Liselerdeki Yöneticilerin ve Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Denetim Uygulamaları

Yıl 2023, Sayı: 57, 1076 - 1103, 30.09.2023

Çimen Atay , Ruhi Sarpkaya

https://doi.org/10.53444/deubefd.1214933

Öz

Çalışmanın amacı devlet liselerinde, Millî eğitimin amaçlarının gerçekleştirilmesine katkı sağlayabilecek nasıl bir denetim sistemi uygulanması gerektiğinin araştırılmasıdır. Bu nedenle ders denetimi görevini üstlenen okul müdürleri ve denetlenen rolündeki öğretmenlerin hem Millî eğitimin amaçlarına ilişkin farkındalığını belirlemek hem de denetimi kimin, hangi ölçütlerle ve nasıl yapması gerektiğine dair düşüncelerini tespit edebilmek amacıyla, ders denetimi ile ilgili görüşleri alınmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden iç içe geçmiş tek durum deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu Aydın ili Kuşadası ilçesinin devlet liselerindeki okul müdürleri ve farklı branşlardaki öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışma gurubunun belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örneklemesi modelinden yararlanılmıştır. Veriler görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda okul müdürlerinin ders denetimi öncesi öğretmeni bilgilendirme; denetim esnasında müdürün ders giriş zamanı, derste kalış süresi, değerlendirme kriterleri; denetim sonrası ise geribildirim şekli hususlarında farklı uygulamalarda bulundukları görülmüştür. Okul müdürleri ders denetimlerinde ortak bir standardı yakalayamamışlardır. Ders denetimlerinin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine destek olmak yerine genellikle öğretmeni kontrol etmek amacıyla yapılıyor olmasının aslında denetimi işlevsizleştirdiği bulgusuna ulaşılmıştır. Tüm bulgulara bakıldığında ideal bir ders denetimi sistemi için öncelikle Millî eğitimin amaç ve ilkelerine olan farkındalığı artırmak gerektiği ve uygulanan denetim modeli hakkında öğretmenlerin bilgilendirilmeye ihtiyaçları olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liselerde Denetim Sistemi, Nitel Araştırma, Öğretmen Denetimi

