Analysis of Doctoral Theses on Creativity Assessment Across Various Variables

Yıl 2024, Sayı: 60, 995 - 1020, 28.06.2024

Zehra Topal Altındıs Esra Kanlı

https://doi.org/10.53444/deubefd.1380279

Öz

This study aims to make a general assessment of doctoral theses in Türkiye that are focused on assessing creativity. Another aim of the study is to determine how creativity assessment is handled at the academic level in Türkiye. And it is to show the changes in studies on gifted people over the years. This study, which is designed according to the basic qualitative research approach, uses document analysis for data collection and uses descriptive content analysis to analyze the data. In this context doctoral theses completed between 2013-2023 were analysed by scanning electronically on the webpage is named the thesis scanning center of the Council of Higher Education (YOKTEZ). At the end of the search, 55 doctoral theses were reached. In the classification of thesis studies; The year it was published, the gender of the researchers, the aim of the research, the reason of the research, result of the researchs, the university it was published in, the research method, data analysis techniques, the study group etc. The research subject were taken as basis. As a result of the research, it was determined that the theses between 2013-2023, which can be accessed in the thesis scanning center of the Council of Higher Education, were published in 2014 (n=9) the most. It has been determined that the examined theses are mostly made in Gazi University. In addition, the number of doctoral theses on creativity assessment in education and training has been on the decline since 2019. It is recommended to carry out studies that evaluate doctoral theses or articles using the meta-synthesis method.

Anahtar Kelimeler

creativity, assessment of creativity, phd thesis, document review

Yaratıcılığın Değerlendirilmesiyle İlişkili Hazırlanan Doktora Tezlerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaratıcılığın değerlendirilmesini odağına almış olan doktora tezlerinin genel bir değerlendirmesini yapmaktır. Söz konusu değerlendirme çalışmasının diğer bir amacı Türkiye’de yaratıcılığın değerlendirilmesinin akademik düzlemde nasıl ele alındığını belirlemekle birlikte özel yetenekli bireyleri odağına alan çalışmaların yıllar içerisindeki değişimini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda YÖKTEZ’de bulunan konuyla ilgili 2013-2023 yılları arasında tamamlanmış doktora tezleri elektronik ortamda tarama yapılarak incelemeye alınmıştır. Ölçütler çerçevesinde gerçekleştirilen alanyazın taramasında 55 adet doktora tezine ulaşılmıştır. Erişilen çalışmalar yıl, yazar adı, araştırmanın amacı, üniversite, yöntem, araştırma yaklaşımı ve deseni, yapılan uygulama ya da müdahalenin ne olduğu, müdahalenin ya da uygulamanın ne kadar sürdüğü, veri toplama aracı, örneklem grubu ve örneklemin nasıl seçildiği, bulgular ile sonuç ve son olarak araştırmanın künyesi başlıkları altında kodlanmıştır. Elde edilen araştırma verilerinin çözümlenmesinde doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulguları frekans ve yüzde olarak tablolar şeklinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda, on yıl içerisinde tamamlanan 55 adet doktora tezinin % 25’ inin (n= 14) özel yetenekli bireyleri odağına aldığı ifade edilebilir. On yıllık süre içerisinde en fazla tez 2014 (n=9) yılında tamamlanmıştır. Ayrıca 2019’ dan günümüze doğru eğitim-öğretim alanında yaratıcılığın değerlendirilmesine yönelik doktora tezlerinin sayısında düşüş olduğu görülmektedir. Araştırma kapsamında elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak yaratıcılığın değerlendirilmesine ilişkin lisansüstü tezlerin ya da makalelerin meta-sentez yöntemiyle değerlendirildiği araştırmaların yapılması sunulan önerilerdendir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, yaratıcılığın değerlendirilmesi, doktora tezi, özel yetenekli, doküman inceleme

Etik Beyan

Çalışmanın tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uyduğumu beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Teşekkür

Makalenin değerlendirme ve basım sürecinde emek harcayan/harcayacak herkese teşekkürler.

