Pandemi Döneminde Bir Devlet İlkokulundaki Eğitim Öğretim Süreci: Bir Durum Çalışması

Yıl 2025, Sayı: 63, 162 - 202, 27.03.2025

Kader Şahin , Levent Deniz

https://doi.org/10.53444/deubefd.1490256

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de eğitimi etkileyen pandemi acil uzaktan eğitim uygulamalarının işe koşulmasını gerektirmiştir. Okullarda yaşanan süreç çeşitli sorunları ortaya çıkarmanın yanı sıra günden güne değişen çözümlere ve çözümsüzlüklere sahne olmuştur. Bu kapsamda araştırmanın amacı; öğretmen, öğrenci ve velilere göre pandemi döneminde bir devlet ilkokulunda eğitim ve öğretim süreçlerinin nasıl devam ettiğini öğrenmektir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan durum çalışması olarak yürütülmüştür. İstanbul ili Ataşehir ilçesinde bir devlet ilkokulunda, 2021-2022 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilen çalışmaya ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen 18 öğretmen, 23 veli, 25 öğrenci katılmış; veriler katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşme yapılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, öğretmenlerin bu süreçte sınıf disiplinini sağlama, ölçme değerlendirme etkinlikleri, veli müdahalesi, çeşitli sağlık problemleri gibi alanlarda sorun yaşadığı; materyal çeşitliliği, bulaşma kaygısının olmaması gibi nedenleri avantaj olarak gördükleri belirlenmiştir. Velilerin ev düzeni, süreçte kendi rollerinin karmaşıklığı gibi alanlarda sorun yaşadığı; öğrencilerin ise teneffüsün olmaması, resim-müzik-beden eğitimi derslerinin işlenememesi, derslerin anlaşılmaması gibi sorunlarla karşılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

pandemi, acil uzaktan eğitim, yüz yüze eğitim, hibrit eğitim, ilkokul

Etik Beyan

Uygulamadan önce Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Etik Kurulundan izin alınmıştır (24/02/2022 tarih, 02-11 onay sayısı). Uygulamadan önce katılımcılarla yapılan yüz yüze görüşmelerde araştırmanın amacı, nasıl yürütüleceği, çalışmadan çekilme hakkı, katılımcıların gizliliği gibi konular hakkında bilgi verilmiştir. Tüm katılımcılardan araştırmaya gönüllü olarak katıldıklarına dair imzalı katılım beyanı (öğrencilerin velilerinden) alınmıştır.

The Educational Process in a Public Primary School During the Pandemic: A Case Study

Öz

The pandemic that affected education worldwide as well as in Turkey has necessitated the implementation of emergency remote learning practices. The ongoing situation in schools has not only revealed various issues but also witnessed evolving solutions and impasses. With in this scope, the research aimed to understand how the educational processes continued during the pandemic period in a public primary school according to teachers, students and parents. The study was conducted as a case study, which is one of the qualitative research methods. A total of 18 teachers, 23 parents and 25 students selected through the criterion sampling method participated in the study conducted in a public primary school in Ataşehir district of Istanbul province during the 2021-2022 academic year; the data were collected through semi-structured interviews with the participants. The acquired data were analyzed using the content analysis method. As a result of the analyses, it was determined that teachers experienced difficulties in areas such as maintaining classroom discipline, assessment activities, parental involvement, and various health problems while perceiving advantages such as diversity of materials and absence of contagion concerns. Parents experienced difficulties in areas such as home organization and the complexity of their roles during the process, while students faced issues such as lack of breaks, inability to conduct art-music-physical education classes, and difficulties in understanding lessons.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemic, emergency remote education, face to face education, hybrid education, primary school

