MÜŞTERİLERİN MARİNA TERCİHİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 277 - 321, 29.12.2023

Tuğçe Merve İnak Özberk , Mehmet Marangoz

https://doi.org/10.18613/deudfd.1329793

Öz

Marinacılık sektörü bir hizmet sektörü olarak, dünyada yatçılık faaliyetlerinin de artmasıyla sürekli gelişme göstermektedir. Marinalarda verilen çoğu hizmetin lüks hizmetler olarak nitelendirilmesiyle bağlantılı olarak marinaların, özelleştirilmiş müşteri beklentilerini karşılayarak memnuniyet oluşturabilmesi rekabet ortamı içerisinde günden güne zorlaşmaktadır. Marina işletmelerinin, yeni müşterilerle çalışabilmesi ve sadık müşterilere sahip olabilmesi için sadece hizmet kalitesine önem veren bir anlayışla ilerlemesinin yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle marina müşterilerinin değişen istek ve değer anlayışı göz önünde bulundurularak, marinalardaki tercih faktörleri üzerine yoğunlaşılması önemli görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, marina müşterilerinin tercihini etkileyen faktörlerin demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Araştırma verileri Muğla’daki marinalardan hizmet alan marina müşterilerinden toplanmıştır. Veriler kolayda örnekleme yöntemiyle, 455 marina müşterisinden 15.07.2021-30.01.2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın hipotezleri, kukla değişkenli regresyon analizleri ile çoklu regresyon analizleriyle SPSS 22.00, AMOS 21.00 ve JAMOVİ 2.3.18 istatistik programları kullanılarak test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre marina tercihini etkileyen faktörler; prestij, ağızdan ağıza iletişim, çekicilik, yerel kültür, eğlence, verilen hizmet ve hizmet kalitesi, ulaşılabilirlik ve destekleyici unsurlardan oluşmaktadır. Bununla birlikte marina müşterilerinin demografik özelliklerine göre marina tercihini etkileyen faktörlerin farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

marina işletmeciliği, marinacılık, müşteriler, demografik özellikler

INVESTIGATION OF FACTORS AFFECTING CUSTOMERS’ CHOICE OF THE MARINA ACCORDING TO DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS

Öz

The marina industry, as a service industry, is constantly developing with the effect of yachting in the world. In connection with the fact that most of the services provided in marinas are described as luxury services, day by day, it is becoming more difficult for marinas to create satisfaction by meeting the customized expectations of the target customers in a competitive environment. It is understood that it is not enough for the marinas to move forward with an understanding that only cares about service quality to be able to attract new customers and have loyal customers. Accordingly, it is seen crucial to focus on the preference factors in marinas by considering the changing demands and value understandings of the customers. The aim of this study is to reveal whether the factors affecting the preference of marina customers differ according to demographic characteristics. The research data were collected from marina customers receiving service from marinas in Muğla. The data were collected from 455 marina customers between 15.07.2021-30.01.2022 by convenience sampling method. The hypotheses of the research were tested with dummy variable regression analyzes and multiple regression analyzes using SPSS 22.00, AMOS 21.00 and JAMOVI 2.3.18 statistical programs. According to the results of the research, the factors affecting the marina preference; prestige, word of mouth communication, attractiveness, local culture, entertainment, service and service quality, accessibility and supportive elements. Furthermore, it has been determined that the factors affecting the marina preference differ according to the demographic characteristics of the marina customers.

