Examining whether the Empathy Skill in the Social Studies Curriculum Predicts the Social Problem-Solving Skills

Yıl 2025, Sayı: 63, 661 - 684, 27.03.2025

Abdullah Cevdet Kırıkçı , Şuranur Ilkım Han

https://doi.org/10.53444/deubefd.1559283

Öz

The main purpose of this study is to investigate whether the empathy tendency skill of 4th and 5th grade primary school students significantly predicts their social problem-solving skill statistically. In this context, the study was conducted using the correlational research method, which is one of the quantitative research methods. The sample of the study consists of a total of 350 students studying in two primary schools and two secondary schools in a district in the Southeastern Anatolia Region in the 2022-2023 academic year. A convenience sampling method, one of the non-probability sampling methods, was preferred when determining the research sample. In the study, the Social Problem Solving Skills Scale, the KA-Sİ Empathy Tendency Scale for Children, and a demographic information form prepared by the researcher were used. The predictive power of the interaction effect of the categorical variables gender, grade level, pre-school education status, and number of siblings with the empathy tendency skill on the outcome variable was tested with a multiple linear regression model. According to the findings obtained from the research, although the established interaction models are significant, none of the interaction effects of empathic tendency skill with the demographic variables in question significantly predict the SPS skill. On the other hand, there is a low-level and positively significant relationship between empathy tendency skill with social problem-solving skills. The results of the study were discussed in the context of the development of empathy and social problem-solving skills of elementary school students, and some suggestions were made to contribute to the solution of social issues to associate empathy and social problem-solving skills more in curriculum development processes and classroom practices.

Anahtar Kelimeler

Primary education, Social studies, empathy skill, social problem-solving skill, communication

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Empati Becerisinin Sosyal Problem Çözme Becerisini Yordama Durumunun İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, ilköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin sahip olduğu empati eğilimi becerisinin, sosyal problem çözme becerisini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığı sorusuna yanıt aramaktır. Bu kapsamda çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemi, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ilçedeki iki ilkokul ve iki ortaokulda okuyan toplam 350 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma örnekleminin belirlenmesinde seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmada sosyal problem çözme becerileri ölçeği, KA-Sİ çocuklar için empatik eğilim ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan demografik bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada cinsiyet, sınıf düzeyi okul öncesi eğitimi durumu ve kardeş sayısı kategorik değişkenlerinin empati eğilimi becerisi ile olan etkileşim etkisinin sonuç değişkenini yordama gücü, çoklu doğrusal regresyon modeliyle test edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, kurulan etkileşim modelleri anlamlı çıksa da empatik eğilim becerisinin söz konusu demografik değişkenlerle oluşturduğu hiçbir etkileşim etkisi, sosyal problem çözme becerisini anlamlı düzeyde yordamamaktadır. Öte yandan empati eğilimi becerisi ile sosyal problem çözme becerisi arasında düşük düzeyde ve pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Araştırma sonuçları, ilköğretim öğrencilerinin empati ve sosyal problem çözme becerilerinin geliştirilmesi bağlamında tartışılmış, sosyal sorunların çözümüne katkı sunması adına, program geliştirme süreçleri ile sınıf içi uygulamalarda empati ve sosyal problem çözme becerilerinin daha fazla ilişkilendirilmesi yönünde birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim, Sosyal bilgiler, empati eğilimi becerisi, sosyal problem çözme becerisi, iletişim

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada, araştırma etiği ilkeleri gözetilmiş olup gerekli etik kurul izinleri alınmıştır. Etik kurul izni kapsamında Harran Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan, 16.06.2023 tarihli ve 2023/84 sayılı belge alınmıştır.