Kaynakça

• Amabile, T. M. (1996). Creativity in context: The social psychology of creativity. Westview Press.
• Akbacak, A., Cebeci, N., &Fazlıoğlu, Y. (2022). Üstünyeteneklileralanınayöneliklisansüstütezlerin (2018-2021) başlıklarınınincelenmesi: İçerikanaliziörneği. SosyalBilimlerdeDil, Toplum, Tarih, Ekonomi ve Siyaset-4, 59.
• Alkan, Ş. ve Cengiz, C. (2022). Yaratıcıdüşünmeyikonualanulusalçalışmalarayönelik betimsel içerikanalizi, Trakya EğitimDergisi, 12(2), 1057-1073.
• Ateş, H. K., & Gül, M. (2017). Türkiye’de üstün yetenekliler eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlere genel bir bakış. Journal of Gifted Education and Creativity, 4(3), 33-57.
• Ateşgöz, N. N. (2020). Çocuklar için animasyonlu bilimsel yaratıcılık testinin geliştirilmesi. [Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Ayas, M.B. (2017). Bı̇lı̇msel üretkenlı̇k testı̇nı̇n 3, 4 ve 5. Sınıf öğrencı̇lerı̇ne uygun formunun gelı̇ştı̇rı̇lmesı̇ ve ön psı̇kometrı̇k özellı̇klerı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇, [YayınlanmamışDoktoraTezi]. Anadolu üniversitesi.
• Ayvacı, H. Ş., &Bebek, G. (2019). Türkiye’de üstün zekâlılar ve özel yetenekliler konusunda yürütülmüş tezlerin tematik incelenmesine yönelik bir çalışma. PamukkaleÜniversitesi Eğitim FakültesiDergisi, 45(45), 267-292.
• Ayverdi, L., Asker, E., Öz-Aydın, S. ve Sarıtaş, T. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel yaratıcılıkları ile fen ve teknoloji dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 646-659.
• Beaty, R. E., & Johnson, D. R. (2021). AutomatingcreativityassessmentwithSemDis: An open platform forcomputingsemanticdistance. BehaviorResearchMethods, 53(2), 757-780.
• Creswell, J. (2017). Araştırmayaklaşımınınseçimi, araştırmadeseni (4. baskıdan çeviri). S. B. Demir (Çev. Ed.), M. Bütün (Çev.). Nicel, nitelve karma yöntemyaklaşımları (ss. 1-22). Eğiten Kitap.
• Çalık, M. veSözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Education and Science, 39(174), 33-38.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Genişletilmiş 3. Baskı). Celepler Yayıncılık.
• Dacey, J. (1999). Concepts of creativity: A history. Encyclopedia of creativity, 1, 309-322.
• Diedrich, J., Jauk, E., Silvia, P. J., Gredlein, J. M., Neubauer, A. C., &Benedek, M. (2018). Assessment of real-life creativity: The Inventory of Creative ActivitiesandAchievements (ICAA). Psychology of Aesthetics, Creativity, andtheArts, 12(3), 304.
• Epstein, R., Schmidt, S. M., &Warfel, R. (2008). Measuringandtrainingcreativitycompetencies: Validation of a new test. CreativityResearchJournal, 20(1), 7-12.
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Journal of Measurementand Evaluation in EducationandPsychology, 2(1), 140-147.
• Eroğlu, S. (2018). Atom ve periyodik sistem ünitesindeki STEM uygulamalarının akademik başarı, bilimsel yaratıcılık ve bilimin doğasına yönelik düşünceler üzerine etkisi. [Doktora Tezi], Erciyes Üniversitesi. Fleith, D. D. S., Renzulli, J. S., &Westberg, K. L. (2002). Effects of a creativity training program on divergent thinking abilities and self-concept in monolingual and bilingual classrooms. Creativityresearchjournal, 14(3-4), 373-386.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. &Sözbilir, M. (2012). Trends in educational research in Turkey: A content analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 455-459.
• Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. Series: McGraw-Hill Series in Psychology. McGraw-Hill.
• Güleç, G. (2017). Keman çalmada doğaçlama çalışmalarının öğrencilerin müzikal yaratıcılık ve keman çalma performansları üzerindeki etkileri (Buca Eğitim Fakültesi örneği). [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• He, L., Kenett, Y. N., Zhuang, K., Liu, C., Zeng, R., Yan, T., Huo, T., &Qiu, J. (2020). The relation between semantic memory structure, associative abilities, and verbal and figural creativity. Thinking & Reasoning, 27(2), 268–293. https://doi.org/10.1080/13546783.2020.1819415.
• Kaufman, J. C., &Beghetto, R. A. (2009). Beyond big and little: The four c model of creativity. Review of general psychology, 13(1), 1-12.
• Kanlı, E. (2019). Yaratıcılıkvealanuygulaması. Nobel Yayıncılık.
• Kanlı, E. (2014). Yaratıcı bilimsel çağrışımlar testinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin araştırılması, [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik Açıdan İncelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaytez, N. (2015). Beşyaşçocuklarınınyaratıcılıklarına 'Scamper Eğitim Programı'nın' etkisininincelenmesi [DoktoraTezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kenett, Y. N., & Faust, M. (2019). A semantic network cartography of the creative mind. Trends in cognitive sciences, 23(4), 271-274.
• Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P. A., Clarke, M., Devereaux, P.J., Kleijnen, J., & Moher D. (2009). The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta- analyses of studies that evaluate health care interventions: Explanation and elaboration. PLoS Medicine, 6(7), e1000100. http://dx.doi.org/10.1371/journal.pmed.1000100
• Loomis, A., Davis, A., Cruden, G., Padilla, C. ve Drazen, Y. (2021). Early childhood suspension and expulsion: A content analysis of state legislation. Early Childhood Education Journal. 50(2), 327- 344. https://doi.org/10.1007/s10643-021-01159-4.
• Marland, S. P., Jr. (1972). Education of the gifted and talented: Report to the Congress of the United States by the U.S (Government Documents, Y4.L 11/2: G36). U.S. Government Printing Office.
• Mellander, Ch., Florida, R., Asheim, B. T., & Gertler, M. (Eds.). (2014). The creative class goes global. Series: Regions and Cities. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203094945 Merriam, S. B., &Grenier, R. S. (Eds.). (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. John Wiley & Sons.
• Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, (2022, Ekim 4). Neden Gazi Eğitim Fakültesi? https://gef.gazi.edu.tr/view/page/157712#:~:text=2022%2D2023%20E%C4%9Fitim%20%2D%20%C3%96%C4%9Fretim%20y%C4%B1l%C4%B1nda,Do%C3%A7ent%2C%2070%20Dr.%C3%96%C4%9Fr.
• Onur, D. (2016). Tasarımeğitimindefarkındalıkveyaratıcılıkgelişimineyönelikbiröneri. [DoktoraTezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Özsevgeç, T. (2019). Nicel veri toplama teknikleri. H. Özmenve O. Karamustafaoğlu (Ed), Eğitimde Araştırma Yöntemleri (ss. 83-110). Pegem Akademi.
• Quiñones-Gómez, J. C. (2021). Creativity forward: a framework that integrates data analysis techniques to foster creativity within the creative process in user experience contexts. Creativity Studies, 14(1), 51-73.
• Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (1997). The schoolwide enrichment model: A how-to guide for educational excellence (2nd ed.). Mansfield Center, CT: Creative Learning Press. Rhodes, M. (1961). An analysis of creativity. The Phi Delta Kappan, 42(7), 305-310.
• Runco, M. A. (2004). Everyone has creativepotential. In R. J. Sternberg, E. L. Grigorenko, & J. L. Singer (Eds.), Creativity: Frompotentialtorealization (pp. 21–30). American Psychological Association. 10.1037/10692-002.
• Saracaloğlu, A. S., Gündoğdu, K., Altın, A. G. M., Aksu, N., Kozağaç, Z. B., & Koç, B. (2014). Yaratıcı düşünme becerisi konusunda 2000 yılı ve sonrasında yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 62-74.
• Sawyer, R. K. (2012). Explainingcreativity: Thescience of humaninnovation (2nd ed.).Oxford University Press.
• Sözbilir, M. & Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education [Special issue], 1-22.
• Sternberg, R. J.(2005). TheTheory of SuccessfulIntelligence. Revista Inter Americana De Psicologia / Inter AmericanJournal of Psychology.39(2), 189-200.
• Sternberg R. J., Lubart T. I. (1996). Investing in creativity. AmericanPsychologist, 51, 677–688.
• Taylor, I. A., Austin, G. D., &Sutton, D. F. (1974). A note on" instantcreativity" at CPSI. TheJournal of Creative Behavior.8(3), 208–210.
• Tiryaki, A. (2019). Fen teknoloji mühendislik matematik uygulamalarının üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin tutum, eleştirel düşünme ve yaratıcılıklarına etkileri [DoktoraTezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD SosyalBilimlerDergisi, (10), 188-201.
• Weiss, S., & Wilhelm, O. (2020). Coda: Creativity in psychological research versus in linguistics–Same but different?. Cognitive Semiotics, 1 (ahead-of-print).
• Weiss, S., Wilhelm, O., &Kyllonen, P. (2020). Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts.Thalia R. Goldstein and Amy M. Belfi (Eds.), A review and taxonomy of creativity measures (s. 19-89). APA. https://doi.org/10.1037/aca0000434
• Wiley, J., & Voss, J. F. (1996). The effects of “playing historian” on learn- ing in history. Applied Cognitive Psychology, 10(7), 63–72.
• Yıldırım, A., &Simsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Seçkin Yayınevi. YÖK, (2021, Ekim 5). Türk Üniversitelerindeki Kadın Profesör Oranı, Avrupa Ortalamasını Geride Bıraktı. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2021/turk-universitelerindeki-kadin-profesor-orani-avrupa-ortalamasini-gecti.aspx.
• Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguingwithtexts. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 311-318.