TÜRKİYE KONTEYNER LİMANLARINDA PAZAR YÖNLÜLÜK: İTİCİ GÜÇLER VE ENGELLER

Yıl 2016, Cilt: 8 , 117 - 151, 20.10.2016

Ceren Altuntaş Vural Aysu Göçer D. Ali Deveci

Öz

Türkiye limanları son 10 yılda hareketlenen özelleştirme faaliyetleri
doğrultusunda bir değişim sürecinden geçmektedir. Bu değişim sadece yönetişim
mekanizmalarındaki değişikliklerden değil, aynı zamanda pazardan yansıyan talebin
yapısından da kaynaklanmaktadır. Deniz yolu taşımacılığında gittikçe artan bir
paya sahip olan lojistik bakış açısı, hizmet tedarik zincirlerinin tüm üyelerinde
olduğu gibi limanlar üzerinde de baskı kurmakta, limanları pazar yönlü
stratejileri benimsemeye teşvik etmektedir. Ancak limanlar bu strateji
değişikliğine giderken içinde faaliyet gösterdikleri endüstrinin
dinamiklerinden de yüksek oranda etkilenmekte ve dolayısıyla birçok engelle
karşılaşmaktadır. Bu çalışma Türkiye konteyner limanlarını pazar yönlülüğe
yönelten faktörleri ve pazar yönlülüğün önündeki engelleri keşfetmeyi
amaçlamaktadır. Çalışma uzman görüşlerini Delphi yöntemi kullanarak ortaya
çıkarmayı ve sektörü temsil eden liman yöneticileri veya ilgili uzmanların uzlaşıları
ışığında öncelikli fırsatları belirlemeyi hedeflemektedir. Çalışma bulgularının
Türkiye’deki liman yöneticileri, tedarikçileri ve müşterileri için sistematik
bir kaynak oluşturabileceği ve uzmanlar tarafından öncelikli algılanan engellerin
ortadan kaldırılmasına yönelik yeni stratejiler üretilebileceği düşünülmektedir.
İtici güçlerin ise daha etkin kullanılmasıyla pazar yönlülüğün tüm limanlar
için yeni bir rekabet aracı olarak değerlendirilmesini sağlayacağı
düşünülmektedir.

Türkiye limanları son 10 yılda hareketlenen özelleştirme faaliyetleri
doğrultusunda bir değişim sürecinden geçmektedir. Bu değişim sadece yönetişim
mekanizmalarındaki değişikliklerden değil, aynı zamanda pazardan yansıyan talebin
yapısından da kaynaklanmaktadır. Deniz yolu taşımacılığında gittikçe artan bir
paya sahip olan lojistik bakış açısı, hizmet tedarik zincirlerinin tüm üyelerinde
olduğu gibi limanlar üzerinde de baskı kurmakta, limanları pazar yönlü
stratejileri benimsemeye teşvik etmektedir. Ancak limanlar bu strateji
değişikliğine giderken içinde faaliyet gösterdikleri endüstrinin
dinamiklerinden de yüksek oranda etkilenmekte ve dolayısıyla birçok engelle
karşılaşmaktadır. Bu çalışma Türkiye konteyner limanlarını pazar yönlülüğe
yönelten faktörleri ve pazar yönlülüğün önündeki engelleri keşfetmeyi
amaçlamaktadır. Çalışma uzman görüşlerini Delphi yöntemi kullanarak ortaya
çıkarmayı ve sektörü temsil eden liman yöneticileri veya ilgili uzmanların uzlaşıları
ışığında öncelikli fırsatları belirlemeyi hedeflemektedir. Çalışma bulgularının
Türkiye’deki liman yöneticileri, tedarikçileri ve müşterileri için sistematik
bir kaynak oluşturabileceği ve uzmanlar tarafından öncelikli algılanan engellerin
ortadan kaldırılmasına yönelik yeni stratejiler üretilebileceği düşünülmektedir.
İtici güçlerin ise daha etkin kullanılmasıyla pazar yönlülüğün tüm limanlar
için yeni bir rekabet aracı olarak değerlendirilmesini sağlayacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Delphi metodu, hizmet pazarlaması, liman pazarlaması, pazar yönlülük, Türkiye