Kaynakça

• Akın, Z. (1998). Ödevin öğrenci başarısına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Akoğlu, G. & Karaaslan, T. (2020). COVID-19 ve izolasyon sürecinin çocuklar üzerindeki olası psikososyal etkileri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-103.
• Aktan Acar, E. , Erbaş, Y. H. & Eryaman, M. Y. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(4), 31-54.
• Alanoğlu, M. & Atalan, B. D. (2021). Öğretmen gözünden COVID-19 süreci: öğrencilerin bağımsız araştırma ve öz-düzenleme becerilerine ilişkin bir durum çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (39), 34-47.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (51), 395-407.
• Arslan, Y. & Şumuer, E. (2020). COVID-19 döneminde sanal sınıflarda öğretmenlerin karşılaştıkları sınıf yönetimi sorunları. Millî Eğitim, 49(1), 201-230.
• Bakioğlu, B. & Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 109-129.
• Baloğlu, E. & Fırat, M. (2022). İlkokul öğretmenleri COVID-19 pandemi deneyimlerine dayalı olarak uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitimi nasıl karşılaştırıyorlar? Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-35.
• Baloran, E. T. (2020). Knowledge, attitudes, anxiety and coping strategies of students during COVID-19 pandemic. Journal of Loss and Trauma, 25(8), 635-642.
• Baltaoğlu, M. G., Sucuoğlu, H. & Öztürk, N. (2017). Classroom teachers’ opinions about homeworks, Journal of Education and Future, 11, 95-109.
• Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E. & Şahin, E. (2020). Koronavirüs (COVID-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. AJER-Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 368-397.
• Başaran, M. & Aksoy, A.B. (2020). Anne-babaların korona-virüs (COVID-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 668-678.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayburtlu, Y. S. (2020). COVID-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Electronic Turkish Studies, 15(4). 131-151.
• Bergdahl, N. & Nouri, J. (2021). COVID-19 and crisis-prompted distance education in sweden. technology, knowledge and learning. Technology, Knowledge and Learning, 26(3), 443-459.
• Bolliger, D. U. Wasilik & O. (2009). Factors influencing faculty satisfaction with online teaching and learning in higher education. Distance Education, 30(1), 103-116.
• Bozkurt, A., Jung, I., Xiao, J., Vladimirschi, V., Schuwer, R., Egorov, G., Lambert, S. R., Al-Freih, M., Pete, J., Olcott, Jr., D. Rodes, V., Aranciaga, I., Bali, M., Alvarez, Jr., A. V., Roberts, J., Pazurek, A., Raffaghelli, J. E., Panagiotou, N., de Coëtlogon, P., Shahadu, S., Brown, M., Asino, T. I. Tumwesige, J., Ramírez Reyes, T., Barrios Ipenza, E., Ossiannilsson, E., Bond, M., Belhamel, K., Irvine, V., Sharma, R. C., Adam, T., Janssen, B., Sklyarova, T., Olcott, N. Ambrosino, A., Lazou, C., Mocquet, B., Mano, M., Paskevicius, M. (2020). A global outlook to the interruption of education due to COVID-19 pandemic: Navigating in a time of uncertainty and crisis. Asian Journal of Distance Education, 15(1), 1-126. https://doi.org/10.5281/zenodo.3778083
• Can, E. & Nikolayidis, U. (2021). Okul rehberlik hizmetleri: bir durum çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 647-665.
• Canpolat, U. & Yıldırım, Y. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin COVID-19 salgın sürecinde uzaktan eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(1), 74-109.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design - choosing among five approaches. Sage Publications.
• Creswell, J. W. (2008). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. International Pearson Merril Prentice Hall.
• Çakın, M. & Akyavuz, E. K. (2020). COVID-19 süreci ve eğitime yansıması: öğretmen görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 165-186.
• Çulfa, S., Yıldırım, E. & Bayram, B. (2021). COVID-19 pandemi süresince insanlarda değişen beslenme alışkanlıkları ile obezite ilişkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 135-142.
• Demir, F. & Özdaş, F. (2020). COVID-19 sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Millî Eğitim, 49(1), 273-292.
• Demir, S. & Kale, M. (2020). Öğretmen görüşlerine göre, COVID-19 küresel salgını döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(15), 3445-3470.
• Duru, S. & Çöğmen, S. (2017). İlkokul ve ortaokul öğrencileri ile velilerin ev ödevlerine yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 16(1), 354-365.
• Emin, M. N. & Altunel, M. (2021). Koronavirüs sürecinde Türkiye’nin uzaktan eğitim deneyimi. SETA Yayınları.
• Erol, M. & Erol A. (2020). Koronavirüs pandemisi sürecinde ebeveynleri gözünden ilkokul öğrencileri. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 529-551. https://doi.org/10.37669/milliegitim.766194
• Fidan, M. (2020). COVID-19 belirsizliğinde eğitim: ilkokulda zorunlu uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(6), 24-43.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. Anı Yayıncılık.
• Kabul, N., İnce, E. Y. & Kabul, A. (2022). Öğrencilerin pandemi sonrası yüz yüze eğitime uyum süreci. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 81-108.
• Kantos, Z. E., Yurttaş, A., Taşdan, M. & Topcu, Z. (2022). İlkokul öğrenci ve velilerinin perspektifinden COVID-19 salgını süresince uzaktan eğitim. Millî Eğitim, 51(233), 461-488.
• Kaplan, E., Kaplan, D. & Kutlu, Ö. (2022). Velilerin COVID-19 salgını sürecinde eğitim kurumlarının öğrenci sağlığı ve güvenliği konusunda alacakları tedbirlere ilişkin görüşleri. Cihanşümul Akademi ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 1-7.
