DENİZ ÇEVRESİNİ ETKİLEYEN PETROL KİRLİLİĞİ AFETLERİNİN TOPLUMSAL ALGISININ ANALİZİ: ÇEŞME-İZMİR ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 177 - 202, 16.12.2019

Barış Kuleyin , Taha Talip Türkistanlı Volkan Çetinkaya , Onur Akdaş

https://doi.org/10.18613/deudfd.659805

Öz

Petrol kirliliği olayları; kara ve deniz canlılarının sağlığını, bozacak olumsuz etkilere neden olmaktadır. Özellikle bölge halkını doğrudan etkileyen petrol kaynaklı deniz kirliliklerinin etkileri büyük bir sosyal tepkiyi ve endişeyi beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada, 18.12.2016 tarihinde İzmir'in Çeşme ilçesi açıklarında kaza yapan M/V Lady Tuna gemisinin neden olduğu petrol kirliliğinin bölge halkı üzerinde oluşturduğu sosyoekonomik etkilerin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Çeşme halkının kaza hakkındaki algısını ölçmeye yöneliktir. Veri toplama aracı olarak, Safford ve diğerleri (2012) tarafından geliştirilen ölçek Türkçe’ye uyarlanarak oluşturulan anket formu kullanılmıştır. Projenin örneklemi (n=326); Çeşme’de kota örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Oluşturulan anket formu kullanılarak Çeşme halkından elde edilen veriler; frekans ve lojistik regresyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular, Çeşme halkının yaşanan petrol kirliliği konusunda genel bir fikir sahibi olduğu, petrol kirliliğinin ilişkili taraflarının farklı sorumluluklarının farkında olduğu ve bu kirliliğin olası etkilerini hakkında bir fikri olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kıyı Alanları Yönetimi, Lojistik Regresyon, Petrol Kirliliği Afeti, Acil Durum Müdahelesi, Toplumsal Algı

ANALYSIS OF PUBLIC PERCEPTION OF OIL SPILL DISASTERS AFFECTING MARINE ENVIRONMENT: A CASE STUDY IN ÇEŞME-IZMIR

Öz

It has widely been an undeniable fact that oil spill has a destructive impact on the health of all inhabitants both on land and in sea. Significantly, oil spill that directly affects the residents exposed to plenty of hazards is likely to cause certain social upheavals and prevalent concerns. This study aims to analyze the socio-economic effects of oil spill on the residents of the region caused by M/V Lady Tuna, as a result of an accident encountered in Cesme/İzmir on Dec.18.2016. The analysis covers the perceptions of the residents in Cesme. The Turkish version of a scale developed by Safford et. al. (2012) has been used for data collection instrument. The sample of the study (n=326) has been determined by a quota sampling method in Cesme. The data collected from the residents have been evaluated by means of frequency and logistics regression analyses. Findings show that the residents of Cesme have an overall view/idea about the pollution, and they are aware of the responsibilities of different related parties of oil spill disaster and possible effects of it.

Anahtar Kelimeler

Coastal Management, Logistics Regression, Oil Spill Disaster, Emergency Response, Public Perception