MARKET ORIENTATION AT TURKISH CONTAINER PORTS: DRIVERS AND BARRIERS

Öz

Turkish ports have been going
through a change process during the last 10 years through the acceleration of
privatization movements. A new port management mentality that is competition
and market-oriented has started to emerge instead of the former operation
focused and stakeholder-independent structure. This change is sourced by not
only the transformation in governance systems but also the demand that is being
reflected from the markets. Logistics perspective that has started to increase
its share in maritime transport, is speeding up the pressure on the ports as
well as all the other members of service supply chains and encouraging them to
adopt market oriented strategies. However, ports are being highly affected by the
dynamics of the industry that they operate within while going through this
strategy change, and consequently face with a lot of obstacles. The purpose of
this study is to discover the drivers and barriers that Turkish container ports
face with. The article aims to explore the expert views by Delphi method and
identify the prioritized opportunities through the guidance of port managers or
experts representing the industry. The findings of the study might provide a
systematic resource for port managers, suppliers and customers in Turkey, and new
strategies might be developed in order to eliminate the prioritized barriers.
Drivers can be used more effectively so that market orientation becomes a new
competition tool for all ports. Also the results might provide new variables
for scholars studying on port marketing; develop recommendations for testing
the relationships between these variables.

Anahtar Kelimeler

Delphi method, service marketing, port marketing, market orientation, Turkey

Kaynakça

• Bernard, K. (1995). Marketing Promotion Tools for Ports. UNCTAD Monographs on Port Management, UNCTAD/SHIP/494(12), New York an Geneva: United Nations.
• Bilginer, B. (2008). Konteyner Liman/Terminal Pazarlaması, Liman Pazarlama İletişimi ve Müşteri İlişkileri Yönetimi, M. Erdal (Ed.), Deniz ve Terminal İşletmeciliği (s.369), İstanbul: Beta.
• Bloem, M., Van Putten, S., Deveci, D. A. ve Tuna, O. (2013). Maritime Turkey: Market Research. The Netherlands: Maritime by Holland.
• Branch, A. E. (1997). Elements of Port Operation and Management. London: Chapman and Hall.
• Branch, A. E. (1998). Maritime Economics: Management and Marketing. Cheltenham: Stanley Thornes.
• Cahoon, S. (2007). Marketing communications for seaports: A matter of survival and growth. Maritime Policy and Management, 34 (2), 151-168.
• Cerit, A.G. ve Güler, N. (1998). Denizcilik Sektörü ve Pazar Yönlü Stratejik Planlama Yaklaşımı. A.G. Cerit, H. Kişi, F. Yercan ve A. Dedeoğlu (Eds.), Çağdaş Denizcilik Stratejileri: İşletme Yönetimi Yaklaşımı (s. 1-18), İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Cerit, G. (2000). Türkiye ve ABD gemi inşa sanayilerinin pazar yönlülük açısından karşılaştırmalı analizi. 5. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı. 247-276, Antalya.
• Cooper D.R. ve Schindler P.S. (1998). Business Research Methods. Singapore: McGraw Hill.
• Cottam, H., Roe, M., ve Challacombe, J. (2004). Outsourcing of trucking activities by relief organisations. Journal of Humanitarian Assistance, 1(1).
• Çalışkan, M. (2015). Limanlarımızın genel değerlendirilmesi. Deniz Ticareti, Haziran Sayısı Liman Eki.
• Dalkey, N. ve Helmer, O. (1963). An experimental application of the Delphi method to the use of experts. Management Science, 9(3), 458-467.
• Day, G.S. (1994). The capabilities of market-driven organizations. Journal of Marketing, 58 (4), 37-52.
• Deveci, D.A., Cerit, A.G. ve Sigura, J. (2001). Liner Agents and Container Port Service Quality. M.C Barla, O.K. Sağ, M. Roe ve R. Gray (Eds.), Development in Maritime Transport and Logistics in Turkey (s. 184-207), UK: Ashgate Publishing.
• Ernst & Young. (2011). Dünya’da ve Türkiye’de Liman İşletmeciliği Faaliyetleri. Ernst & Young.
• Esmer, S. (2011). Liman İşletmelerinde Hizmet Pazarlaması: Pazarlama İletişimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Franklin, K. K. ve Hart, J. K. (2007). Idea generation and exploration: Benefits and limitations of the policy Delphi research method. Innovative Higher Education, 31, 237-246
