Ortaokul Matematik Ders Kitaplarının Matematiksel İletişim Becerisi Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 57, 1470 - 1487, 30.09.2023

Sevcan Mercan Erdoğan , Ahmet Mutluoğlu , Ahmet Erdoğan

https://doi.org/10.53444/deubefd.1270651

Öz

Ders kitaplarının okul matematiği eğitiminde, öğretimin planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesinde önemli bir rolü vardır. Bu araştırmada matematiksel iletişim becerilerinin ortaokul matematik ders kitaplarında nasıl ele alındığını incelemek amacıyla her bir sınıf seviyesi için (5-8.sınıf) Milli Eğitim Bakanlığı’nda 2021-2022 eğitim öğretim yılında okutulan ders kitapları çalışma grubu olarak kullanılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemine göre analiz edilmiştir. Tüm sınıf seviyeleri için en çok kullanılan matematiksel iletişim becerilerinin sırasıyla “sayısal”, “görsel”, “açıklama yapma”, “sembol”, “temsiller arası geçiş” ve “tartışmaya teşvik” kategorileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenme alanlarına göre incelendiğinde tüm öğrenme alanları için en çok kullanılan matematiksel iletişim becerisi kategorisinin “sayısal” olduğu, en az kullanılan matematiksel iletişim becerisi kategorisinin Sayılar ve İşlemler öğrenme alanı ile Cebir öğrenme alanı için “tartışmaya teşvik” kategorisi; Geometri ve Ölçme ile Olasılık öğrenme alanı için “temsiller arası geçiş” kategorisi; Veri İşleme öğrenme alanı için “sembol” kategorisi olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda öğrencilerin aktif öğrenimini desteklemek için “tartışmaya teşvik” ve kavramları daha kolay anlamlandırmalarını sağlamak için “temsiller arası geçiş” kategorilerine ders kitaplarında daha fazla yer verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Matematik eğitimi, matematiksel iletişim becerisi, ders kitabı

ANALYSIS OF SECONDARY SCHOOL MATHEMATICS TEXTBOOKS IN TERMS OF MATHEMATICAL COMMUNICATION SKILLS

Öz

Textbooks have an important role in school math education, in planning, conducting, and evaluating instruction. This study analyzes how mathematical communication skills are addressed in the secondary school math textbooks for grades 5-8 used by the Ministry of National Education in 2021-2022. In the study, the document analysis method, which is one of the qualitative research approaches, was used. The data obtained were analyzed using descriptive analysis method. It was concluded that the most frequently used mathematical communication skills for all grade levels were "numeral", "image", "words", "symbol", "transition among representations" and "encouragement to discussion " categories, respectively. The most commonly used mathematical communication skill across all domains was "numeral", while the least used varied depending on the domain: "encouragement to discussion" for "Numbers and Operations" and "Algebra", "transition among representations" for "Geometry and Measurement" and "Probability", and "symbol" for "Data Analysis". In accordance with the findings obtained, it can be suggested to include more of the categories "encouragement to discussion" to promote active learning of students and "transition among representations" to facilitate their understanding of concepts in textbooks.

