Pre-Service Early Childhood Education Teachers’ Attitudes and Needs towards Children’s Literature: A Mixed Method Research

Yıl 2024, Sayı: 59, 765 - 786, 29.03.2024

Müzeyyen Büşra Akman Aysun Ata Aktürk

https://doi.org/10.53444/deubefd.1401586

Öz

This mixed method study aims to examine the current attitudes of pre-service early childhood education (ECE) teachers towards children’s literature in the context of various variables (gender, grade level, whether or not they take children’s literature courses, whether they read children’s books). The research also explores the pre-service ECE teachers’ needs regarding children’s literature. The sample comprises 252 pre-service early childhood teachers selected by the convenient sampling method. Quantitative data were collected through the “Attitude Scale Towards Children’s Literature” and analyzed using an independent sample t-test and one-way ANOVA. Qualitative data was collected through a semi-structured interview form developed by the researchers, through a focus group interview with the participation of 10 pre-service ECE teachers included in the sample, and analyzed through thematic content analysis. The findings indicated that pre-service ECE teachers’ attitudes towards children’s literature differ significantly regarding gender, taking children’s literature courses, and reading children’s books. The findings also indicate that pre-service teachers need a children’s literature course that allows them to practice teaching more and be exposed to more children’s books, in which micro-teaching is used and digital technologies are integrated.

Anahtar Kelimeler

Attitude, children's literature, early childhood education, mixed method research, teacher education

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Edebiyatına Yönelik Tutum ve İhtiyaçları: Bir Karma Yöntem Araştırması

Öz

Bu araştırmada okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler (cinsiyet, çocuk edebiyatı dersi alıp almama, okuduğu kitap türleri arasında çocuk kitaplarına yer verip vermeme ve sınıf düzeyi) bağlamında incelenmesi ve çocuk edebiyatına ilişkin ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Karma yöntem modelindeki bu araştırmanın örneklemi uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 252 okul öncesi öğretmen adayından oluşmaktadır. Nicel veriler “Çocuk Edebiyatına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak toplanmış ve bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise araştırmacılar tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla, örnekleme dahil olan 10 öğretmen adayının katılımıyla odak grup görüşmesi yapılarak toplanmış ve tematik içerik analizi yoluyla analiz edilmiştir. Bulgular okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının cinsiyet, çocuk edebiyatı dersi alma durumu, çocuk kitapları okuma durumu ve sınıf düzeyi gibi değişkenler bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Bulgulara göre öğretmen adayları, çocuk edebiyatına yönelik tutum ve öz-yeterliklerinin gelişmesi için, öğretmen eğitim programlarında yer alan erken çocukluk dönemi edebiyatı dersinde daha fazla uygulama yapma ve daha fazla çocuk kitabı ile tanışma olanağının bulunmasına, mikro-öğretim yönteminin kullanılmasına ve dijital teknolojilerin eğitim sürecine entegre edilmesine ihtiyaç duymaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, karma yöntem araştırması, okul öncesi eğitim, öğretmen eğitimi, tutum

Etik Beyan

Bu araştırmanın özeti IXth Uluslararası Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde (EJER) (22-25 Haziran 2022, İzmir, Türkiye) sunulmuş ve özet metni kongre bildiri kitapçığında yayınlanmıştır. Bu bilgi makaleye birinci sayfa alt bilgisi olarak eklenmiştir.