• Goodman, C. M. (1987). The Delphi technique: A critique. Journal of Advanced Nursing, 12(6), 729-734.
• Günay, N. ve Kesken, J. (2000). Pazar yönlülük kavramı: Bir uygulama. 5. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Antalya.
• Hasson, F., Keeney, S. ve Mckenna, H. (2000). Research guidelines for Delphi survey technique. Journal of Advanced Nursing, 32(4), 1008-1015.
• IMEAK DTO (2015). Türkiye’nin dünyaya açılan kapıları limanlarımız. Deniz Ticareti, Haziran Sayısı, Liman Eki.
• Jaworski, B. J. ve Kohli, A. K. (1993). Market orientation: Antecedents and consequences. The Journal of Marketing, 53-70.
• Kapoor, P. (1987). A Systems Approach to Documentary Fraud. Plymouth: University of Plymouth.
• Karataş Çetin, Ç. (2012). Limanlarda Örgütsel Değişim ve Değer Zinciri Sistemlerinde Etkinlik Analizi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Keçeli, Y. (2011). A proposed innovation strategy for Turkish port administration policy via information technology. Maritime Policy and Management, 38 (2), 151-167.
• Kohli, A. K. ve Jaworski, B. J. (1990). Market orientation: The construct, research propositions, and managerial implications. The Journal of Marketing, 1-18.
• Kohli, A. K., Jaworski, B. J. ve Kumar, A. (1993). MARKOR: A measure of market orientation. Journal of Marketing Research, 467-477.
• Landeta, J. (2006). Current validity of the Delphi method in social sciences. Technological Forecasting & Social Change, 73, 467–482.
• Linstone, H. A. ve Turoff, M. (2002). The Delphi Method Techniques and Applications. London: Addison-Wesley.
• Martin, J. ve Thomas, B. J. (2001). The container port community. Maritime Policy and Management, 8(3), 279-292.
• Narver, J. C. ve Slater, S. F. (1990). The effect of a market orientation on business profitability. The Journal of Marketing, 20-35.
• Notteboom, T.E. ve Rodrigue, J.P. (2005). Port regionalization: Towards a new phase in port development. Maritime Policy and Management, 32 (3), 297-313.
• Okoli, C. ve Pawlowski, S.D. (2004). The Delphi method as a research tool: An example, design considerations and applications. Information & Management, 42, 15–29.
• Panayides, P. M. ve Song, D. (2007). Development of a measurement instrument for port supply chain orientation. In: Proceedings of the IAME Annual Conference, Athens, Greece.
• Pando, J., Araujo, A. ve Maqueda, F.J. (2005). Marketing management at the world's major ports. Maritime Policy and Management, 32(2), 67-87.
• Pantouvakis, A.M., Chlomoudis C.I. ve Dimas, A.G. (2010). Marketing strategies in port industry: An exploratory study and a research agenda. American Journal of Economics and Business Administration, 2(1), 64-72.
• Pardali, A. ve Kounoupas, V. (2014). Market orientation and business performance in the container port industry. Journal of Shipping and Ocean Engineering, 4, 173-184.
• Peters, H.J.F. (2001). Developments in global seatrade and container shipping markets: Their effects on the port industry and private sector involvement. International Journal of Maritime Economics, 3(1), 3-26.
• Rayens, M. K. ve Hahn, E. J. (2000). Building consensus using the policy Delphi method. Policy, Politics and Nursing Practice, 1(4), 308-315.
• Robinson, R. (2002). Ports as elements in value-driven chain systems: The new paradigm. Maritime Policy and Management, 29(3), 241-255.
• Seuring, S. ve Müller, M. (2008). Core issues in sustainable supply chain management–a Delphi study. Business Strategy and the Environment, 17(8), 455-466.
• Song, D.W. (2003). Port co-opetition in concept and practice. Maritime Policy and Management, 30(1), 29-44.
• Stanford, B. A. ve Hsu, C. C. (2007). The Delphi technique: Making sense of consensus. Practical Assessment, Research and Evaluation, 12(10), 1-8.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• UBAK (2015), Deniz Ticareti İstatistikleri, Ankara: UBAK.
• Van Zolingen, S. J. ve Klaasen, C. A. (2003). Selection process in a Delphi study about key qualifications in senior secondary vocational education. Technological Forecasting and Social Change, 70, 317-340.
• AAPA (2015). http://www.aapa-ports.org/Industry/content.cfm?ItemNumber=900, Erişim Tarihi: 04.09.2015.
• Lloyd’s List (2015). http://www.lloydslist.com/ll/sector/containers/article466693.ece, Erişim Tarihi: 04.09.2015.
• World Shipping (2015). http://www.worldshipping.org/about-the-industry/global-trade/ports, Erişim Tarihi: 04.09.2015.