Temel Eğitim Kademesindeki Okullarda Okul Bazlı Bütçeleme Hakkında Yöneticilerin Görüşleri

Yıl 2024, Sayı: 60, 881 - 895, 28.06.2024

Esra Dikbaş , İbrahim Gül

https://doi.org/10.53444/deubefd.1318083

Öz

Okul bazlı bütçeleme, okulların eğitim faaliyetlerini yürütürken hedeflerini gerçekleştirmek için gerekli maddi kaynakları temininde, planlamasında ve kullanılmasında okulların etkin bir şekilde hareket edilmelerine imkân tanımaktadır. Temel eğitim okullarında yeni uygulanmaya başlayan okul bazlı bütçelemeye ilişkin temek aktör görevi gören okul yöneticilerinin görüşleri önem arz etmektedir. Bu sebepten araştırmada temel eğitim okullarında çalışan okul yöneticilerinin okul bazlı bütçelemeye ilişkin görüşleri incelenmiştir. Nitel araştırma yönteminin durum (vaka) çalışması deseninde tasarlanan araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 10 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada; temel eğitim okullarında okul bazlı bütçelemenin okullara olumlu etki ettiği, okul yöneticilerinin bütçeleme işlemlerini yaparken daha öncesinde almış oldukları eğitimin yetersizliğinden kaynaklı işlemler esnasında zorluklar yaşadıkları bu sebepten uygulamaya dönük hizmet-içi eğitimler verilmesi gerektiği bulgularına ulaşılmıştır. Okul bazlı bütçelemenin sürekli hale getirilmesi ve belirli bir standart üzerine oluşturulması ayrıca ihtiyacı olmayan okulun ihtiyacı olan okula ödenek aktarımı yapabilmesi öneriler arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bütçe, eğitimde bütçeleme, eğitimde yerelleşme

Opinions of Administrators on School-Based Budgeting in Schools at Basic Education Level

Öz

School-based budgeting allows schools to act effectively in obtaining, planning and using the financial resources necessary to achieve their goals while carrying out educational activities. The opinions of school administrators, who act as the main actor regarding school-based budgeting, which has just started to be implemented in basic education schools, are important. For this reason, the opinions of school administrators working in basic education schools on school-based budgeting were examined in the study. A semi-structured interview form was used in the research design in the phenomenology pattern of the qualitative research. The study group the research consists of 10 school administrators. Descriptive and content analysis techniques were used in the analysis of the research data. In the research; It has been found that school-based budgeting has a positive effect on schools in primary education schools, and school administrators have difficulties during the budgeting process due to the inadequacy of the training they have received before, so practical in-service training should be provided. It is among the suggestions that school-based budgeting should be made permanent and created on a certain standard and that the school that does not need can transfer funds to the school that needs it.

Anahtar Kelimeler

Budgeting, budgeting in education, decentralization in education.

