Investigation of the Effect of Divorce Processes on the Academic and Vocational Preference Situations of High School Students

Yıl 2023, Sayı: 58, 2705 - 2722, 27.12.2023

Yücel Korkmaz

https://doi.org/10.53444/deubefd.1317816

Öz

This research aims to convey the effects of divorce processes on students' academic and professional preferences from a broad perspective. Therefore, qualitative research method and semi-structured interview technique were preferred. Because the studies were conducted after the divorce and with a quantitative method, this research is important in terms of emphasizing the qualitative method and the divorce processes. The research study group was formed by chain sampling method from high schools in different districts of Istanbul. In this context, interviews were conducted through school principals, guidance counselors, and 10 students and their mothers who were included in the study. The obtained data were analyzed content and descriptively using the MAXQDA analysis program. According to the prominent results of the research, the effects of divorce on the academic and professional status of students can be expressed in three ways as short-term, long-term and positive. In this context, the unhealthy conduct of divorce processes affects students negatively for a short time. This situation ends with the resolution of the problems and the acceptance of the divorce case. However, the social and economic difficulties experienced by family members due to divorce affect students negatively for a long time. Finally, it was found that children who left the restless family environment were more successful when they moved to a single-parent peaceful family environment. As a result, according to the studies in the literature, divorce is generally expressed as a negative situation for students. However, according to this research, it was concluded that if the divorce processes are carried out in a healthy manner, it affects the students positively, and if it is carried out in an unhealthy manner, it affects the students negatively.

Anahtar Kelimeler

Divorce process, student motivation, academic status, professional expectation.

Boşanma Süreçlerinin Lise Öğrencilerinin Akademik ve Mesleki Tercih Durumlarına Etkisinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırma boşanma süreçlerinin öğrenciler üzerindeki akademik ve mesleki tercih durumlarına etkilerinin geniş bir perspektiften aktarılmasını amaçlamaktadır. Bundan dolayı nitel araştırma yöntemi ve yarı yapılandırılmış mülakat tekniği tercih edimiştir. Çünkü yapılan çalışmalar boşanma sonrası ve nicel yöntemle yapıldığından dolayı bu araştırma nitel yöntemle ve boşanma süreçlerine vurgu yapması bakımından önemlidir. Araştırma çalışma grubu İstanbul’un farklı ilçelerindeki liselerden zincir örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Bu bağlamda okul müdürleri üzerinden rehber öğretmenlere onlardan ise çalışmaya dahil olan 10 öğrenci ve annelerine ulaşılarak mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA analiz programı kullanılarak içerik ve betimsel analizleri yapılmıştır. Araştırmanın öne çıkan sonuçlarına göre, boşanmanın öğrencilerin akademik ve mesleki durumuna etkileri kısa zamanlı olumsuz etki, uzun zamanlı olumsuz etki ve olumlu etki olmak üzere üç şekilde ifade edilebilir. Bu bağlamda boşanma süreçlerinin sağlıksız yürütülmesi öğrencileri kısa süreli olumsuz etkilemektedir. Bu durum sorunların çözümü ve boşanma olayının kabullenilmesiyle son bulmaktadır. Ancak boşanmaya bağlı olarak aile üyelerinin yaşadığı sosyal ve ekonomik zorluklar öğrencileri uzun zamanlı olumsuz etkilemektedir. Son olarak huzursuz aile ortamından ayrılan çocukların tek ebeveynli huzurlu aile ortamına geçtiklerinde daha başarılı oldukları bulgusu edinilmiştir. Sonuç olarak literatürdeki araştırmalara göre boşanma öğrenciler açısından genelde olumsuz bir durum olarak ifade edilmektedir. Ancak bu araştırmaya göre boşanma süreçlerinin sağlıklı yürütülmesi öğrencileri olumlu, sağlıksız yürütülmesi durumunda ise öğrencileri olumsuz etkilediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