Kaynakça

• AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı). (2014). 2014-2023 Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3906/xfiles/teknolojik-afetler-son.pdf
• Asyalı, E. and Kızkapan, T. (2012). Türkiye Kıyılarinda 2004-2008 Yıllarında Uluslararası Sefer Yapan Gemilerin Karıştığı Deniz Kazalarının Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi. 4(2): 27-45.
• Başar, E. (2010). M/V Strontsiy Gemi Kazası Sonrasındaki Dökülen Yakıt Dağılımının Benzetim Modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi. 2(1): 1-12.
• CBS (T.C. Çevre ve Şehirçilik Bakanlığı) (2017). Basın Açıklaması, LADY TUNA isimli gemi kazası sonrasında yapılan çalışmalar ve ÇEŞME denizlerimizin şu anki durumu. http://www.csb.gov.tr/iller/izmir/index.php?Sayfa=haberdetay&Id=158245
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Dirik, H. (2017). Lady Tuna daha da kirletecek!, Cumhuriyet 26 Nisan 2017 Çarşamba, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/cevre/728488/Lady_Tuna_daha_da_kirletecek_.html
• Etkin, D. S. (2001). Analysis of oil spill trends in the United States and Worldwide. In International Oil Spill Conference. Vol. 2001, No. 2, 1291-1300. American Petroleum Institute.
• Gill, D. A., Ritchie, L. A., Picou, J. S., Langhinrichsen-Rohling, J., Long, M. A. ve Shenesey, J. W. (2014). The Exxon and BP oil spills: a comparison of psychosocial impacts. Natural hazards, 74(3), 1911-1932.
• Girginer, N. and Cankuş, B. (2008). Tramvay yolcu memnuniyetinin lojistik regresyon analiziyle ölçülmesi: Estram örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 181-193.
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Translation. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen). Birinci Basım, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Harahsheh, H. A. (2016). Oil Spill Detection and Monitoring of Abu Dhabi Coastal Zone Using Kompsat-5 Sar Imagery. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences, 41.
• ITOPF (The International Tanker Owners Pollution Federation Limited). (2014), Effects of Oil Pollution on Social and Economic Activities. http://www.itopf.com/knowledge-resources/documents-guides/document/tip-12-effects-of-oil-pollution-on-social-and-economic-activities/
• KAİK (Ministry of Transport and Infrastructure Accident Investigation Board). (2017). Report on the Marine Accidents resulting from the M/V LADY TUNA’s Grounding, Report No: 32/DNZ-04/2017. http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/KAIK/tr/Deniz_Rapor/20171221_120141_76347_1_76648.pdf
• Kim, D., Yang, G. G., Min, S. and Koh, C. H. (2014). Social and ecological impacts of the Hebei Spirit oil spill on the west coast of Korea: Implications for compensation and recovery. Ocean & Coastal Management, 102, 533-544.
• Kinnear, T. C. and Taylor, J. R. (1996). Marketing Research: An Applied Approach. New York: McGRAW-HILL, Inc. Fifth Edition.
• Küçükyıldız, M. (2014). “Petrol Tankeri Kazalarının Deniz Çevresine Etkileri ve Tazmin Sistemi”, Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü, 18-33.
• Mong, M. D., Noguchi, K. and Ladner, B. (2012). Immediate psychological impact of the Deepwater Horizon oil spill: Symptoms of PTSD and coping skills. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 21(6), 691-704.
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler). 4. Baskı. Eskişehir: Kaan Yayınları.
• Öztürk, B. and Oral, N. (2006). The Turkish Straits, Maritime Safety, Legal and Environmental Aspects, Turkish Marine Research Foundation Publication, 25, 120-123.
• Ritchie, W. (1995). Maritime Oil Spills- Environmental Lessons and Experiences with Special Reference to Low-Risk Coastlines. Journal of Coastal Conservation, 1(1), 63-76. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/25098192
• Rung, A.L., Gaston, S., Oral, E., Robinson, W.T., Fontham, E., Harrington, D.J., Trapido, E. and Peters, E.S. (2016). Depression, mental distress, and domestic conflict among Louisiana women exposed to the Deepwater Horizon oil spill in the WaTCH study. Environ Health Perspect, 124(9), pp.1429-1435.
• Safford, T. G., Ulrich, J. D. ve Hamilton, L. C. (2012). Public perceptions of the response to the Deepwater Horizon oil spill: Personal experiences, information sources, and social context. Journal of environmental management, 113, 31-39.
• Smith, K., Hamerton, H., Hunt, S. and Sargisson, R. J. (2016). Local volunteers respond to the Rena oil spill in Maketū, New Zealand. Kōtuitui: New Zealand Journal of Social Sciences Online, 11(1), 1-10.
• TUIK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2017). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059