An Evaluation of Turkish Teachers’ Opinions on Grammar Teaching

Yıl 2024, Sayı: 61, 2416 - 2435, 27.09.2024

İlker Aydın , Yunus Emre Uyar , Merve Yılmaz Akpınar

https://doi.org/10.53444/deubefd.1474510

Öz

In teaching Turkish, grammar is an area taught in coordination with basic language skills to support their development. The views of Turkish teachers who teach grammar are an important source to be used when discussing this issue. In this study, interviews were conducted with 23 Turkish teachers using semi-structured interview forms and their opinions were obtained on the problems, purposes, materials, requirements, methods, etc. of teaching grammar. The data were subjected to content analysis with the help of the Maxqda program and the findings were shown through figures produced by the code matrix browser. Accordingly, it was determined that Turkish teachers see the abstract structure of the subjects as the basis of the difficulties in teaching grammar, that they are skeptical about the subjects being included at the secondary school level, and that they think that it is necessary to review how the subjects are structured and what they served. It has been determined that Turkish teachers carry out grammar teaching according to two main purposes: developing ordinary language skills and ensuring academic development, that the methods they use are within the scope of presentation and discovery strategies, and that they do not use any methods related to project-based learning. In addition, it has been observed that while there are Turkish teachers who use web 2.0 tools, there are also those who do not use them at all, that some teachers do not find it right that the grammar gains in the program are not considered as a separate learning area, and that many of them do not act in accordance with this change.

Anahtar Kelimeler

grammar teaching, Turkish education, teacher opinions, Turkish lesson

Türkçe Öğretmenlerinin Dil Bilgisi Öğretimine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Türkçe öğretiminde dil bilgisi temel dil becerilerinin geliştirilmesini desteklemek üzere onlarla eşgüdümlü bir şekilde öğretilen bir alandır. Dil bilgisi öğretimini gerçekleştiren Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretimine ilişkin görüşleri bu konuyu tartışırken başvurulması gereken önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada 23 Türkçe öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme formları üzerinden görüşmeler gerçekleştirilmiş ve onların dil bilgisi öğretiminin sorunları, amaçları, materyalleri, gereklilikleri, yöntemleri vb. konulara yönelik fikirleri alınmıştır. Veriler Maxqda programı yardımı ile içerik analizine tabi tutulmuş ve bulgular kod matris tarayıcısından üretilen şekiller yoluyla gösterilmiştir. Buna göre Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretimindeki zorlukların temelinde konuların soyut yapısını gördükleri, konuların ortaokul seviyesinde yer almasını şüpheyle karşıladıkları, konuların nasıl yapılandırıldığını ve neye hizmet ettiğini de gözden geçirmek gerektiğini düşündükleri saptanmıştır. Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretimini gündelik dil becerilerini geliştirmek ve akademik gelişimi sağlamak şeklinde iki temel amaca göre yürüttüğü, kullandıkları yöntemlerin sunuş ve buluş stratejileri kapsamında olduğu, proje tabanlı öğrenmeye dair herhangi bir yöntem kullanmadıkları belirlenmiştir. Ayrıca Türkçe öğretmenleri arasında web 2.0 araçlarını kullananlar olmakla birlikte bunları hiçbir şekilde kullanmayanların da var olduğu, bazı öğretmenlerin programdaki dil bilgisi kazanımlarının ayrı bir öğrenme alanı olarak ele alınmamasını doğru bulmadığı ve birçoğunun bu değişikliğe uygun davranmadıkları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dil bilgisi öğretimi, Türkçe eğitimi, öğretmen görüşleri, Türkçe dersi

Etik Beyan

Bu uygulama için Ordu Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Araştırmalar Etik kurulu onayı temin edilmiştir.