Kaynakça

• Âdem, M. (1993). Ulusal eğitim politikamız ve finansmanı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Akçakaya, M. (2016). Bürokrasi kuramları ve Türk kamu yönetiminde bürokratik sorunlar. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 669-694.
• Aksoy, Ş. (1994). Kamu maliyesi. Filiz Kitabevi.
• Akşahin, H. (2017). Yönetici, öğretmen ve veli beklentilerine göre ilkokulların finansal kaynak sorunlarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans projesi]. Yakındoğu Üniversitesi.
• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55-61.
• Arslan, A. (2002). Kamu harcamalarında verimlilik, etkinlik ve denetim. Maliye Dergisi, 140(2), 1-14.
• Balkar, B., Öztuzcu-Küçükbere, R., & Akşab, Ş. (2019). Okul bazlı bütçeleme (OBB) uygulamasının okul geliştirme işlevi açısından değerlendirilmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 12(2), 727-756. https://doi.org/10.30831/akukeg.469277
• BYKP (2018). 11. Kalkınma planı (2019-2023). T.C. Kalkınma Bakanlığı.
• Celep, C. (2007). Okullarda bilgi yönetim kültürü geliştirmede okul yöneticilerinin rolü. Eğitime Bakış, Eğitim, Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 8(4),15-21.
• Çetin, K., & Yalçın, M. (2002). MEB yönetici eğitimi programlarının değerlendirilmesi. Elma, C. & Çınkır, Ş. (Ed.) 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu Bildiriler, (s. 49-57). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Çopur, M., & Sarpkaya, P. (2020). Temel eğitim okullarının finansmanı hakkında yönetici görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences. 15(3), 2245-2270. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42118
• Ergen, Z. (2012). Yönetimden yönetişime: Katılımcı bütçeleme modeli. Maliye Dergisi, 163(17), 316-334.
• Erol, F. (1995). Okul müdürlerinin görevlerini başarmada karşılaştıkları engeller (Burdur ili örneği). Eğitim Yönetimi Dergisi. 1(1), 63-70.
• Eryılmaz, B. (2002). Bürokrasi ve siyaset. Alfa Yayınları.
• Gül, İ. (2021). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Pegem Yayıncılık.
• Gümüş, E., & Şişman, M. (2014). Eğitim ekonomisi ve planlaması. Pegem Akademi Yayınları.
• Hoşgörür, V., & Arslan, İ. (2014). Okul örgütünün finansal kaynaklarının yönetimi sorunu (Yatağan ilçesi örneği). Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(1), 91-102.
• Karakütük, K., Özbal, E., & Ulutaş, P. (2019). Okul temelli (bazlı) bütçenin hazırlanmasına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi. 48(1), 455-581.
• Kaya, A., Çepni, S., & Küçük, M. (2004). Fizik öğretmenlerinin laboratuarlara yönelik hizmet içi ihtiyaçları için bir program geliştirme çalışması. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 12(1), 41–56.
• Kayıkçı, G. (2014). İlköğretim kurumlarının mali kaynak sorunları ve okul müdürlerinin çözüm önerileri (Bingöl ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Kayıkçı, G., & Akan, D. (2014). İlköğretim kurumlarının mali kaynak sorunları ve okul müdürlerinin çözüm uygulamaları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 237-255.
• Koç, H., (2007). Eğitim sisteminin finansmanı. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(20), 39-50.
• Küçük, E. K. (2022). Okul müdürlerinin bilgi yönetim süreç yeterlilikleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Lienert, I. (2013). Role of the legislature in budget processes. In Allen, R., Hemming, R. & Potter, B.H. (Eds.). The international handbook of public financial management, (p.p. 116-136). Palgrave Macmillan.
• Malen, B., Ogawa, R., & Kranz, J. (1989). An analysis of site based management as an educational reform strat-egy (An occasional policy paper sponsored by the FOCUS Project). Salt Lake City, UT: Department of Educational Administration, University of Utah.
• Marishane, R. N., & Botta, R. J. (2004). Empowering school-based management through decentralised financial control. Africa Education Review. 1(1), 95-112.
• Memduhoğlu, H. B., & Meriç, E. (2014). Okul müdürlerinin eğitim yönetiminin işlevleri bağlamında yönetim sürecinde karşılaştıkları temel sorunlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(33), 653-666.
• Menteşe, S., Üstün, A., & Gökdelen, A. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin okulun parasal kaynaklarını yönetme yeterlikleri (Ordu ili örneği). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(2), 41-65.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). 2023 Eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr
• Milli Eğitim Bakanlığı (2022). 08.07.2022 tarih ve 53597040 sayılı resmi yazı. https://www.mebduyurular.net/okul-bazli-butce-harcama-islemleri
• Murray, S. E., Evans, W. N., & Schwab, R. M. (1998). Education-finance reform and the distribution of education resources. The American Economic Revie. 88(4), 789-812.
• OECD (2015). PISA 2015: PISA results in focus, Indicator: Problem Solving: Gender Scores in 2015. OECD.
• İatarola P., & Stiefel, L. (1998). School-based budgeting ın new york city: perceptions of school communities. Journal of Education Finance, 23(4), 557- 576.
• Santiago, P. (2015). The Funding of School Education. OECD Okul Kaynakları Toplantısı Sunumu. Paris. 25-26 Mayıs 2015.
• Şahin, A. E. (1996). Okul müdürlerinin eylemleri planlayıp uygulamada karşılaştıkları engeller. Eğitim Yönetimi Dergisi, 5(5), 129-138.
• Şahin, S. (2003). Okul merkezli yönetim uygulamaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36(36), 582-605.
• Taşar, H. H. (2009). Kamu ilköğretim okullarına ayrılan finansmanın, talep kanalında (demand-side) okul-merkezli yönetim temelinde kullanımı: Dünyadaki uygulamalar ve Türkiye projeksiyonu (Adıyaman örneği). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Taymaz, H. (2009). Okul yönetimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Tipi, S. (2020). Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa, Almanya ve Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları dönüşüm sürecinde eğitim finansmanında yaşanan değişimler. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Toker-Gökçe, A., & Uslu, Ö. F. (2018). İlkokullarda okul müdürlerinin mali kaynak gerektiren ihtiyaçları karşılama yolları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 315-334. https://doi.org/10.17679/inuefd.311995
• Toytok, İ. H., & Özdemir, S. (2022). Okulda yönetişim düzeyi ile örgütsel muhalefet düzeyi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84), 1651-1674.
• Ünal, I. (1996). Eğitim ve yetiştirme ekonomisi. EPAR Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Walker, E. M. (2002). The politics of school-based management: understanding the process of devolving authoring in urban school districts. Education Policy Analysis Archives, 10(33), 1-24. https://doi.org/10.14507/epaa.v10n33.2002