Kaynakça

• Adam, H. ve Harper, L.J. (2023). Gender equity in early childhood picture books: a cross-cultural study of frequently read picture books in early childhood classrooms in Australia and the United States. The Australian Educational Researcher. 50, 453-479. https://doi.org/10.1007/s13384-021-00494-0
• Ağgül-Yalçın, F. ve Yalçın, M. (2021). Turkish pre-school practice teachers’ and pre-school teacher candidates’ perceptions of school practices, International Online Journal of Educational Sciences, 13(2), 312-331. https://doi.org/10.15345/iojes.2021.02.001
• Altun, D. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının kişisel okuma alışkanlıkları, tutumları ve deneyimlerinin resimli hikâye kitabı seçme yeteliliklerini yordama düzeyi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(3), 826-852. https://doi.org/10.14686/buefad.387732
• Ata-Aktürk, A., ve Demircan, H. Ö. (2021). Supporting preschool children’s STEM learning with parent-involved early engineering education. Early Childhood Education Journal, 49(4), 607-621. https://doi.org/10.1007/s10643-020-01100-1
• Ayrancı, B. B. ve Aytaş G. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatının eğitimde işlevselliği üzerine görüşleri. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4226-4240. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i4.5093
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman and Company.
• Bartan, M. (2019). Okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının okul öncesi öğretmen yetiştirme lisans programı hakkında görüş ve önerileri. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 24-36.
• Bozkırlı, K. Ç., Er, O. ve Peçenek, O. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 11(2), 138-148. https://doi.org/10.29228/ijla.69560
• Cameron, L. ve Conroy, J. (2017). Preservice teachers’ use of the university libraries children’s literature collection. Behavioral & Social Sciences Librarian, 36(3), 159-170. https://doi.org/10.1080/01639269.2017.1536688
• Can, D. ve Durmaz, B. (2023). An analysis of teachers’ beliefs about the integration of children’s literature into the mathematics education. International Journal of Science and Mathematics Education, 21(2), 489-512. https://doi.org/10.1007/s10763-022-10255-9
• Can, D., Özer, A. ve Durmaz, B. (2020). Views of pre-service primary school teachers about the integration of children's literature in mathematics teaching. International Journal of Progressive Education, 16(4), 99-114. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.268.7
• Chen, X., ve Song, G. (2023). Gender representation in translation: Examining the reshaping of a female child’s image in the English translation of the children’s novel Bronze and Sunflower. Children’s Literature in Education. https://doi.org/10.1007/s10583-023-09539-7
• Cole-Lade, G. M. (2021). Let’s talk: Examining the short and long term effect of inclusion literature on early childhood pre-service educators. International Journal of Disability, Development, and Education, 68(3), 383-394. https://doi.org/10.1080/1034912X.2019.1684459
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4. Baskı). SAGE.
• Creswell, J. W., & Plano-Clark, V., L. (2011). Mixed methods research (2. Baskı). SAGE.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4. Baskı). SAGE.
• Cutler, L. ve Slicker, G. (2023). Depictions of teachers and teacher practices in picture books about starting kindergarten. Journal of Early Childhood Literacy, 23(4), 695-724. https://doi.org/10.1177/1468798421102903
• Çetinkaya-Özdemir, E. ve Kaya-Özgül, B. (2023). Sınıf öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarına ilişkin farkındalıkları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 175-201. https://doi.org/10.34056/aujef.1185253
• Çevik, A. ve Müldür, M. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı farkındalığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1942-1956. https://doi.org/10.17755/esosder.564082 Daly, N., ve Limbrick, L. (2020). The joy of having a book in your own language: Home language books in a refugee education centre. Education Sciences, 10(9), 1-15. https://doi.org/10.3390/educsci10090250
• De Sarlo, G., Guichot-Muñoz, E. ve Hunt-Gómez, C.I. (2023). Sketching motherhood. Maternal representation in contemporary picturebooks: The case of Spain. Children’s Literature in Education, 54, 199-222. https://doi.org/10.1007/s10583-021-09474-5
• Flores, T. T., Vlach, S. K., ve Lammert, C. (2019). The role of children’s literature in cultivating preservice teachers as transformative intellectuals: A literature review. Journal of Literacy Research, 51(2), 214–232. https://doi.org/10.1177/1086296X19839181
• Fraenkel, J., Wallen, N., ve Hyun, H. (2018). How to design and evaluate research in education (10. Baskı). McGraw-Hill Education.
• Güşta-Şahin, H. ve Doğu, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1402-1416. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466359
• Hasırcı, S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Journal of International Social Research, 10(51), 717-728. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1808
• İnce-Samur, A. Ö. (2018). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 231-243.
• İnceoğlu, M. (2000). Tutum algı iletişim. (6. Baskı). Siyasal Kitabevi.
• İyison, A., ve Fırat, H. (2023). Öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı ve çocuk edebiyatı dersine ilişkin görüşleri, çocuk edebiyatına yönelik tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Asya Studies, 7(25), 13-36. https://doi.org/10.31455/asya.1330510
• Kanat-Soysal, Ö. (2018). Eğitim fakültelerindeki çocuk edebiyatı öğretiminin değerlendirilmesi (Bir ders tasarımı örneği) (Yayın No. 526320) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Kanat, Ö. (2020). Eğitim fakültelerindeki çocuk edebiyatı dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 646-656. https://doi.org/10.16916/aded.579298
• Karagül, S. (2020). Çocuk Edebiyatına yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 3(2), 203-226. https://doi.org/10.47935/ceded.836154
• Kılınçcı, E. ve Duran, E. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarına ilişkin görüşleri ve staj uygulamaları. Pamukkale Üniversite Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(46), 191-214. https://doi.org/10.9779/pauefd.466044