Kaynakça

• Akyol, H. & Şahin, A. (2020). Dil bilgisi ve imla öğretimi. H. Akyol ve A. Şahin (Ed.), Türkçe öğretimi içinde (s. 213-239). Pegem Akademi.
• Altunışık, M. & Aktürk, A. O. (2021). Türkiye’de web 2.0 araçlarının eğitim-öğretim ortamlarında kullanımına bir bakış: 2010-2020 dönemi tezlerinin incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 5(2), 205-227.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenilirlik, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 395-407.
• Arslan, S. & Göçer, A. (2019). Ortaokulda gerçekleştirilen dil bilgisi öğretimi durumunun öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 297-326
• Aydın, H. (2012). Felsefi temelleri ışığında yapılandırmacılık. Nobel Yayınları.
• Aydın, İ. (2009). Anadilinin etkinlik alanları ve dil bilgisi. Millî Eğitim Dergisi, 37(181), 20-52.
• Aydın, Ö. (1999). Ortaokullarda dilbilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Dil Dergisi 81(1), 23-29.
• Azizoğlu, N. İ. & Okur, A. (2020). Dil bilgisi öğretiminde içerik ve kapsam. A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 53-74). Pegem Akademi.
• Baki, Y. (2022). Web 2.0 araçlarının dijital okuryazarlık becerilerinin ve web pedagojik içerik bilgisinin gelişimine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 671-695.
• Balcı, A. (2012). Cumhuriyet dönemi ilköğretim Türkçe dersi programlarında dil bilgisi öğretimi, M. Özbay (Ed.), Türkçe Eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi içinde (s. 1-44). Pegem Akademi.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayat, N. (2020). Dil bilgisi ve dil becerileri. A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 171-187). Pegem Akademi.
• Benzer, A. (2023). Çocuklar için dil bilgisi. Pegem Akademi.
• Benzer, A., & Eldem, E. (2013). Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçları hakkında bilgi düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 649-664.
• Boz, E. (2020). Dilbilgisel ve dilbilgisi dışı kavramları üzerin, Disiplinler Arası Dil Araştırmaları, 1(1), 1-11.
• Bölükbaşı Kaya, F. (2023). Yabancılara türkçe öğretiminde dil bilgisi. Y. Yılmaz ve Ö. Çangal (Ed.), Yurt Dışında Türkoloji ve Türkçe Öğretimi 2: Yabancılara Türkçe Öğretimi içinde (s. 193-217). Kırklareli & Erzurum. Fenomen Yayıncılık & RumeliYA Yayıncılık Publishing
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi
• Canbulat, M., Bıçak, B., ve Uyumaz, G. (2017). Türkçe öğretmenlerinin kullandıkları ölçme ve değerlendirme yaklaşımları. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 1(5), 462-477.
• Çeçen, M. A., & Mete, G. (2011). 6-8. sınıflarda dil bilgisi etkinliklerine ilişkin öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 47-62.
• Çetinkaya, G. & Yolcusoy, Ö. (2020). Dil bilgisi öğretiminde eğitim bilimsel yaklaşımlar. A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 105-138). Pegem Akademi.
• Demirci, K. (2015). Türkoloji için dil bilim. Anı Yayınları.
• Epçaçan, C. (2013). Yapılandırmacı anlayışa göre düzenlenmiş ortaokul Türkçe dil bilgisi öğrenme alanındaki konular ve etkinliklere ilişkin öğretmen görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 409-430.
• Epçaçan, C. & Akın, E. (2019). Dil bilgisi öğretiminde temel hususlar, C. Epçaçan ve E. Akın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 1-10). Anı Yayıncılık.
• Erdem, İ. (2008). Öğretmen görüşlerine göre dil bilgisi konularının öğretilme güçlükleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 85-105.
• Erdoğan, İ. & Cüceloğlu, D. (2013). Öğretmen olmak bir cana dokunmak. Final Kültür Sanat Yayınları. Ergin, M. (1976). Türk Dili Dersleri I. Millî Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.
• Fansa, M. (2020). Geçici eğitim merkezindeki Suriye uyruklu öğrencilerin ve Türkçe öğreticilerin Storyjumper deneyimleri: “Yamen Okulda”. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 360-376.
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210.