Anahtar Kelimeler

Mathematics education, mathematical communication skill, textbooks

Kaynakça

• Açıl, E. & Zeybek, Z. (2017). Öğrencilerin matematiksel dili kullanma ve anlama becerisi ile öğretmenlerinin öğrencilerin matematiksel dili nasıl kullandıklarını fark edebilme yeteneği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 87-107.
• Ataş, Y. (2019). Sekizinci sınıf öğrencilerinin geometri ve ölçme problemlerini çözme süreçlerindeki cebirsel düşünme becerileri (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bali, G. Ç. (2003). Matemetik öğretmen adaylarının matematik öğretiminde dile ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 19–25.
• Bulut, S., Boz-Yaman, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlkogretim Online, 15(4), 1164-1190.
• Doruk, B. K. (2011). İletişim becerisinin gelişimi için etkili bir araç: Matematiksel modelleme etkinlikleri. MATDER Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Fan, L., Zhu, Y., & Miao, Z. (2013). Textbook research in mathematics education: Development status and directions. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 45(5), 633–646.
• Hadar, L. L. (2017). Opportunities to learn: Mathematics textbooks and students’ achievements. Studies in Educational Evaluation, 55, 153-166.
• Hirschfeld-Cotton, K. (2008). Mathematical communication, conceptual understanding, and students’ attitudes toward mathematics. Action Research Projects, 4, 54.
• Johansson, M. (2003). Textbooks in mathematics education: A study of textbooks as the potentially implemented curriculum (Licentiate thesis). Retrieved from https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:991466/FULLTEXT01.pdf.
• Kabael, T. & Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3), 868–881.
• Kıymaz, Y., Kartal, B., & Morkoyunlu, Z. (2020). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel iletişim becerilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 205–227.
• Kosko, K. W. & Wilkins, J. L. M. (2010). Mathematical communication and its relation to the frequency of manipulative use. International Electronic Journal of Mathematics Education, 5(2), 79–90.
• Lepik, M., Grevholm, B. & Viholainen, A. (2015). Using textbooks in the mathematics classroom – the teachers’ view. Nordic Studies in Mathematics Education, 20(3–4), 129–156.
• Li, Y., Zhang, J. ve Ma, T. (2009). Approaches and practices in developing school mathematics textbooks in China. ZDM - International Journal on Mathematics Education, 41(6), 733–748.
• Lomibao, L. S., Luna, C. A. & Namoco, R. A. (2016). The Influence of Mathematical Communication on Students’ Mathematics Performance and Anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378–382.
• MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). MEB Yayınları.
• Mercan-Erdogan, S., Çetin, H., & Ari, K. (2021). Development of Multiple Representation Translating Measurement Tool and Examination of 9th Grade Students' Multiple Representation Translate Skills in Algebra. Acta Didactica Napocensia, 14(2), 160-180.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• NCTM. (2000). Principles and standards for school mathematics. National Council of Teachers of Mathematics, 1–6.
• O'Halloran, K. (2008). Mathematical discourse: Language, symbolism and visual images. A&C Black.
• Perwitasari, D. & Surya, E. (2017). the development of learning material using problem based learning to ımprove mathematical communication ability of secondary school students. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), 33(3), 200–207.
• Rohid, N., Suryaman, S. & Rusmawati, R. D. (2019). Students’ mathematical communication skills (mcs) in solving mathematics problems: a case in ındonesian context. Anatolian Journal of Education, 4(2), 19–30.
• Rustam, A., & Ramlan, A. M. (2017). Analysis of mathematical communication skills of Junior High School students of coastal Kolaka. Journal of Mathematics Education, 2(2), 45-51.
• Sür, B. (2015). Matematiksel öğelerin yazılı ve sözlü matematiksel iletişime yansımalarının 9.sınıf üçgenler konusu bağlamında incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şirin, B., & Yıldız, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176.
• Teledahl, A. (2017). How young students communicate their mathematical problem solving in writing. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 48(4), 555–572.
• Turner, R., Blum, W. & Niss, M .(2015). Assessing mathematical literacy: The PISA experience. In K. Stacey & R. Turner (Edd.), Using competencies to explain mathematical item demand: A work in progress (85-116). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-10121-7_4
• Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies in Educational Evaluation, 31(4), 315–327.
• Ugurel, I. & Morali, S. (2010). Bir ortaöğretim matematik dersindeki ispat yapma etkinliğine yönelik sınıfiçi tartışma sürecine öğrenci söylemleri çerçevesinde yakından bakış. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 135–154.
• Qodariyah, L., & Hendriana, H. (2015). Mengembangkan kemampuan komunikasi dan disposisi matematik siswa smp melalui discovery learning. Edusentris, 2(3), 241-252.
• Wach, E. & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis, 2008(August), 1–10.
• Weiss, I. R., Pasley, J. D., Smith, P. S., Banilower, E. R., & Heck, D. J. (2003). Looking inside the classroom. Horizon Research Inc.
• Yeşildere, S. (2007). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel alan dilini kullanma yeterlikleri. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 24(2), 61–70.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayınıclık.
• Zengin, Y. (2017). The potential of geogebra software for providing mathematical communication in the light of pre-service teachers’ views. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 11(1), 101–127.
• Zeybek, Z. & Açıl, E. (2018). Investigating seventh grade students’ mathematical communication skills: Student journals. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 9(3), 476–512.