Content Analysis of Postgraduate Theses Related to Virtual Laboratory in Education in Turkey: 2003-2023

Yıl 2024, Sayı: 61, 2017 - 2039, 27.09.2024

Cansel Şeref , Hava İpek Akbulut

https://doi.org/10.53444/deubefd.1410659

Öz

This study aims to analyze postgraduate theses related to virtual laboratories in the field of education in Turkey between the years 2003-2023. The descriptive content analysis method was used in this study. 52 postgraduate theses in the Higher Education Board National Thesis Center were analyzed considering the publication year, types of theses, courses and topics, purpose, method, sample, data collection tool, data analysis, results, and recommendations. The analysis of the data was carried out by two domain experts and a Cohen’s kappa coefficient of 0.81 was found. As a result, it was observed that the majority of the studies were from the year 2022, indicating the increasing importance of virtual laboratory usage, common purposes were to determine the impact of virtual laboratory usage on various variables. They were frequently used in natural science courses, especially in electrical subjects. They often involved experimental and mixed-method research; university students were used as samples. Interviews were commonly used as a data collection tool, and the obtained data were analyzed through content analysis. It was determined that teachers recommend in-service training for preparing materials related to virtual laboratories and conducting studies not only in natural science courses but also in other branches

Anahtar Kelimeler

Education, Virtual Laboratory, Postgraduate Thesis

Türkiye’de Eğitim Alanında Sanal Laboratuvar ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi: 2003-2023

Öz

Bu çalışma Türkiye’de sanal laboratuvar ile ilgili eğitim alanında 2003-2023 yılları arasında yapılan lisansüstü tezleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan 52 lisansüstü tez çalışması; yayın yılı ve tezlerin türleri, sanal laboratuvarın kullanıldığı ders ve konu, amaç, yöntem, örneklem, veri toplama aracı, veri analizi, sonuç ve öneriler başlıkları dikkate alınarak incelenmiştir. Verilerin analizi iki alan uzmanı tarafından gerçekleştirilmiş ve Cohen’s kappa katsayısı 0.81 olarak hesaplanmıştır. İncelenen çalışmaların en fazla; sanal laboratuvar kullanımının çeşitli değişkenlere etkisini belirlemek amacıyla yürütüldüğü, fen bilimleri dersinde ve elektrik konusunda sanal laboratuvarların sıklıkla kullanıldığı, çoğunlukla deneysel çalışmaların ve karma çalışmaların yapıldığı, üniversite öğrencilerine örneklem olarak yer verildiği, veri toplama aracı olarak görüşme kullanıldığı, elde edilen verilerin içerik analizi ile analiz edildiği görülmüştür. Sanal laboratuvar ile ilgili öğretmenlerin materyal hazırlamalarına yönelik hizmet içi eğitim verilmesini, sanal laboratuvar çalışmalarının fen bilimleri dersi yanı sıra diğer branş derslerinde de yapılması çalışmalarda en çok rastlanan öneriler olarak belirtildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Sanal Laboratuvar, Lisansüstü Tez