Kaynakça

• Acar, Ş. (2019). Okul öncesi öğretmenlerin iletişim becerileri ve empatik eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Agboyraz, İ. (2015). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilimleri ile demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin incelenmesi: Malatya örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zirve Üniversitesi.
• Akdemir, S. (2016). İlkokul öğrencilerinde hayvana yönelik kötü davranış ile saldırganlık ve empati düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Akduman, G., Karahan, G. ve Solmaz, M. S. (2018). İletişim becerileri üstünde empati ve psikolojik sağlamlığın etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 765-775. https://doi.org/10.29106/fesa.494713
• Aksoy, A. ve Özkan, H. (2015). Çocukların bilişsel tempoları ile sosyal problem çözme becerilerinin bazı demografik özellikler açısından incelenmesi (Kırklareli il merkezi örneklemi). Bartın University Journal of Faculty of Education, 4(2), 401-417. https://doi.org/10.14686/buefad.v4i2.5000136006
• Aktaş, H. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin empati düzeyleri ile öğretmen özyeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science, (109), 47-64. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.44501
• Aktaş, I. ve Balçıkanlı, G. (2018). The levels of empathy and social problem solving skills of physical education and sports teacher candidates. Journal on Educational Psychology, 11(4), 8-14.
• Alptekin, A., Sarıkaya, A. ve Köroğlu, A. Y. (2023). 60-72 Aylık Çocukların Benlik Algısı ve Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 487-496. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1064505
• Anlıak, Ş. ve Dinçer, Ç. (2005). Okul öncesi dönemde kişiler arası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim Araştırmaları, 20, 122-134.
• Arı, M. ve Yaban, H. (2012). 9-11 yaşındaki çocukların sosyal problem çözme becerilerinde cinsiyet ve yaş farklılıkları. Eğitim ve Bilim, 37(164), 188-203.
• Arslantaş, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin empatik eğilim düzeyleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Baydar Posluoğlu, F. D. (2014). İlkokul öğretmenlerinin iletişim yeterlilikleri ile empati kurma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sancaktepe ilçesi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Bell, A. C. ve D’Zurilla, T. J. (2009). The influence of social problem-solving ability on the relationship between daily stress and adjustment. Cognitive Therapy and Research, 33, 439-448. https://doi.org/10.1007/s10608-009-9256-8
• Belzer, K. D., D’Zurilla, T. J. ve Maydeu-Olivares, A. (2002). Social problem solving and trait anxiety as predictors of worry in a college student population. Personality and Individual Differences, 33(4), 573-585. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00173-8
• Beyaz, Ö. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümünde öğrenim gören öğretmen adaylarının empatik eğilim ve empatik beceri düzeylerinin incelenmesi: Anadolu Üniversitesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Bloomfield, J. ve Fisher, M. J. (2019). Quantitative research design. Journal of the Australasian Rehabilitation Nurses Association, 22(2), 27-30.
• Bostic, T. B. (2014). Teacher empathy and its relationship to the standardized test scores of diverse secondary english students. Journal of Research in Education, 24(1), 3-16. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayınları.
• Chang, E. C. ve Hirsch, J. K. (2015). Social problem solving under assault: Understanding the impact of sexual assault on the relation between social problem solving and suicidal risk in female college students. Cognitive Therapy and Research, 39, 403-413. https://doi.org/10.1007/s10608-014-9664-2
• Clark, M. A., Robertson, M. M. ve Young, S. (2019). “I feel your pain”: A critical review of organizational research on empathy. Journal of Organizational Behavior, 40(2), 166-192. https://doi.org/10.1002/job.2348
• Çakıcı, M., Oğuzhan, A. ve Özdil, T. (2015). İstatistik. Ekin Yayınları.
• Çalışkan, E. (2019). Öğretmen adaylarının sosyal girişimcilik özellikleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(2), 93-114.
• Çelik, E., (2008). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Çetin, C. N. (2018). Dördüncü sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerinin ana baba tutumları ve empati düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 21-47.
• D’Zurilla, T. J. ve Goldfried, M. R. (1971). Problem solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78(1), 107-126.
• D’Zurilla, T. J. ve Sheedy, C. F. (1991). Relation between social problem-solving ability and subsequent level of psychological stress in college students. Journal of Personality and Social Psychology, 61(5), 841–846. https://doi.org/10.1037/0022-3514.61.5.841
