson, R. J. ve Epstein, N. (1982). Cognition and relationship maladjustment: Development of a measure of dysfunctional relationship beliefs. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 50, 715–720.
• Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N. & Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47.
• Ercan, H. (2013). Genç yetişkinlerde benlik kurgusu üzerine bir çalışma. Journal of World of Turks, 5(2), 157-178.
• Ersanlı, K. & Balcı, S. (1998). İletişim becerileri envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10), 7-12.
• Fletcher, G. J. O.,& Kininmonth, L. (1992). Measuring relationship beliefs: An individual differences measure.Journal of Research in Personality, 26, 371-397.
• Hill, T. L. (2001). The good marriage revisited. Master’s Degree. Wisconsin: The University of Wisconsin-Stout.
• İmamoğlu, O. (1994). Değişim sürecinde aile: Evlilik ilişkileri, bireysel gelişim ve demokratik değerler. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. Aile Kurultayı (33-51).
• İmamoğlu, E. O. (2003). Individuation and relatedness: Not opposing, but distinct and complementary. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 129, 367-402.
• Jent, G.A. (2006). Improving communication in marriage. 12.07.2020 tarihinde https://doc.uments.com/s-improving-communication-in-marriage.pdf adresinden erişilmiştir.
• Johnson, D. M. (1990). Reaching out: Interpersonal effectiveness and self-actualization. Prentice Hall International Inc.
• Juvva, S.,& Bhatti, R. S. (2006). Epigenetic model of marital expectations. Contemporary Family Therapy, 28(1), 61-72.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2012). Benlik, aile ve insan gelişimi: Kültürel psikoloji. (3. Baskı). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kalkan, M. (2006). İlişkilerde İnanç Envanterinin (İİE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25).
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel.
• Kashima, E.,& Hardie, E. A. (2000). The development and validation of the relational, individual and collective self aspects (RIC) scale. Asian Journal of Social Psychology, 3, 19-48.
• Kazemi-pour, S. (2009). The evaluation of youth attitudes toward marriage and understanding its consequences with emphasis on student marriages in universities. Journal of Culture of the Islamic of Azad University, 13(2), 75- 95.
• Kayma-Güneş, D. (2007). Boşanma sürecindeki eşlerin aile içi ilişkileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Kılıç, D., Kaygusuz, C., Bağ, B. & Tortumluoğlu, G. (2007). Üniversite öğrencilerinin eş seçimine ve evliliğe ilişkin görüşleri. Sağlık ve Toplum Dergisi, 17(1), 32–42.
• Knee, C. R. (1998). Implicit theories of relationships: Assessment and prediction of romantic relationship initiation, coping and longevity. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 360–370.
• Kocadere, M. (1995). İyi ve kötü evliliklerin özelliklerini belirlemeye yönelik betimsel bir çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi.
• Koçyiğit-Özyiğit, M. (2017). The meaning of marriage according to university students: A phenomenological study. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 17(2), 679-711.https://doi.org/10.12738/estp.2017.2.0061
• Larsen, A.S.,& Olson, D.H. (1989). Predicting marital satisfaction using prepare: A replication study. Journal of Marital and Family Therapy, 15(3), 311- 322.
• Larson, J. H.,& Holman, T. B. (1994). Premarital predictors of marital quality and stability. Family Relations, 43(2), 228-237.
• Mc. Whirter, J. ve Voltan-Acar, N. (1985). Çocukla iletişim.Ankara: Nüve.
• Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: PDREM Yayınları
• Özgüven, H.D. & Sayıl, I. (1999). Ankara Üniversitesi kriz merkezine bir yıl süresince başvuran yeni vakaların sorun alanları ve tanılarına göre değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 7, 7-3.
• Rios, C. M. (2010). The relationship between premarital advice, expectations and marital satisfaction. Master’s thesis, Utah State University, Logan.
• Rogers, S. J.,& Amato, P. R. (2000). Have changes in gender relations affected marital quality? Social Forces, 79(2), 731–753. https://doi.org/10.2307/2675515
• Scott, M. E., Schelar, E., Manlove, J. S., & Cui, C. (2009). Young adult attitudes about relationships and marriage: Times may have changed, but expectations remain high.12. 07.2020 tarihinde https://www.childrentrends.org/?publications=youngadresinden erişilmiştir.
• Sharp, E. A.,& Ganong, L. H. (2000). Raising awareness about marital expectations: Are unrealistic beliefs changed by integrative teaching?Family Relations, 49(1), 71-76.
• Seferoğlu, E. (2017). Evlilik süresine göre çiftlerde ilişki sorunlarının değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, Üsküdar Üniversitesi.
• Soylu, Y.,& Kağnıcı, D. Y. (2015). Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43).
• Sprecher, S.,& Metts, S. (1999). Romantic beliefs: Their influence on relationships and patterns of change over time. Journal of Social and Personal Relationships, 16, 834– 851.
• Stackert, R. A.,& Bursik, K. (2003). Why am I unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, 34, 1419–142.
• Şener, A.,& Terzioğlu, G. (2002). Ailede eşler arası uyuma etki eden faktörlerin araştırılması. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Tuzcu, A. (2017). Evli bireylerde kişilik özelliklerinin evlilik uyumu ve evlilik doyumu üzerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arel Üniversitesi.
• Willoughby, B. (2010). Marital attitude trajectories across adolescence. Journal of Youth &Adolescence, 39(11), 1305–1317.
• Willoughby, B. J., Medaris, M., James, S., & Bartholomew, K. (2015). Changes in marital belief among emerging adults: Examining marital paradigms over time. Emerging Adulthood, 3(4), 219–228. https://doi.org/10.1177/2167696814563381
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık