Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Öğretmenlik Kariyer Basamakları Uygulamasıyla İlgili Algıları

Yıl 2024, Sayı: 59, 689 - 708, 29.03.2024

Cengiz Keskin Serafettin Gedik

https://doi.org/10.53444/deubefd.1399087

Öz

14 Şubat 2022 tarihli Öğretmenlik Meslek Kanunu ile öğretmenlikte kariyer basamakları tartışmaları yeniden gündeme gelmiştir. Uygulamanın yeniden gündem olması yeni araştırmaların yapılasının önünü açmıştır. Bu kapsamda, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik uygulamasıyla ilgili algılarını belirlemek ve bu uygulama nedeniyle ortaya çıkabilecek olası sorunlara çözüm üretmek amacıyla bu araştırma gerçekleştirilmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemlerinden tipik örneklem tekniğiyle belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Amasya ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında görev yapan beş okul yöneticisi ve beş öğretmen olmak üzere toplam on katılımcıdan oluşmaktadır. Görüşmede, uzman görüşü alınarak oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Yüz yüze yapılan görüşmelerle yönetici ve öğretmenlerin kariyer basamakları uygulamasına yönelik görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Veriler toplandıktan sonra katılımcı teyidi sağlanmıştır. Araştırma sonucunda yöneticilerin çoğunun kariyer basamaklarına olumlu, öğretmenlerin çoğunun ise olumsuz baktığı belirlenmiştir. Yönetici ve öğretmenlerin çoğu kariyer basamaklarının sınavla olmasını yanlış bulmakta ve değerlendirmenin çeşitlendirilmesini istemektedir. Uygulamanın eğitime olumlu yansımayacağını, görev tanımının eksik olduğunu belirten katılımcılar sınava maddi kazanç elde etmek için başvurmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

başöğretmenlik., Öğretmenlik kariyer basamakları, öğretmenlik meslek kanunu, uzman öğretmenlik

Perceptions of School Principals and Teachers Regarding the Creation of Teaching Career Ladders

Öz

With the release of Teaching Profession Law on February 14, 2022, the debates on career ladders in teaching has initiated heated debates once again. New research has already begun to investigate the matter. Similarly, this research was carried out in order to determine the perceptions of public-school administrators and teachers on the creation of teacher career ladders and to find solutions to possible problems that may arise due to this practice. The current study was carried out following the principals of qualitative research method. The participants were determined through typical sampling technique, one of the purposeful sampling methods. The study group consists of a total of ten participants, five school administrators and five teachers, working in public schools. All the schools were affiliated to the Ministry of National Education in the province of Amasya in the 2022-2023 academic year. For interviews, a semi-structured interview form created. Through face-to-face interviews, we tried to determine the views of school administrators and teachers on the creation of new career stages for teachers. To ensure trustworthiness, we utilized participant confirmation. As a result of the research, it was found that most of the administrators had a positive view for creating career ladders while most of the teachers had a negative view. Most of the administrators and teachers believed that heavy reliance on a standard exam to evaluate teachers is a problematic aspect of the current implication and they suggested that the evaluation criteria are diversified. Almost all the participants stated that they began to the process only for its monetary gains, and they believed that policy would not yield any positive outcomes for the improvement of our education system.

Anahtar Kelimeler

lead teacher., Teacher career ladders, teacher professional law, expert teacher

Kaynakça

• Akçay, R. C. (2005). Öğretmenlik mesleğinin kariyer yönetimindeki değişmelerden kaynaklanan sorunları ve bir kariyer sistemi modeli. Eurasian Journal of Educational Research. (18), 17-27.
• Araujo, M. C., Carneiro, P., Cruz-Aguayo, Y., & Schady, N. (2016). Teacher quality and learning outcomes in kindergarten. The Quarterly Journal of Economics, 131(3), 1415-1453.
• Artan, B. (2007). Kariyer basamakları yükselme sınavı (KBYS): Ortaöğretim öğretmenleri görüşleri çerçevesinde nitel bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Aydın, B. (2007). Öğretmenlik mesleğinde kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri ve bu görüşlerin bireysel değişkenlere göre incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Baş, H. & Nural, E. (2023). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Uygulamalarında Yaşanan Sorunların Belirlenmesi ve Çözüm Önerilerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Eğitim Bilim Ve Araştırma Dergisi, 4(1), 16-46. https://doi.org/10.54637/ebad.1222046
• Burroughs, N., Gardner, J., Lee, Y., Guo, S., Touitou, I., Jansen, K., & Schmidt, W. (2019). A review of the literature on teacher effectiveness and student outcomes. N. Burroughs, J. Gardner, Y. Lee, S. Guo, I. Touitou, K. Jansen, & W. Schmidt (Ed.), Teaching for excellence and equity (pp. 7–17). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-16151-4_2
• Castro, M., Expósito-Casas, E., López-Martín, E., Lizasoain, L., Navarro-Asencio, E., & Gaviria, J. L. (2015). Parental involvement on student academic achievement: A meta-analysis. Educational research review, 14, 33-46.
• Çobanoğlu, F., & İlkin, A. (2023). Öğretmenlerin Yenilenen Kariyer Basamakları Uygulaması Hakkındaki Görüşleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 155-173.
• Çoban, A. & Oral, B. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri ile ilgili temel kavramlar. B. Oral ve A. Çoban (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s. 1-28). Pegem Akademi Yayınları.
• Darling-Hammond, L. (2000). Teaching quality and student achievement: A review of state policy evidence. Center for the Study of Teaching and Policy, University of Washington.
• Darling-Hammond, L. (2010). Evaluating teacher effectiveness: How teacher performance assessments can measure and improve teaching. Center for American Progress.
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (3), 53-80.
• Deniz, B. (2009). Kariyer basamakları uygulamasının öğretmen motivasyonuna etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). Introduction: The Discipline and Practice of Qualitative Research. In N. K. Denzin ve Y. S. Lincoln (Eds.), The Sage handbook of qualitative research (pp. 1–32). Sage Publications Ltd.
• Gedik, S. (2021). Promoting a Traditional Home-School Partnership: A Teacher's Efforts to Involve Families in a Turkish Urban School. School Community Journal, 31(1), 283-312.
• Göksoy S., Sağır M., & Yenipınar, Ş. (2014). Öğretmenlik uygulamasının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 13(49), 443 - 456.
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
• Gülden, B. & Kaplan, K .(2023). Türkçe Öğretmenlerinin Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği ile İlgili Görüşleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (10), 14-31.
• Gündoğdu, K., & Kızıltaş, E. (2008). Kariyer basamaklarında yükselme sistemi ve sınavına ilişkin uzman öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 363-388.
• Hanushek, E. A. (2016). What matters for student achievement. Education Next, 16(2), 18-26.
• Johnson, L. (2006). “Making her community a better place to live”: Culturally responsive urban school leadership in historical context. Leadership and Policy in Schools, 5(1), 19-36.
• Kaplan, İ., & Gülcan, M. G. (2020). Öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin görüşlerin incelenmesi: karma yöntem araştırması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 380-406.
• Kazoğlu, İ. (2014). MEB öğretmen kariyer basamakları yükselme sisteminin yeniden yapılanmasına yönelik nitel bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kwee, C.T. (2020). The Application of Career Theories in Teachers' Professional Development and Career Decision: A Literature Review. Universal Journal of Educational Research, 8, 3997-4008. https://doi.org/10.13189/ujer.2020.080925
• Madani, R. A. (2019). Analysis of Educational Quality, a Goal of Education for All Policy. Higher Education Studies, 9(1), 100-109.
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım. Çeviri editörü M. Çevikbaş. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• Merriam, S. B. (2014). Qualitative research: A guide to design and implementation (3rd ed.). Wiley
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley ve Sons.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2018). Chapter 4 Fundamentals of Qualitative Data Analysis. Qualitative Data Analysis: A methods sourcebook, 3, 86-93.
• Nartgün, Ş. S., & Ural, İ. (2007). Kariyer basamaklarında yükselme uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Özdemir, T. Y., Doğan, A., & Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik Kariyer Basamakları Hakkında Öğretmen Görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11(2), 53-67.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications
• Pınar, M. A., v& Dönel Akgül, G. D. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretmenlikte kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 9(1), 36-46.
• Rivkin, S. G., Hanushek, E. A., & Kain, J. F. (2005). Teachers, schools, and academic achievement. Econometrica, 73(2), 417-458.
• Sağ, V. (2004). Öğretmenlerin kariyer geliştirme hakkındaki görüşleri ve öğretmenlik mesleğinin kariyer basamakları halinde değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Smith, T. M., & Ingersoll, R. M. (2004). What are the effects of induction and mentoring on beginning teacher turnover?. American educational research journal, 41(3), 681-714.
• Stake, R.E. (2010). Qualitative research: Studying how things work. Guilford Press.
• Tosun, İ. & Yengin Sarpkaya, P. (2014). Öğretmenlerin kariyer basamaklarına ilişkin görüşleri. Journal of Turkish Studies. 9 (5), 1971-1985.
• Tournier, B., Chimier, C., Childress, D., & Raudonyte, I. (2019). Teacher career reforms: Learning from experience. International Institute for Educational Planning, Unesco Publishing.
• Turan, B. (2007). Öğretmenlerin çalışma statülerine göre yeterliklerinin incelenip, öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmelerinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2010). Teacher Motivation, Compensation And Working Conditions. UNESCO Guidebook for Planning Education Emergencies and Reconstruction. İnternational İnstute For Educational Plannig.
• Urfalı, P. (2009). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine İlişkin Görüşleri: Eskişehir İli Örneği (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, F. H. (2023). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Kariyer Basamaklarına İlişkin Görüşleri Üzerine Bir İnceleme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 194-204. https://doi.org/10.21666/muefd.1353697
• Watson, L. (2018). Qualitative Research Design: An Interactive Approach. White Press Academics.
• Uzman öğretmenlik sınav sonuçları Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından açıklandı: Sınav sonucu nasıl öğrenilecek? (2022, 24 Kasım). https://www.ntv.com.tr/turkiye/uzman-ogretmenlik-sinav-sonuclari-aciklandi-2022-meb-ogretmenlik-kariyer-basamaklari-sinav-sonucu,ssZMtJ0hcUS4nfNCz6k9dQ 10.12.2022 tarihinde erişim sağlandı.