• D’zurilla, T. J., Chang, E. C. ve Sanna, L. J. (2005). Self-esteem and social problem solving as predictors of aggression in college students. Journal of Social and Clinical Psychology, 22(4), 424-440. https://doi.org/10.1521/jscp.22.4.424.22897
• D’Zurilla, T. J., Maydeu-Olivares, A. ve Gallardo-Pujol, D. (2011). Predicting social problem solving using personality traits. Personality and Individual Differences, 50(2), 142-147. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.09.015
• D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M. ve Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. In E. C. Chang, T. J. D’Zurilla ve L. J. Sanna, (Eds.), Social problem solving: Theory, research, and training (pp. 11-27). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10805-001
• Dikmen, C. (2019). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Dökmen, Ü. (1987). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 20(1), 183-207. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001059
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanilarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 21(1), 155-190. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000999
• Dökmen, Ü. (2016). İletişim çatışmaları ve empati. Remzi Kitabevi.
• Dökmen, Ü. (2019). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. Remzi Kiatbevi.
• Dubow, E. F. ve Tisak, J. (1989). The relation between stressful life events and adjustment in elementary school children: The role of social support and social problem-solving skills. Child Development, 60(6), 1412-1423. https://doi.org/10.2307/1130931
• Durmuş, E., Bozkuş, T. ve Durmuş, G. (2022). Beden eğitimi öğretmen adaylarının sosyal problem çözme ve kararlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 636-647.
• D'Zurilla, T. J. ve Nezu, A. M. (1982). Social problem-solving in adults. In P. C. Kendall (Ed.), Advances in cognitive-behavioral research and therapy (pp. 201–274). Academic Press.
• Ekinci, Ö. ve Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 816-827.
• Engqvist, L. (2005). The mistreatment of covariate interaction terms in linear model analyses of behavioural and evolutionary ecology studies. Animal Behaviour, 70(4). 967–971. https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2005.01.016
• Erdağ, G. M. ve Köse, E. K. (2022). Kaynaştırma öğrencilerinin empatik eğilimlerinin engel türü ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 88-102. https://doi.org/10.53586/susbid.1106040
• Ersoy, E. ve Köşger, F. (2016). Empati: Tanımı ve önemi. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 9-17.
• Filiz, A. (2009). Farklı lise türlerindeki öğrencilerin empatik eğilimleri ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Kartal ilçesi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Frey, K. S., Hirschstein, M. K. ve Guzzo, B. A. (2000). Second Step: Preventing aggression by promoting social competence. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 8(2), 102-112. https://doi.org/10.1177/106342660000800206
• Gál, Z., Kasik, L., Jámbori, S., Fejes, J. B. ve Nagy, K. (2022). Social problem-solving, life satisfaction and well-being among high school and university students. International Journal of School & Educational Psychology, 10(1), 170-180. https://doi.org/10.1080/21683603.2020.1856249
• Garton, A. F. ve Gringart, E. (2005). The development of a scale to measure empathy in 8-and 9-year old children. Australian Journal of Educational & Developmental Psychology, 5, 17-25.
• Gladstein, G. A. (1983). Understanding empathy: Integrating counseling, developmental, and social psychology perspectives. Journal of Counseling Psychology, 30(4), 467-482. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-0167.30.4.467
• Goroshit, M. ve Hen, M. (2016). Teachers’ empathy: Can it be predicted by self-efficacy?. Teachers and Teaching, 22(7), 805-818. https://doi.org/10.1080/13540602.2016.1185818
• Gouze, K. R. (1987). Attention and social problem solving as correlates of aggression in preschool males. Journal of Abnormal Child Psychology, 15, 181-197. https://doi.org/10.1007/BF00916348
• Gökkaya, F., Gedik, Z. ve Tunçay, Ş. (2020). Özel okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların sosyal problem çözme becerileri ile annelerinin empati düzeyi ve duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişki. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 331-344. https://doi.org/10.32709/akusosbil.545502
• Görücü, A. ve Erdoğan, T. (2017). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimleri ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies, 12(3), 797-814. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11621
• Görücü, A. ve Karakuş, N. (2017). Anne tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 316-326.