boşanma süreci, öğrenci motivasyonu, akademik durum, mesleki beklenti

Kaynakça

• Akça, Ü. (1997). aile içi iletişim ve eğitime etkisi. Milli Eğitim Dergisi, (35), 35-73.
• Alkan, E. Ö. (2014). Parçalanmış aile modelindeki öğrencilerin eğitimindeki başarı durumları (Trabzon örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Alkan, E. Ö. (2018). Aile parçalanmasının çocuğun okul başarısına etkisi: Trabzon örneği. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4(5), 167-225.
• Altuntaş, G. (2012). Boşanmış ebeveynler ile boşanmamış ebeveynlerin lise birinci, ikinci, üçüncü sınıflarda okuyan çocuklarının sürekli öfke ve öfkeli ifade tarzı, benlik saygısı ve anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Amato, P., & Keith, B. (1991). Parental divorce and the well-being of children: A Meta-Analysis. Psychological Bulletin, 110(1), 26-46.
• Aral, N., Gürsoy, F., & Dizman, H. (2006). Tam ve Parçalanmış Aileye Sahip Olan Çocukların Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. Küreselleşen Dünyada; sosyal hizmetler konumu hedefleri ve geleceği (ss. 159-173) içinde Antalya. TC Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu.
• Arslan, S. (2018). Boşanmanın Lise öğrencileri üzerindeki etkisinin okul sosyal hizmeti bakış açısıyla incelenmesi: Sincan ilçesi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aslıhan, M. N. (1998). Parçalanmış veya tam aileye sahip çocukların öz-kavramı depresyon düzeyleri ve akademik başarılarının yaş ve cinsiyet yönünden karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma süreci: Nitel bir Araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. Https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Bilici, A. B. (2018). Hayatı Anlamlandırma sürecinde boşanmanın ortaokul çocuklarının üzerindeki psiko-sosyal etkileri, Fevzi Çakmak ortaokulu örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 257-269.
• Binbaşıoğlu, C. (2000). Ailede ve okulda eğitim sorunları. M.E.B. Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Çiçekli, A. (2019). Boşanmalar üzerine sosyolojik bir araştırma van örneği (2001-2016) [Doktora Tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Dalkılıç, M. (2006). Lise öğrencilerinin ana-baba ve ergen ilişkilerinde algıladıkları problem çözme ve iletişim becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
• Emery, R. E. (2013). Evlilik, boşanma ve çocukların uyumu (Çev. Elif Okan Gezmiş). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erol, S., & Sezer, A. (2015). Aile sağlığının geliştirilmesi. S. Kuğuoğlu, &B. C. Demirbağ, & (Eds), Aile temelli sağlık yaklaşımı içinde. Özyurt Matbaacılık.
• Güler, K., & Kalafat, B. (2022). Boşanma ve boşanmanın yetişkinler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(135), 207-232. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.65841
• Kahraman, S. (2016). Boşanma sonrasında genç-ebeveyn ilişkilerinin sürdürülmesi ve öğrencinin akademik başarısına etkisi (Afyon ili örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kaya, K., & Tan Eren, G. (2020). Boşanma ve erken boşanmaların artış nedenleri. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 3(9), 708-728.
• Kuru, D. (2018). Anne-Babası boşanmış ve boşanmamış çocukların depresyon belirtilerinin anne-baba tutumları açısından incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Özcan, U. (2018). Ebeveynleri Boşanmış ve boşanmamış ergenlerin öz yeterlik ve sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Öztürk, E. (2023). Aile içi iletişimin çocuk üzerindeki etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. KTO Karatay Üniversitesi. Sağlam, P. (2016). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin algıladıkları ana-baba tutumlarının ve bazı değişkenler açısından aile faktörünün akademik başarıları ve teog sınav başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Sönmez, F. (2001). Anne-babası boşanmış ergenlerle anne-babası boşanmamış ergenlerin benlik imgelerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Şentürk, Ü. (2006). Parçalanmış aile çocuk ilişkisinin sebep olduğu sosyal problemler [ Doktora Tezi]. Malatya Üniversitesi.
• Şentürk, Ü. (2012). Parçalanmış aile çocuklarının eğitimdeki başarı/başarısızlık durumu (Malatya örneği 2006). Sosyal Pollitika Çalışmaları, 7(29), 105-126.
• TÜİK. (2018-2022). Türkiye istatistik kurumu boşanma istatistikleri. https://www.tuik.gov.tr.
• Uzun, Ç. (2013). Anne-babası boşanmış ve boşanmamış çocuklarda depresyon ve sosyal becerilerin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Yanar, K., & İlhan, T. (2022). Boşanmış aile çocuklarında boşanmanın etkileri ve travma sonrası büyüme: nitel bir çalışma. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(12), 172-186.
• Yaylalı, F. N. (2022). Modernleşme sürecinde türk aile değerlerinde değişim (Karaman örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Dermirel Üniversitesi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, İ. (1998). Akademik başarı düzeyleri farklı olan lise öğrencilerinin bazı değişkenlere göre sosyal destek düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10), 33-45.