Examination in Terms of Content and Illustration Features of Illustrated Story Books 4-6 Years-Old

Yıl 2023, Sayı: 58, 3121 - 3137, 27.12.2023

Endam Düzyol Türk Özgenur Korkmaz Şerife Iraz Ün Zeynep Gülüm Günseli Yıldırım

https://doi.org/10.53444/deubefd.1351334

Öz

The aim of this study is to examine the adequacy of content and illustration features in picture storybooks for children aged 4 to 6. The study was designed as a descriptive survey model, which is a quantitative research type. The population of the study consists of picture storybooks for children aged 4 to 6, and the sample consists of 200 picture storybooks available in children's libraries. The data collection instrument used in the study is the Evaluation Scale for Picture Storybooks. In the study, it was concluded that there are 6 items of sufficient illustration features and 1 item of partially sufficient illustration features; and 11 items of sufficient content features and 3 items of partially sufficient content features. It is observed that a limited number of illustrations in the examined picture storybooks carry aesthetic value. In terms of content features, it is observed that a limited number of characters that children can identify with, creativity, and vocabulary development are present. It was found that no inadequate feature was present in the examined picture storybooks. As a result of the study, out of the 200 examined picture storybooks, 176 were found to be sufficient and 24 were found to be partially sufficient. It was concluded that there were no inadequate books. It is believed that the aesthetic value of picture storybooks, the inclusion of characters with whom children can identify in the books, supporting children's creativity, and enriching their vocabulary hold critical importance in their development. In this context, individuals designing picture storybooks should strive to create books that incorporate these features. It is known that there are limited studies that examine both the illustration and content elements of children's picture books in the literature. Therefore, in this study, picture storybooks were examined in terms of illustration and content features. It is thought that the study will contribute to the literature in terms of both quantity and quality.

Anahtar Kelimeler

Children, picture storybooks, illustration features, content features, preschool period

4-6 Yaş Resimli Öykü Kitaplarının İçerik ve Resimleme Özellikleri Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, 4-6 yaş resimli öykü kitaplarındaki içerik ve resimleme özelliklerinin yeterliliği açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, nicel araştırma türlerinden betimsel tarama modeli olarak tasarlanmıştır. Çalışmanın evrenini 4-6 yaş grubu resimli öykü kitapları, örneklemini çocuk kütüphanelerinde yer alan 200 adet resimli öykü kitabı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Resimli Öykü Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada resimli öykü kitaplarında bulunması gereken resimleme özelliklerinde 6 madde yeterli, 1 madde kısmen yeterli; içerik özelliklerinde ise 11 madde yeterli, 3 madde kısmen yeterli düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen resimli öykü kitaplarında resimleme özellikleri açısından sınırlı sayıda resimlerin estetik değer taşıdığı görülmektedir. İçerik özelliklerinde ise sınırlı sayıda çocuğun özdeşim kurabileceği karakterler, yaratıcılık ve sözcük dağarcığını geliştirmenin yer aldığı görülmektedir. İncelenen resimli öykü kitaplarında yetersiz olarak bulunan hiçbir özellik yer almadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonucunda incelenen 200 adet resimli öykü kitabının 176 tanesi yeterli, 24 tanesi kısmen yeterli olarak bulunmuştur. Yetersiz hiçbir kitap bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Resimli öykü kitaplarının estetik değer taşımasının, kitaplarda özdeşim kurulabilecek karakterlere yer verilmesinin, çocukların yaratıcılığını desteklemesinin ve sözcük dağarcığını zenginleştirmesinin çocukların gelişiminde kritik bir öneme sahip olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda resimli öykü kitaplarını tasarlayan kişiler bu özellikleri barındıran kitaplar oluşturmaya özen göstermelidir. Literatürde resimli çocuk kitaplarının hem resim hem de içerik ögelerini inceleyen çalışmaların sınırlı sayıda olduğu bilinmektedir. Bu nedenle yapılan çalışmada resimli öykü kitapları resimleme ve içerik özellikleri açısından incelenmiştir. Çalışmanın nicelik ve nitelik bakımından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, resimli öykü kitapları, resimleme özellikleri, içerik özellikleri, okul öncesi dönem

Kaynakça

• Akbayır, S. (2010). Çocuğum neyi okumalı? Pegem Akademi.
• Alp, D., & Kardaş, C. (2016). Çocuk edebiyatı ve medya. Eğiten Kitap.
• Aral N., & Bulut, Ş. (2001). Anasınıfı öğretmenlerinin çocuk kitaplarıyla yaptıkları uygulamaların incelenmesi. Çağdaş Eğitim, 26, 13-19.
• Aslan, C. (2006). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Gelişimler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri içinde (ss. 189-200). AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Aytekin, H. (2016). Çocuk ve gençlik edebiyatı. Anı Yayıncılık.
• Bassa, Z. (2013). Çocuk kitaplarında resimleme. M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (ss. 179-221). Eğiten Kitap.
• Baş, B. (2015). Türkçe öğretimi açısından çocuk edebiyatı. Pegem Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Yayınları.
• Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı kuramsal yaklaşım. Eğitim Yayınevi.
• Celepoğlu, A. (2007). Çocuk yayınları ve bu yayınlarda bulunması gereken temel unsurlar. Yılar & Turan (Ed.), Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı içinde (ss. 37-66). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chambers, A. (1993). The difference of literature writing now for the future of young readers. Children’s Literature in Education, 24(1), 1-18.
• Check, J., & Schutt, R. K. (2012). Research methods in education. Sage.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Çavuşoğlu, A. (2006). Ana dili çocuk edebiyatı. Ufuk Kitapevi Yayınları.
• Dağlıoğlu, E., & Çakmak, Ö. Ç. (2009).Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikaye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Dayıoğlu, G. (2000, Ocak). Çocuk kitaplarında eğitsellik. [Sözel bildiri]. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Demirel, Ş. (2010). Çocuk, çocuğun gelişim özellikleri, ihtiyaçları ve ilgi alanları. S. Demirel (Ed.), Edebî metinlerle çocuk edebiyatı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Deniz, A., & Gönen M. (2020). Resimli öykü kitaplarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 88-116. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042220
• Galda, L., & Short, K. G. (1993). Children’s books: visual literacy: exploring art and illustrations in children’s books. The Reading Teacher, 46(6), 506-516.
• Gangi, J. M. (2004). Encountering children’s literature. Pearson.
• Gönen, M., Aydos, E. H., Şentürk, Ç., Karaca, G., Kahraman, N. C., & Tuna, P. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 111-123.
• Gönen, M., & Arı, M. (1989). Anaokuluna giden dört-beş yaş çocuklarına resimli kitaplarla yapılan eğitimin dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 13(72), 21-30.
• Gönen, M. (2000, Ocak). Resimli çocuk kitaplarının içerik, resimleme, fiziksel özellikleri ve Türkiye’de son on yılda çocuk kitapları alanında yapılmış tezler [Sözel bildiri]. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Ankara.
• Gönen, M., Uygun, M., Erdoğan, Ö., & Katrancı, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının fiziksel, içerik ve resimleme özellikleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 42(196), 258-272.
• Gönen, M., Fındık Tanrıbuyurdu, E., Uludağ, G., & Tüfekçi, E. (2014). 0-3 Yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 126-139.
• Gönen M., Karakuş H., Uysal H., Kehci A., Ulutaş Z., & Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. https://doi.org/10.16986/HUJE.2015014224
• Güleç, H. Ç., & Geçgel H. (2006). Çocuk edebiyatı. Kök Yayıncılık.
• Güleç, H. Ç., & Geçgel, H. (2015). Çocuk edebiyatı okul öncesinde edebiyat ve kitap. Paradigma Akademi Yayınları.
• Güleç, H., & Gönen M. (1997). 1974-1993 Yılları arasında Türkçe basılmış olan resimli öykü kitaplarının resimlendirilme ve fiziksel özellikleri yönünden incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 11(1), 42-53.
• Güleryüz, H. (2013). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Edge Akademi.
• Gürel, Z., Temizyürek, F., & Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk edebiyatı. Öncü Basımevi.
• Hancock, M. R. (2007). Language arts: Extending the possibilities. Pearson.
• Kahraman, P. B., & Özdemir, H. (2019). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 64-85. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.185.4
• Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlemelerle ilgili olarak ebeveynin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
• Karatay, H. (2016). Çocuk edebiyatı metinlerde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.), Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı içinde (s. 81- 129). Grafiker Yayınları.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi. Engin Yayıncılık.
• Kıbrıs, İ. (2006). Çocuk edebiyatı. Tek Ağaç Eylül Yayınları.
• Kiefer, B. Z., Hepler, S., & Hickman, J. (2007). Charlotte Huck’s children’s literature. The McGraw-Hill Companies.
• Kılınçcı, E., & Can, B. (2020). Resimli çocuk kitaplarındaki karakterlerin sosyal ve duygusal beceriler yönünden incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1216-1234. https://doi.org/10.17679/inuefd.719309
• Kırkgöz, S., & Diken, İ. (2019). Özel gereksinimli kahramanı bulunan resimli çocuk kitaplarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 493-513. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932175
• Machado, M. J. (2003). Early childhood experiences in language arts emerging literacy. Thomson.
• Mercan, Z., & Aydoğan, Y. (2020). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında resimlemenin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 67 -86. https://doi.org/10.23863/kalem.2020.149
• Nas, R. (2014). Örneklerle çocuk edebiyatı. Ezgi Kitabevi.
• Oğuzkan, A. F. (2013). Çocuk edebiyatı. Anı Yayıncılık.
• Oğuzkan, F. (1997). Yerli ve yabancı yazarlardan örnekler ve çocuk edebiyatı. Emel Matbaacılık.
• Öztürk, A. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ana dili etkinlikleri. Nobel Yayınevi.
• Sarı, N. (2006). Çocuk kitapları illüstrasyonları üzerine bir araştırma ve bir örnekleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. Tudem Yayınevi.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Tudem Yayınevi.
• Şimşek, T. (2002). Çocuk edebiyatı. Rengârenk Yayınları.
• Ural, S. (2015). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı. M. Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (ss. 33-55). Eğiten Kitap.
• Veziroğlu, M., & Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının M.E.B. Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 226-238.
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2011). Çocuk edebiyatı. Akçağ.
• Yılar, Ö., & Celepoğlu, A. (2013). Çocuk yayınları ve bu yayınlarda bulunması gereken temel unsurlar. Ö. Yılar & L. Turan (Ed.). Eğitim Fakülteleri için çocuk edebiyatı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, O. (2016). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.), Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya içinde (ss. 61- 105). Grafiker Yayınları.