• Gülseren, Ş. (2001). Eşduyum (empati): Tanım ve kullanım üzerine bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(2), 133-145.
• Günönü Kurt, S. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının iletişim becerileri ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Huang, H., Liu, Y. ve Su, Y. (2020). What is the relationship between empathy and mental health in preschool teachers: The role of teaching experience. Frontiers in Psychology, 11, 1366. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01366
• Karamuk, A. (2015). 10-13 yaş grubu çocuklarının empati düzeyinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Kaya, A. ve Siyez, D. M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125.
• Keçicioğlu, Y. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin empatik eğilim düzeyleri ile çatışma çözme becerilerinin incelenmesi (Bursa ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Kışlak, Ş. T. ve Çabukça, F. (2002). Empati ve demografik değişkenlerin evlilik uyumu ile ilişkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 5(5).
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Press.
• Koçyiğit, M. ve Özel, G. (2018). Sosyalleşme ve empati eğilimi arasındaki ilişkinin rekreatif faaliyetler bağlamında incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 49-57.
• Korur, E. N. (2014). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme ve empatik eğilimleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Kozina, A., Veldin, M., Rožman, M. ve Jugović, I. P. (2023). The mediating effect of student-teacher relationships for the relationship between empathy and aggression: Insights from Slovenia and Croatia. Current Psychology, 42, 26418-26428. https://doi.org/10.1007/s12144-022-03480-6
• Levendosky, A. A., Okun, A. ve Parker, J. G. (1995). Depression and maltreatment as predictors of social competence and social problem-solving skills in school-age children. Child Abuse & Neglect, 19(10), 1183-1195. https://doi.org/10.1016/0145-2134(95)00086-N
• McCabe, R. E., Blankstein, K. R. ve Mills, J. S. (1999). Interpersonal sensitivity and social problem-solving: Relations with academic and social self-esteem, depressive symptoms, and academic performance. Cognitive Therapy and Research, 23(6), 587-604. https://doi.org/10.1023/A:1018732707476
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• Navarro-Mateu, D., Franco-Ochoa, J., Valero-Moreno, S. ve Prado-Gascó, V. (2019). To be or not to be an inclusive teacher: Are empathy and social dominance relevant factors to positive attitudes towards inclusive education?. PloS one, 14(12), e0225993. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0225993
• Nezu, A. M. ve Ronan, G. F. (1988). Social problem solving as a moderator of stress-related depressive symptoms: A prospective analysis. Journal of Counseling Psychology, 35(2), 134.
• Ogoemeka ve Helen, O. (2011). Correlate of social problem-solving and adjustment among secondary school students in Ondo State, Nigeria. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1598-1602. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.310
• Oğur, Ö. ve Yüksel, B. (2023). 60-72 ay arası çocukların sosyal problem çözme becerilerinin yalnızlık ve sosyal memnuniyetlerini yordama gücü: Mersin örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (57), 1132-1148. https://doi.org/10.53444/deubefd.esat412
• Okumuş, M. (2019). Annelerin ahlaki yargılarının 4-5 yaş çocuklarının ahlaki ve sosyal kural bilgileri ve sosyal problem çözme davranışları ile olan ilişkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Onbaşıoğlu, M. (2004). Stresle baş etmede zihinsel yöntemler. Türk Psikoloji Bülteni, 10(34-35), 103-127. Özen, R., Alan, S. Ç. ve Özen, A. (2023). Social problem-solving skills and empathy levels of veterinary clinicians in Türkiye. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 29(6), 697-703.
• Özgökman, Ş. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Afyonkarahisar ili örneklemi) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Özkan, H. K. (2015). Annelerin duygu sosyalleştirme davranışları ile çocukların benlik algısı ve sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özmen, D. (2013). 5-6 yaş grubu çocukların akran ilişkilerinin sosyal problem çözme becerisi açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Öztürk, S. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin empatik eğilim düzeyleri ile değer yönelimleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Palavan, Ö. ve Gemalmaz, N. (2022). Lise öğrencilerinin iletişim becerileri ve empati düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 36-63.
• Piaget, J. (1984). Genetik epistemoloji. Birey ve Toplum Yayıncılık.
