KIYI ALANLARINDAKİ DENİZCİLİK YATIRIMLARININ HALK TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: KARABURUN YAT LİMANI UYGULAMASI

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 297 - 326, 16.12.2019

Onur Akdaş

https://doi.org/10.18613/deudfd.659824

Öz

Kıyı alanları, barındırdıkları ekolojik ve ekonomik değerler göz önünde bulundurularak uluslararası kıyı alanları literatüründe doğal bir kaynak olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde de kıyılar, anayasal güvence altına alınarak kıyıların kullanımında öncelikle kamu yararının gözetilmesi hüküm altına alınmıştır. Kıyı alanlarında planlanan yatırımlara ilişkin kararlarda halkın görüşüne başvurulması ülkemizde son yıllarda özellikle yerel yönetimlerin başvurduğu bir yöntemdir.

Bu çalışmanın amacı, kıyılarda gerçekleştirilecek yatırımlarda bölge halkının kararlara katılımını sağlayacak yöntemlerden birini ortaya koyarak bu yöntemleri karar vericilerin kullanımı açısından tartışmaktır. Çalışmada halkın yatırım kararlarına katılım yöntemlerinden biri olan “Koşullu Değerleme Yöntemi” ayrıntılı olarak irdelenmiştir. Son olarak da koşullu değerleme yöntemi ile Karaburun Yat Limanı Projesi’nin değerlemesi yapılarak sonuçları paylaşılmıştır. Karaburun’un yerleşik halkı ve potansiyel ziyaretçileri kapsamındaki bir örneklemde uygulanan koşullu değerleme anketinin verilerinin SPSS yazılımı kullanılarak analiz edilmesiyle çalışmanın sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna göre, yat limanı projesinin yapılacağı alanın sosyal değeri ortaya çıkarılmış ve farklı profil özelliklerine sahip kişilerin yat limanı projesine bakış açıları arasındaki anlamlı farklılıklar ortaya konmuştur. Çalışma, ülkemizdeki deniz turizmi ve deniz ulaştırması yatırım kararlarına halkın katılımını akademik olarak ele alması yönünden ilk olma özelliğine sahiptir. Sonuçların, tüm yerel ve merkezi yönetim karar vericilerine destek niteliğinde olması da çalışmanın hedeflenen çıktılarından biridir.

Anahtar Kelimeler

Halkın Kararlara Katılımı, Koşullu Değerleme Yöntemi, Kıyı Alanları, Yat Limanı, Deniz Ulaştırması