• Göçer, A. (2015). Türk dili ve edebiyatı eğitiminde ölçme ve değerlendirme uygulamalarına genel bir bakış. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(3), 787-815.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Kadıoğlu Matbaası.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayınları.
• Güneş, F. (2013). Dil bilgisi öğretiminde yeni yaklaşımlar, Journal of Language and Literature, 2(7), 71-92.
• Güneş, F. (2020). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Hamzadayı, E. & Şentürk, R. (2020). Dil bilgisi öğretimi hangi öğretim yolu? A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 75-104). Pegem Akademi.
• İnnalı, H. Ö. (2020). Türkçe Dil Bilgisi Öğretiminin Tarihsel Süreci. A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.), Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 297-330). Pegem Akademi.
• İşcan, A. (2010). İşlevsel dil bilgisinin Türkçe öğretimindeki yeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 253-258.
• İtmeç, F. (2008). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe dersi öğretim programı dil bilgisi öğrenme alanının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Karadüz, A. (2009). Türkçe öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme uygulamalarının “yapılandırmacı öğrenme” kavramı bağlamında eleştirisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 189-210.
• Karakuş, İ. (2002). Türkçe Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Anıttepe Yayıncılık.
• Karatay, H., & Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685-716.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., ve Sever, S. (1997). Türkçe öğretimi. Ergin Yayınevi.
• Kerimoğlu, C. (2007). Türkçe dil bilgisi öğretiminde yapı bakımından cümle sınıflandırmaları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 98-107.
• Kerimoğlu, C. (2011). Dil bilgisi öğretiminde üniversitenin yeri üzerine. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Kurultayı’nda sunulan bildiri. İzmir. https://www.academia.edu/2097817/Dil_Bilgisi_Öğretiminde_Üniversitenin_Yeri_Üzerine_Dünya_Dili_Türkçe_Sempozyumu_İzmir_2010_?auto=download.e.t.20.09.2024
• Kılıç, M. & Akçay, A. (2011). Türkçe Öğretmen adaylarının görüşleri çerçevesinde dilbilgisi eğitimi. Sakarya University Journal of Education, 1(1), 26-31.
• Mete, F. & Batıbay, E. F. (2019). Web 2.0 uygulamalarının Türkçe eğitiminde motivasyona etkisi: Kahoot örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1029-1047.
• Onan, B. (2012). Dil bilgisi öğretiminde temel ilkeler ve izlenen aşamalar. M. Özbay (Ed.), Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi içinde (s. 71-104). Pegem Akademi.
• Onan, B. (2017). Dil bilgisi öğretiminde sentezci yaklaşım, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2627-2638.
• Önal, M. E. (2010). Türkçe öğretmenlerinin ilköğretim II. kademede gerçekleştirilen dil bilgisi öğretimi hakkındaki görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Piaget, J. (2019). Çocuğun gözüyle dünya. Dost Kitabevi.
• Saracaloğlu, A. & Karasakaloğlu, N. (2011). Türkçe öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntem ve tekniklere ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 10(3), 951-960.
• Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Anı Yayıncılık.
• Temzyürek, F. & Balcı, A. (2016). Cumhuriyet dönemi ilköğretim okulları Türkçe programları. Nobel Yayıncılık.
• Tiryakiol, S. (2021). Pedagojik gramer yabancı dil olarak Türkçe öğretimi tasarımı. Nobel Yayıncılık.
• Yalçın, S. (2018). 21. yüzyıl becerileri ve bu becerilerin ölçülmesinde kullanılan araçlar ve yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (JFES), 51(1), 183-201.
• Yaşar Sağlık, Z. & Yıldız, M. (2021). Türkiye’de dil öğretiminde Web 2.0 araçlarının kullanımına yönelik yapılan çalışmaların sistematik incelemesi. JRES, 8(2), 418-442.
• Yaylı, D. (2020). Yabancı dil öğretiminde dil bilgisi. A. Pehlivan ve İ. S. Aydın (Ed.). Dil bilgisi öğretimi içinde (s. 151-169). Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.