Kaynakça

• Abbasov, İ. (2023). Sanal laboratuvarların mühendislik eğitiminde öğretme ve öğrenme ortamı açısından etkililiği. [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Açıkgöz Yıldırım, E. (2022). Fizik öğretiminde akıllı telefon kullanımı geometrik optik örneği. [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Akçay, Z. (2021). Lojik devreleri için sanal bir laboratuvarın geliştirilmesi. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Akıcı, T. M. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin mesleki yazılım kullanım eğilimlerinin ve tercihlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aksu, N. (2014). 2007 kimya dersi öğretim programının uygulamalarından yansımalar: 10. sınıf “gazlar” konusu örneği. [Yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Alkouz, A., Al-Zoubi, A. Y. ve Otair, M. (2008). J2ME-based mobile virtual laboratory for engineering education. International Journal of Interactive Interactive Technologies, 2 (2), 5-10.
• Altun, A. (2009). DNA izolasyonu ve elektroforez konuları için rehber materyal geliştirilmesi. [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Aydın, Ş. Z. N. (2018). Fen bilgisi dersi öğretiminde sanal laboratuvar uygulamasının kullanılması ve değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Bağ, H., & Çalık, M. (2018). A thematic review of science education studies on 4th grade. Elementary Education Online, 17(3), 1353-1377.
• Baş, K. (2022). Fen eğitiminde sanal laboratuvar uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarına ve fen tutumlarına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Başol, G. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayram, Y. (2019). Simülasyon (benzetim) destekli 5e öğrenme döngüsü modelinin 7. sınıf öğrencilerinin elektrik konusunu anlamalarına ve elektrik konusuna yönelik ilgilerine etkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Biberoğlu, H. (2007). ORCAD capture ile güç yarı iletkenleri laboratuvar deneylerinin hazırlanması. [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Bilir, S., & Uyanık, G. (2019). İlkokul dördüncü sınıf fen bilimleri dersi basit elektrik devreleri ünitesinde laboratuvar destekli öğretimin akademik başarı ve tutuma etkisi. Eğitim ve Teknoloji, 1(2), 122-136.
• Bozkurt, E. (2008). Fizik eğitiminde hazırlanan bir sanal laboratuvar uygulamasının öğrenci başarısına etkisi. [Doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Böyük, U., Demir, S., & Erol, M. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 3(4).
• Büyükbayraktar, M. (2006). Lojik devre tasarımının bilgisayar destekli olarak uygulanmasının öğrenci başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Büyükkara, S. (2011). İlköğretim 8. Sınıf fen ve teknoloji dersi ses ünitesinin bilgisayar simülasyonları ve animasyonları ile öğretiminin öğrenci başarısı ve tutumu üzerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Canöz, G. M. (2020). Argüman tabanlı sanal laboratuvar uygulamalarının ortaokul öğrencilerinin akademik başarı argümantasyon seviyeleri ve girişimcilik becerileri üzerine etkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (pp 582-583). USA: SAGE Publications.
• Çakır, H. (2022). Teknoloji destekli otantik çevrim içi öğrenme ortamlarının biyoloji laboratuvar dersi kapsamında incelenmesi. [Doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Çalışkan, O (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin sanal laboratuvar uygulamalarına ilişkin farkındalık, tutum ve görüşlerinin değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Çepni, S., Kaya, A., & Küçük, M. (2005). Fizik öğretmenlerinin laboratuvarlara yönelik hizmet içi ihtiyaçlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 181-196.
• Çetin, H. H. (2006). Sanal mikro denetleyici laboratuarı için sistem yöneticisi ara yüzü tasarımı. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Çimenli, O. (2013). İnternet erişimli deney modüllerinin USB tabanlı kontrolü. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Çinici, A., Özden, M., Akgün, A., Ekici, M., & Yalçın, H. (2013). Sanal ve geleneksel laboratuvar uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin ışık ve ses ünitesiyle ilgili başarıları üzerine etkisinin karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 92-106.
• Çivril, H. (2017). Açık ve uzaktan öğrenmede sanal laboratuvarlar: devre analizi uygulaması. [Doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Dağ, F. (2022). Fen bilimleri dersi uzaktan eğitim uygulamaları ile ilgili fen bilimleri öğretmen görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Davey, L., (1991). The application of case study evaluations. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 2(1), 1-2. doi: https://doi.org/10.7275/02g8-bb93.
• Delikanlı, K. (2009). Uzaktan erişimli kontrol laboratuarı. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Demir, A. (2018). Kuvvet ve hareket konusunda sanal fen laboratuvarı kullanımının öğrenci başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Diker, M. (2011). Programlama temelleri dersi için sanal laboratuvar uygulaması. [Yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Dönel Akgül, G., Geçikli, E., Konan, F., & Konan, E. (2018). Fen eğitiminde sanal laboratuvar kullanımı hakkında öğretmen adaylarının görüşleri. Kesit Akademi Dergisi, (14), 61-74.
• Duman, M. Ş. (2015). 8.sınıf öğrencilerinin “maddenin halleri ve ısı” ünitesinde karşılaşılan kavram yanılgılarının belirlenmesi ve giderilmesine, başarı düzeylerine ve öğrenilenlerin kalıcılığına sanal laboratuvar uygulamalarının etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Duman, M. Ş., & Avcı, G. (2016). Sanal laboratuvar uygulamalarının öğrenci başarısına ve öğrenilenlerin kalıcılığına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 13-33.
• Durdu, G. (2010). Web tabanlı uzaktan kontrollü mikrodenetleyici laboratuvarının gerçekleştirilmesi. [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Ekici, M. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin sanal laboratuvar hakkındaki görüşleri ve bu yöntemden faydalanma düzeyleri. [Yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