Kaynakça

• Ahlhorn, F. (2018). Integrated Coastal Zone Management: Status, Challenges and Prospects. Germany: Springer Vieweg. Ahmed, S. U., ve Gotoh, K. (2006). Cost-benefit analysis of environmental goods by applying the contingent valuation method: Some Japanese case studies. İngiltere: Springer. Akdaş, O. (2012). Finansal Değerleme Tekniklerinin Denizcilik Yatırım Projelerine Uygulanması: Liman İşletmesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Akpınar, N., Talay İ., Atan M., Ak, K. ve Yılmaz, T. (2008). Göreme Tarihi Milli Parkı’nın Rekreasyonel ve Turizm Amaçlı Kullanımının Ekonomik Değerinin Tespiti, TÜBİTAK Proje No: 106Y012 Raporu, Ankara. Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık. Arlı, M. ve Nazik, H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi. Bargmann, M. ve Tremml, S. (2007). Valuing Ecosystem Services: Toward Better Environmental Decision-Making. Washington: The National Academies Press. Bichou, K. ve Gray, R. (2004). A Logistics and Supply Chain Management Approach to Port Performance Measurement. Maritime Policy & Management, 31(1): 47–67. Birdir, S., Ünal, Ö., Birdir, K., ve Williams, A.T. (2013). Willingness to pay as an economic instrument for coastal tourism management: Cases from Mersin, Turkey. Tourism Management, 36: 279-283 Bishop, R. C. (1987) Economic Values Defined Valuing Wildlife: Economic and Social Perspectives. Westview Press. Carson, R. T. (2000). Contingent Valuation: A User’s Guide. Environmental Science and Technology, 34(8): 1413–1418. Cerit, A. G. (2013). Denizcilik İşletmeleri Yönetimi: Sınıflamalar İşlevler ve Deniz Ulaştırması. A. G. Cerit, D. A. Deveci, S. Esmer (Ed). Denizcilik İşletmeleri Yönetimi (s. 3-21). İzmir: Beta Basım Yayın Dağıtım. Ciriacy-Wantrup, S. V. (1952). Resource Conservation: Economics and Policies. Berkeley ve Los Angeles: University of California Press. Crossland, C. J., Kremer, H. H., Lindeboom H. J., Crossland, J. I. M. ve Tissier, M. D. A. (2005). Coastal Fluxes in the Anthropocene. Almanya: Springer. Davis, R. K. (1963). The Value of Outdoor Recreation: An Economic Study of the Maine Woods, Doktora Tezi, Harvard University. Ergen, Z. (2008). Kamu Kesimi Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde Fayda-Maliyet Analizi Tekniği ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2): 115–132. Filiztekin, A. ve Çelik, M. A. (2010). Türkiye’de Bölgesel Gelir Eşitsizliği. Megaron, 5(3): 116–127. French, P. W. (2005). Coastal Zone Management. Encyclopedia of Coastal Science. pp. 313-319. Editör: Maurice L. Schwartz. Amsterdam: Springer. Genz, A. S., Fletcher, C. H., Dunn, R. a., Frazer, L. N., ve Rooney, J. J. (2007). The Predictive Accuracy of Shoreline Change Rate Methods and Alongshore Beach Variation on Maui, Hawaii. Journal of Coastal Research, 231: 87–105. Ghosh, T. (2012). Sustainable Coastal Tourism: Problems and Management Options. Journal of Geography and Geology, 4(1): 163-169. Hanley, N. ve Barbier, E.B. (2009). Pricing Nature: Cost Benefit Analysis and Enviromental Policy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited. Holvad, T. (2006). Contingent Valuation Methods: Possibilities and Problems. Londra: Transport Research and Consultancy. Hoyos, D., ve Mariel, P. (2010). Contingent Valuation : Past , Present and Future. Applied Economics, 7(4): 329–343. Işık, A. ve Organ, İ. (2005). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları. Klein, Y. L. ve Osleeb, J. (2010). Determinants of Coastal Tourism: A Case Study of Florida Beach Counties. Journal of Coastal Research, 26(6): 1149 – 1156. Kolb, B. (2017). Tourism Marketing for Cities and Towns. New York: Routledge. Kula, E. (1994), Economics of Natural Resources, The Environment and Policies. İngiltere: Chapman & Hall Press. Martinez, M. L., Intralawan, A., Vizquez, G., Pirez-Maqueo, O., Sutton, P., ve Landgrave, R. (2007). The Coasts of Our World: Ecological, Economic and Social Importance. Ecological Economics, 63(2-3): 254–272. Mitchell, R. C. ve Carson, R. T. (2005). Using Surveys to Value public Goods: the Contingent Valuation Method. Washington: Resources for the Future. Neumann, B., Vafeidis, A. T., Zimmermann, J. ve Nicholls, R. J. (2015). Future Coastal Population Growth and Exposure to Sea-Level Rise and Coastal Flooding - A Global Assessment. PLoS ONE, 10(3): 1-34. Orams, M. (1999). Marine Tourism: Developments Impacts and Management. Londra: Routledge Ortaçeşme, V., Özkan, B. ve Karagüzel, O. (1999). Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkının Ekonomik Değerinin Saptanması, TÜBİTAK Proje No:25 Raporu, Antalya. Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren- Örneklem Sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15: 394-422 Pak, M. ve Türker, M. (2004). Orman Kaynağından Rekreasyonel Amaçlı Yararlanmanın Ekonomik Değerinin Koşullu Değerlendirme Yöntemi Yardımıyla Tahmin Edilmesi (Kapıçam Orman İçi Dinlenme Yeri Örneği), KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1): 59-65. Parkes, J. G. M. ve Manning E. W. (1998). An Historical Perspective on Coastal Zone Management in Canada. Ottawa. Canadian Technical Report of Fisheries and Aquatic Sciences. Portney, P. R. (1994), The Contingent Valuation Debate: Why Economists Should Care. Journal of Economic Perspectives, 8(4): 3–17. Ringim, A. S., Sulaiman, I. M., ve Lyakurwa, J. V. (2016). Implementation of Integrated Coastal Zone Management Approach in the Niger Delta , Nigeria : A Review. International Research Journal of Environmental Sciences and Studies, 1(3): 43-55 Taibi, N. E. (2016). Conflict Between Coastal Tourism Development and Sustainability: case of Mostaganem, Western Algeria. European Journal of Sustainable Development, 5(4): 13-24 Taşdemir, S. (2016). Sürdürülebilir Ekoturizm Uygulamaları ve Potansiyel Belirlemeye Yönelik Geri Dönüşüm ve Çevre Yönetim Stratejileri: İzmir Karaburun Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Tatar, T. (1993). Yatırım Seçimi ve Değerlendirme Teknikleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları. TÜİK–Türkiye İstatistik Kurumu- (2018). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1011, Erişim Tarihi: 20.09.2018 UN (2008). International Standard Industrial Classification of All Economic Activities Revision 4. New York: Birleşmiş Milletler. UNCTAD (2018). Review of Maritime Transport. Cenova: Birleşmiş Milletler. UNEP (2009). Sustainable Coastal Coastal Tourism: An Integrated Planning and Management Approach. Teknik Rapor. Fransa: Birleşmiş Milletler Çevre Programı. Vaughan, W. J., Russell, C. S. ve Darling, A. H. (2000). Determining the Optimal Sample Size for Contingent Valuation Surveys. Vanderbilt University Department of Economics Working Papers 0046. Williams, A.T. (2011). Definitions and Typologies of Coastal Tourism Destinations, in A. Jones ve M. Phillips (Eds), Disappearing Destinations: Climate Change and Future Challenges for Coastal Tourism, pp. 47-66. İngiltere.