• Polatoğlu, E. (2018). Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Priester, M. J. ve Clum, G. A. (1993). Perceived problem-solving ability as a predictor of depression, hopelessness, and suicide ideation in a college population. Journal of Counseling Psychology, 40(1), 79-85. https://doi.org/10.1037/0022-0167.40.1.79
• Rogers, C. R. (1983). Empatik olmak, değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 16(1), 103-124. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000929
• Samancı, O. ve Uçan, Z. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal sorun çözme beceri düzeylerinin incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 152-162.
• Saracaloğlu, A. S., Altay, B. ve Eken, M., (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal problem çözme becerilerini yordayan değişkenler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 680-722. https://doi.org/10.14520/adyusbd.88693
• Saygılı, G., Kırıktaş, Ö. G. H. ve Gülsoy, A. G. H. (2015). Bazı değişkenlere göre öğretmenlerin empatik eğilim düzeyleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 4(1), 73-82.
• Sayın, K. B. (2010). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin empati becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilşiki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Siu, A. M. ve Shek, D. T. (2010). Social problem solving as a predictor of well-being in adolescents and young adults. Social Indicators Research, 95, 393-406. https://doi.org/10.1007/s11205-009-9527-5
• Şen, S. N. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri, empati kurma becerileri ve mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Şen, S. ve Yıldırım, İ. (2021). Eğitimde araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
• Uyaroğlu, B. (2011). Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren ilköğretim öğrencilerinin empati becerileri ve duygusal zekâ düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi ([Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Walker, S., Irving, K. ve Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool children's social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209. https://doi.org/10.1080/00221320209598677
• Warden, D. ve Mackinnon, S. (2003). Prosocial children, bullies and victims: An investigation of their sociometric status, empathy and social problem‐solving strategies. British Journal of Developmental Psychology, 21(3), 367-385. https://doi.org/10.1348/026151003322277757
• Wink, M. N., LaRusso, M. D. ve Smith, R. L. (2021). Teacher empathy and students with problem behaviors: Examining teachers' perceptions, responses, relationships, and burnout. Psychology in the Schools, 58(8), 1575-1596. https://doi.org/10.1002/pits.22516
• Wispé, L. (2013). The psychology of sympathy. Springer.
• Work, W. C. ve Olsen, K. H. (1990). Evaluation of a revised fourth grade social problem solving curriculum: Empathy as a moderator of adjustive gain. Journal of Primary Prevention, 11(2), 143-157. https://doi.org/10.1007/BF01325280
• Xiang, D., Qin, G. ve Zheng, X. (2022). The influence of student-teacher relationship on school-age Children’s empathy: The mediating role of emotional intelligence. Psychology Research and Behavior Management, 15, 2735-2744.
• Yaban, E. H. ve Yükselen, A. (2007). Korunmaya muhtaç yedi–on bir yaş grubundaki çocukların sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(1), 49-67.
• Yaralı, K. T. ve Özkan, H. K. (2016). Çocuklarin (60-72 aylik) sosyal problem çözme becerileri ile sosyal yetkinlik ve davraniş durumlari arasindaki ilşikinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 345-361.
• Yavaş, B. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğretmenlerinin empati becerileri ile ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin akademik başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yıldız, E. (2018). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık programı öğrencilerindeki empati, kişilik tipleri ve çoklu zeka türlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Yılmaz, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yılmaz, E. ve Tepeli, K. (2013). 60-72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerilerinin duyguları anlama becerileri açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 172(172), 117-130.
• Yiğit, R. (2013). Öğretmen adaylarının öznel iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 12(2), 1-11.
• Yoon, J., Jo, T. J. ve Kang, S. J. (2020). A study on the possibility of the relationship among group creativity, empathy, and scientific inquiry ability of elementary school students. International Journal of Science Education, 42(13), 2113-2125 https://doi.org/10.1080/09500693.2020.1813347
• Yükçü, Ş. (2017). Bağımsız anaokullarına devam eden çocukların duygu düzenleme ve sosyal problem çözme becerileri ile ebeveynlerinin duygusal okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacattepe Üniversitesi.