• Karataş, Z. & Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 427-460.
• Kızıltaş, Y. & Özdemir, E. Ç. (2021). Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim sürecine yönelik görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1896-1914.
• Koçak, Z. & Harmancı, H. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde ailede ruh sağlığı. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi(5), 183-207.
• Koçoğlu, M. & Ayten, B. K. (2022). COVID-19 pandemi dönemi başlangıcında 1. sınıfta olan öğrencilerin bu süreçlerinin ve 2. sınıfa hazırbulunuşluklarının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 225-260.
• Konca, A. S. & Çakır, T. (2021). Pandemi sürecinde uzaktan eğitim ile okul öncesi eğitimden ilkokula geçiş hakkında veli görüşleri. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 520-545.
• Korkmaz, N. H., Öztürk, İ. E., Rodoslu, C. & Uğur, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin COVID-19 salgını sürecinde fiziksel aktivite düzeylerindeki değişikliklerin incelenmesi (Bursa ili örneği). Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 101-115.
• Korukluoğlu, P. & Bavlı, B. (2022). Öğrenci velileri gözünden COVID-19 pandemisi acil uzaktan öğretim süreci: fenomenolojik bir çalışma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 445-466.
• Köroğlu, G. & Selvitopu, A. (2023). COVID-19 salgın döneminde veli olmak: uzaktan eğitim sürecine ilişkin veli deneyimleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(66), 631-657.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage Publications. MEB. (2020). Millî Eğitim Bakanlığı 08.09.2020 tarihli basın açıklaması. 15.03.2022 tarihinde Millî Eğitim Bakanlığı:https://www.meb.gov.tr/meb_haberindex.php?KATEGORI=286 adresinden alındı.
• Merriam, S. B. & Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice - examples for discussion and analysis. Jossey-Bass Publishers.
• Okan, N. (2021). Pandemi sürecinde yapılan online derslerin verimliliğinin incelenmesi ve yüz yüze yapılan derslerle karşılaştırmanın yapılması. Uluslararası COVID-19 Kongresi: Eğitimde Yeni Normlar, (s. 23-36). Artvin.
• Özcan, A. F. & Saydam, E. N. (2021). Perceptions of primary school first grade teachers towards initial reading writing teaching in the COVID 19 epidemic process. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 3(2), 62-86.
• Özdoğan, A. Ç. & Berkant, H. G. (2020). COVID-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 49(1), 13-43.
• Özdoğru, M. (2021). COVID-19 sürecinde değişen veli rolleri. International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), 7(1), 35-50.
• Özgöl, M., Sarıkaya, İ. & Öztürk, M. (2017). Örgün eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 294- 304.
• Parmaksız, R. Ş. & Sıcak, A. (2015). Uzaktan hizmet içi eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 187-212.
• Sağlık Bakanlığı. (2020). T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 bilgilendirme platformu. 10.02.2022 tarihinde Sağlık Bakanlığı: https://COVID19.saglik.gov.tr/TR-66507/s.html adresinden alındı.
• Saygı, H. (2021). COVID-19 pandemi uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin karşılaştığı sorunlar. Açık Öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 109-129.
• Shelton, C., Archambault, L. & Hale, A. (2017). Bringing digital storytelling to the elementary classroom: video production for preservice teachers. Journal of Digital Learning in Teacher Education, 33(2), 58-68.
• Sulak, S. E. & Çapanoğlu, A. Ş. (2022). Sınıf öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda uzaktan eğitim sürecinde yaşanan öğrenme kayıplarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 588-603.
• Şahin, M. (2021). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yaşadığı sorunlar. Journal of History School, 14, 1734-1757.
• Şeker, S., Kankanat, Ö. & Elmalı, E. N. (2022). Sınıf öğretmenlerinin pandemi sürecinde uzaktan eğitimde sınıf yönetimi ve iletişime yönelik görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(13), 618-645.
• Şenel, T. & Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Türk Bilim Araştırma Vakfı Dergisi (TÜBAV), 9(4), 1-12.
• Usta, M. E. & Dönmez, F. (2021). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin COVID-19 sürecinde yürütülen eğitim faaliyetlerine ilişkin görüşleri. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 1(7), 32-46.
• Ünal, M. & Bulunuz, N. (2020). COVID-19 salgını dönemi uzaktan eğitim çalışmaları ve sonraki süreçle ilgili fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Millî Eğitim, 49(1) 343-369.
• WHO. (2020). 13.10.2021 tarihinde WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at the-media-briefing-on-COVID-19---11-march adresinden alındı.
• Yağar, F. & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yalçın, B. (2022). Ortaokul öğrencilerinin hibrit eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mardin Artuklu Üniversitesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı. Seçkin.
• Yılmaz, R. K., Savaş, H. & Kalkan, S. (2022). Katkıları ve sorunlarıyla uzaktan eğitime farklı bir bakış: sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim algıları. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 8(1), 277-296.
• Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları. (Çev. İ. Günbayı). Nobel Yayıncılık.
• Yüksel, E. A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin COVID-19 salgını sürecinde çevrim içi ders-uzaktan eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Ulak Bilge, (57), 291-303.