• Koçak-Tümer, B. ve Tanju-Aslışen, E. H. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 179-194. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1125204
• Kolaç, E. , Demir, T. ve Karadağ, R. (2012). Öğretmen adaylarının dil eğitiminde çocuk edebiyatı metinlerinin kullanımına yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 195-213.
• Leavy, P. (2022). Research design: Quantitative, qualitative, mixed methods, arts-based, and community-based participatory research approaches (2. Baskı). Guilford Publications.
• Lennox, S. (2013). Interactive read-alouds-Anavenue for enhancing children’s language for thinking and understanding: A review of recent research. Early Childhood Education Journal, 41(5), 381-389. https://doi.org/10.1007/s10643-013-0578-5
• Linder, R. ve Falk-Ross, F. (2020). Preservice teachers taking a critical stance when examining children’s literature. Literacy Research and Instruction, 59(4), 298-323. https://doi.org/10.1080/19388071.2020.1777228
• McAdam, J. E., Abou Ghaida, S., Arizpe, E., Hirsu, L. ve Motawy, Y. (2020). Children’s literature in critical contexts of displacement: Exploring the value of hope. Education Sciences, 10(12), 383. https://doi.org/10.3390/educsci10120383
• McLean, K., Jones, M., ve Schaper, C. (2015). Children’s literature as an invitation to science inquiry in early childhood education. Australasian Journal of Early Childhood, 40(4), 49-56. https://doi.org/10.1177/183693911504000407
• Miles, M. B., Huberman, M. ve Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3. Baskı). SAGE Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• Morris, D. B., Usher, E. L. ve Chen, J. A. (2017). Reconceptualizing the sources of teaching self-efficacy: A critical review of emerging literature. Educational Psychology Review, 29(4), 795-833. https://doi.org/10.1007/s10648-016-9378-y
• Mota, V.L.C., Santos, A.I., ve Silva, M.M.T. (2020). Children’s books and literature perspectives of preschool and primary teachers. Journal of Educational and Social Research, 10(1), 37-46. https://doi.org/10.36941/jesr-2020-0004
• Mülayim, B ve Feyman Gök, N. (2023). Erken çocukluk dönemine yönelik pandemi temalı çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(88), 1993-2013. https://doi.org/10.17755/esosder.1259853
• Parmaksız-Günay, F. (2023). Bibliyoterapi temelli eğitim programının 5-6 yaş çocukların psikolojik iyi oluş düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayın No. 808566) [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi] Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Sever, S. (2006, Ekim 4-6). Çocuk edebiyatı öğretimi nasıl olmalıdır? [Sözlü bildiri]. II. Ulusal Çocuk ve Edebiyatı Sempozyumu, Ankara, Türkiye. http://cgsempoz.education.ankara.edu.tr/SBK.pdf
• Sever, S. (2023). Çocuk ve edebiyat (12. Baskı). Tudem Yayınları.
• Sevimli-Celik, S. (2021). Moving between theory and practice: preparing early childhood pre-service teachers for teaching physical education. Journal of Early Childhood Teacher Education, 42(3), 281-298. https://doi.org/10.1080/10901027.2020.1735588
• Simpson, A. ve Cremin, T. M. (2022). Responsible reading: Children’s literature and social justice. Education Sciences, 12(4), 264. https://doi.org/10.3390/educsci12040264
• Sönmez, M., Durmaz, M., Topçam, A. B. ve Çetinkaya, F. Ç. (2021). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 531-542. https://doi.org/10.16916/aded.879211
• Stone, C. ve Conrad, D. (2017). Preparing today to empower future learners: Preservice teachers’ experiences selecting & evaluating children's literature for quality and use in PreK-6th grade integrated literacy/science instruction. Language and Literacy Spectrum, 27(1), 1-22.
• Suh, H. (2022). Reading picture books including animal matters: making space for discussing anthropocentrism with young children. European Early Childhood Education Research Journal, 30(6), 852-866. https://doi.org/10.1080/1350293X.2022.2031246
• Suskind, D. (2022). Otuz milyon kelime: Çocuğunuzun beynini geliştirin. (E. Eret ve B. Satılmış, Çev.; 22. Baskı). Buzdağı Yayınevi. (Orijinal eserin yayın tarihi 2018).
• Şahin, Ç., Kartal, O. Y. ve İmamoğlu, A. (2013). Okul öncesi öğretmen yetişitirme programı hakkında okul öncesi öğreten adaylarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 101-118.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Experimental designs using ANOVA. Thomson/Brooks/Cole.
• Turan, F., Gönen, M. ve Aydos, E. H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarını seçme konusunda yeterlik düzeyleri ve kendi yeterliklerine ilişkin algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 400-422. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304644
• Ulaş, H. A., Kolaç, E., Topal, Y. ve Sevim, O. (2010). Assessment of Turkish and class teacher candidates’ attitudes toward chilidren’s literature and children’s literature lesson. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 418-426. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.175
• Ulutaş, A. ve Kıymaz, M. S. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı dersine ilişkin beklentileri (Adıyaman ili örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 68-80.
• Uslu, E. M. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk kitaplarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(2), 251-264. https://doi.org/10.17244/eku.822583
• Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 118-134.
• Whitehouse, C., Kruger, S. ve Whitehouse, P. (2018). Using children’s literature to inspire intergenerational learning. Journal of Intergenerational Relationships, 16(1-2), 220-224. https://doi.org/10.1080/15350770.2018.1404868
• Yeşilyurt, H. (2023). Okul öncesi çocuk kitaplarında kültürel miras ögelerinin incelenmesi. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6(1), 147-156. https://doi.org/10.33083/joghat.2023.254
• Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK). (2018). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. Erişim Tarihi: 06.03.2024. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Okul_Oncesi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf
• Zembat, R., Tunçeli, H. İ., ve Akşin-Yavuz, E. (2019). Erken çocuklukta eğitim programları ve uygulamalar (1. Baskı). Anı Yayıncılık.