Kaynakça

• Altun, B. (2014). Denetime eleştirel bir yaklaşım: Denetim nasıl olmalı? [Yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Archibong, F. I. (2012). Instructional supervision in the administration of secondary education: A Panacea for Quality Assurance. European Scientific Journal, 8(13), 61-70. https://doi.org/10.19044/esj.2012.v8n13p%p
• Aseltine, J., Faryniarz, J., & Rigazio-DiGilio, S. (2015). Öğrenme için denetim: Öğretmen gelişimi ve okul gelişiminde performansa dayalı bir yaklaşım (Şahin, S., & Balkar, B., Çev. Edit.). Nobel Yayınları.
• Aydın, M. (2007). Çağdaş eğitim denetimi (5. baskı). Hatiboğlu.
• Aydın, İ. (2013). Öğretimde denetim: Durum saptama değerlendirme ve geliştirme (4. baskı). Pegem Akademi.
• Demirtaş, H., & Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Anı Yayıncılık.
• Dönmez, B., & Demirtaş, Ç. (2018). Okul müdürlerinin ders denetimi görevlerine ilişkin okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşleri (Adıyaman ili örneği). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29), 454-478. https://doi.org/10.14520/adyusbd.379209
• Durmuş, E. (2022). Öğretmen performanslarının değerlendirilmesi konusunda öğretmen görüşleri (Şanlıurfa örneği.) [Yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
• Frades, S. E. (2019). Educational supervision as the main function of the Inspection. Characteristics and purposes. Revista de Pedagogía, 25, 27-58. https://doi.org/10.14201/aula2019252758
• Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2014). Denetim ve öğretimsel liderlik gelişimsel bir yaklaşım (Aksu, M. B., & Ağaoğlu, E., Çev. Edit.). Anı Yayıncılık.
• Göksoy, S., & Öztürk, Z. (2018). Kliniksel denetim modelinin mesleki ve teknik anadolu lisesinde uygulanabilirliği ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 1830-1846. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506850
• Görgülü, D., & Küçükali, R. (2023). Türkiye’deki denetim uygulamalarına ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(38), 514-538. https://doi.org/10.35675/befdergi.1273899
• Gündüz, Y. (2008). Avrupa Birliğine uyum sürecinde Millî Eğitim Bakanlığı teftiş sisteminin yenilenme ihtiyacı [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 1-6.
• Hancock, D. R., Algozzine, B., & Lim, J. H. (2021). Doing case study research: A practical guide for beginning researchers. Teachers College Press.
• Henson, K. T. (2010). Supervision: A collaborative approach to instructional improvement. Waveland Press. Kazak, E., & Yüksel, M. (2022). Ders denetiminin okul müdürü ve denetmenler tarafından yapılmasına ilişkin okul müdürü ve öğretmenlerin görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 19-37.
• Köybaşı Şemin, F. (2018). 6528 sayılı yasanın eğitim yönetimi alanına yansımasına ilişkin öğretim üyelerinin görüşleri. Osmangazi Journal of Educational Research, 5(1), 60-70.
• Kutsyuruba, B. (2003). Instructional Supervision: Perceptions of Canadian und Ukrainian Beginning High-School Teachers [Master’s Thesis]. University of Saskatchewan.
• Lian, B. & Fitria, H. (2020). The influence of principal supervision and organizational climate toward teacher’s performance. Electronic Research Journal of Social Sciences and Humanities, 2(2), 172-187. https://doi.org/10.31219/osf.io/4u6jh
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (1973). Millî Eğitim Temel Kanunu. Resmî Gazete, 14574. 14.06.1973.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2014). Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. Resmî Gazete, 29009. 24.05.2014.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2022). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Yönetmeliği. Resmî Gazete, 31765. 01.03.2022.
• Ponce, A. R. C. (2018). Supervised but not mentored: A survey of experiences of ESL beginning teachers in secondary schools in Central Mindanao. TESOL International Journal, 13(4), 137-155.
• Rahabav, P. (2016). The effectiveness of academic supervision for teachers. Journal of Education and Practice, 7(9), 47-55. https://doi.org/10.13189/ujer.2020.082503
• Sağlam, A. Ç., & Aydoğmuş, M. (2016). Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin eğitim sistemlerinin denetim yapıları karşılaştırıldığında Türkiye eğitim sisteminin denetimi ne durumdadır? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 17-38.
• Sendzik, N. (2021). Die Schulaufsicht als vernachlässigte Akteurin der Schulreform. Eine Sammelbesprechung. Die Deutsche Schule, 113(1), 119-122. https://doi.org/10.31244/dds.2021.01.10
• Sullivan, S., & Glanz, J. (2015). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim, strateji ve teknikler (Ünal, A., Çev.). Anı Yayıncılık.
• Şık, E., & Demirtaş, H. (2022). Okul yöneticilerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(18), 43-64. https://doi.org/10.29129/inujgse.1122329
• Tyagi, R. S. (2010). School based instructional supervision and the effective professional development of teachers. Compare, 40(1), 111-125. https://doi.org/10.1080/03057920902909485
• U-Sayee, C. R., & Adomako, E. A. (2021). Supervisory practices and challenges faced by senior high school principals in Greater Monrovia, Liberia: Implications for quality education. Heliyon, 7(4), 1-8. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e06895
• Uzun, O. N. (2019). Okul müdürlerinin ders denetim etkinliklerinin hesap verilebilirlik çerçevesinde incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Ünal, E. (2023). Okul müdürlerinin ders denetimindeki rolü: öğretmen performansı ve öğrenci başarısı üzerine nitel bir araştırma. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (Smart Journal), 9(73), 3958-3969. https://doi.org/10.29228/smryj.70944
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 19-35.
• Zepeda, S.J. (2016). Öğretim denetimi: uygulama araçları ve kavramlar (Apaydın, Ç., & Balcı, A., Çev. Edit.). Pegem Yayıncılık.