• Erdan, S. (2014). Sanal laboratuvarın, öğrenenlerin akademik başarılarına ve algılanan öğrenmelerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Erdoğan, Ş. (2022). Geometrik optik konularında hazırlanmış bir sanal laboratuvar uygulamasının öğrencilerin kavramsal anlamaları ve başarıları üzerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Eryılmaz, S., & Deniz, G. (2019). Türkiye’de programlama eğitimi ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir betimsel analiz çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(4), 319-338. doi: 10.17244/eku.645387.
• Güler, H. (2022). A thesıs submıtted to the graduate school of natural and applıed scıences of mıddle east technıcal unıversıty. [Yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Üniversitesi.
• Günlü, E. (2019). Ortaokul fen bilimleri öğretmenlerinin sanal laboratuvar kullanımının fen öğreniminde uygulanabilirliği hakkındaki görüşleri. [Yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Hancock, R.D. & Algozzine, B. (2006). Doing case study research. New York: Teachers College Press Kaba, A. U. (2012). Uzaktan fen eğitiminde destek materyal olarak sanal laboratuvar uygulamalarının etkililiği. [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Kapıcı, H. Ö. (2021). The effects of vırtual and hands-on laboratory envıronments on the conceptual knowledge, ınquıry skılls and attıtudes of mıddle school students. [Doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Kaplan, N. (2021). Fen bilgisi öğretmenlerinin uzaktan eğitim sürecinde devre elemanlarının öğretimine ilişkin konuya özel pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Karagöz Mırçık, Ö. (2018). Basit elektrik devreleri konusu ile ilgili kavramların öğretiminde sanal laboratuvar destekli 7e öğretim modelinin öğrencilerin zihinsel modelleri üzerindeki etkileri. [Doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Karagöz Mırçık, Ö., & Saka, A. Z. (2016). Fizik öğretiminde sanal laboratuvar destekli uygulamaların değerlendirilmesi. Journal of Research in Education and Teaching, 5(43), 388-395.
• Karagöz, Ö. (2006). Fizik derslerinde kullanılan farklı sanal laboratuar programlarının tasarım ve kullanışlılık açısından değerlendirilmesi ve farklı öğretim yöntemleriyle kullanılmaları durumunda öğrenci başarısı üzerindeki etkilerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kavlak, E. E. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin covid-19 uzaktan eğitim sürecinde sanal laboratuvar uygulamaları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kayabaşı, Y. (2005). Sanal gerçeklik ve eğitim amaçlı kullanılması. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3).
• Keskin, Z. (2022). Fen bilimleri öğretmenleri ve 7. sınıf öğrencilerinin etkileşimli simülasyon deneyimlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Kıyıcı, G., & Yumusak, A. (2005). Fen bilgisi laboratuarı dersinde bilgisayar destekli etkinliklerin öğrenci kazanımları üzerine etkisi-asit-baz kavramları ve titrasyon konusu örneği. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 130-134.
• Koç Ünal, İ. (2019). Sanal ve gerçek laboratuvar uygulamalarının 5. sınıf fen dersi elektrik ünitesi öğretiminde öğrencilerin akademik başarıları üzerine etkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Koç Ünal, İ., & Şeker, R. (2020). Sanal laboratuvar uygulamalarının öğrenci akademik başarıları üzerine etkisinin incelenmesi: Elektrik ünitesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 504-543.
• Koç, M. (2023). Uzaktan eğitim sürecinde fen bilimleri dersindeki etkinliklere ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Kunduz, N. (2013). Animasyonlarla öğretimin ve eğitsel oyunların “çöktürme titrimetrisi” konusunda akademik başarı üzerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Meral, A. (2018). Web tabanlı sanal fen ve teknoloji laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin başarısına ve motivasyonuna etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Ed. S.A. Altun ve A. Ersoy). Pegem Akademi. Mutlu, A. (2015). Genel kimya düzeyinde gerçek ve sanal laboratuvar ortamlarında gerçekleştirilen rehberli sorgulamaya dayalı etkinliklerin öğrenme sürecine etkisi. [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Okur, M. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mobil teknolojilerin laboratuvar ortamında kullanılmasına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 982-1008.
• Oral, O. (2005). Sanal malzeme laboratuarı oluşturulması. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi. Öğütcü, S. (2010). İnternet destekli laboratuvar için deney yönetim sistemi tasarımı ve gerçekleştirilmesi. [Doktora tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Sönmez, E. (2016). Denetim Sistemleri dersi için MATLAB Builder NE ve ASP.NET tabanlı web laboratuarı tasarımı. [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Şimşek, N. (2002). Derste Eğitim Teknolojisi Kullanımı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tatlı, Z. (2011). Uzaktan fen eğitiminde destek materyal olarak sanal laboratuvar uygulamalarının etkililiġi. [Doktora tezi] Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Tekindal, M., & Uğuz-Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-172.
• Tezici, E., Karaca, D. & Sezginsoy, B. 2008. The study of reliability and validity of creative materials. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 7(1)
• Tuna, S (2023). Sanal laboratuvar destekli öğretimin öğrencilerin elektrik devreleri konusundaki kavramsal anlamalarına ve tutumlarına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
• Tunca, E. (2003). Development and evaluation of a programmable simulation tool for learning physics. [Yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Tuncer, A. (2007). Genetik algoritmalar için uzak sanal laboratuar. [Yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Uzun, E., Cingöz, E., & Şata, E. (2022). Türkiye’de fen bilimleri eğitiminde analoji üzerine yapılan lisansüstü tez çalışmalarının betimsel içerik analizi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(2), 492-519.
• Yaman, H. (2019). Eğitimde sanal gerçeklik laboratuvarları kullanımı ve bir grafik çözümleme çalışması. [Yüksek lisans tezi]. Yaşar Üniversitesi.
• Yavuz, C. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin fen bilimleri dersinde sanal laboratuvar kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Yayla, A. (2007). Telekomünikasyon dersi laboratuar çalışmalarının internet üzerinden gerçek zamanlı uygulamaları. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yıldız, C., Çekmez, E., & Bütüner, S. Ö. (2012). Fenomenografik araştırma yöntemi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 77-102.