Anahtar Kelimeler

marina management, marinas, customers, Demographic Characteristics

Kaynakça

• Albayrak, A. ve Özkul, E. (2013). Y kuşağı turistlerin destinasyon imaj algıları üzerine bir araştırma. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8(6), 15-31.
• Altunoğlu, A. E. ve Erbilgin, R. (2018). Marina işletmeciliğinde ilişkisel pazarlama uygulamalarının sadakat ve tavsiye etme üzerindeki etkisi, In 3rd Eurasian Conference on Language and Social Sciences, 319-334.
• Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: a review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.
• Araslı, H. ve Baradarani, S. (2014). European tourist perspective on destination satisfaction in Jordan’s industries. Social and Behavioral Sciences, 109, 1416- 1425.
• Arlı, E. (2012). Müşterilerin kulaktan kulağa iletişime bağlı satın alma kararları üzerinde referans gruplarının etkisi: deniz turizmi işletmeciliği üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(17), 155-169.
• Arlı, E. (2017). Mavi yolculuğa katılan turistlerin yat turizm işletmelerini tercih etmelerinde sosyal sorumluluk bilincinin önem düzeyi. IV. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series Cataloging In-Publication, Bulgaria, 247- 255.
• Athanassopoulos, A., Gounaris, S. ve Stathakopoulos, V. (2001). Behavioural responses to customer satisfaction: An empirical study. European Journal of Marketing, 5(6), 687-707.
• Babin, B. J., Lee, Y. K., Kim, E. J. ve Griffin, M. (2005). Modeling consumer satisfaction and word‐of‐mouth: restaurant patronage in korea. Journal of Services Marketing, 19(3), 133-139.
• Başarangil, İ. ve Ulaş, Ş. (2018). Destinasyon çekim unsurlarının ziyaretçi tatmini üzerine etkisi: Kırklareli ili örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 189-204.
• Beerli, A. ve Martin, J. D. (2004). Tourists’ characteristics and the perceived image of tourist destinations: A quantitative analysis case study of Lanzarote, Spain. Tourism Management, 25(5), 623-636.
• Beerli-Palacio, A. ve Martin-Santana, J. D. (2019). Explaining the gap in the image of tourist destinations through the content of and exposure to secondary sources of information. Current Issues in Tourism, 1-13.
• Beneke, J., Mill, J., Naidoo, K. ve Wickham, B. (2015). The ımpact of willingness to engage in negative electronic word-of-mouth on brand attitude: a study of airline passengers in South Africa. Journal of Business and Retail Management Research, 9(2), 68-84.
• Bilgin, Y. (2017). Restoran işletmelerinde hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakatinin ağızdan ağıza pazarlamaya etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 33-62.
• Çetinsöz, B. C. ve Artuğer, S. (2014). Yabancı turistlerin Antalya’yı tercih etmesinde etkili olan çekici faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Journal of International Social Research, 7(32), 573-582.
• Coşar, B. ve Nas, S. (2014). Deniz turizminde yat limanı tercihini etkileyen faktörlerin tespiti: çeşme bölgesi yat limanları üzerine bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi 2. Ulusal Deniz Turizmi Sempozyumu, 111-123.
• Cracolici, M. F. ve Nijkamp, P. (2009). The attractiveness and competitiveness of tourist destinations: A study of Southern İtalian regions. Tourism Management, 30(3), 336-344.
• Davras, Ö. ve Uslu, A. (2019). Destinasyon seçimini belirleyen faktörlerin destinasyon memnuniyeti üzerindeki etkisi: Fethiye’de İngiliz turistler üzerinde bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 679-696.
• Demir, Ş. (2010). Çekici faktörlerin destinasyon seçimine etkisi: Dalyan örneği. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1041-1054.
• Diamantopoulos, A., Riefler, P. ve Roth, K. P. (2008). Advancing formative measurement models. Journal of Business Research, 61(12), 1203- 1218.
• Dikeç, G. ve Töz, A. C. (2017). Marina müşterilerinin marinalarda aldıkları hizmetlerin kalite düzeylerine yönelik algılarının analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, UDTS 2016 Özel Sayı, 109-136.
• Divanoğlu, S. U. (2016). Ağızdan ağıza iletişim ile tüketicilerin alışveriş merkezi tercih etme davranışı arasındaki ilişki. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 97-105.
• Durmaz, Y. ve Bahar, R. (2011). Tüketicilerin satın alma davranışları üzerinde sosyolojik faktörlerin etkisinin incelenmesine yönelik ampirik bir çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 60-77.
• Durukan, Ç. (2004). Ege bölgesindeki yat bağlama tesislerinin müşteri yönlü değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ercan, F. (2020). Çevrimiçi seyahat rehberlerinde destinasyon çekicilik unsurlarının analizi: “Turkey home” örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(2), 543-564.
• Eriş, E. D. (2007). Uluslararası pazarlarda türk marinalarının çekiciliği ve pazarlama stratejileri. Ege Academic Review, 7(1), 37-55.
• Evren, S. ve Kozak, N. (2012). Eskişehir’in çekici faktörlerinin günübirlik ziyaretçilerin bakış açılarıyla değerlendirilmesi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(2), 220-232.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Gonzalez, Y. E. L, Leon Ledesma, J. ve Leon Gonzalez, C. J. (2015a). European nautical tourists: Exploring destination image perceptions. Tourism and Hospitality Management, 21(1), 33-49.
• Gonzalez, Y. E. L., Gonzalez, C. J. L. ve Ledesma, J. L. (2015b).
• Highlights of consumption and satisfaction in nautical tourism. A comparative study of visitors to the Canary Islands and Morocco. Gestiony Ambiente, 18(1), 129-145.
• Goyette, I., Ricard, L., Bergeron, J. ve Marticotte, F. (2010). E‐wom scale: Word‐of‐mouth measurement scale for e‐services context. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 27(1), 5-23.
• Güllü, K. ve Atasoy, B. (2019). Gastronomi turistlerinin motivasyon faktörlerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 269-280.
• Güneş, İ. S. ve Arlı, E. (2022). Investigation of job satisfaction of employees in marina operations at Marmara, Aegean and Mediterranean regions. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 40, 76- 90.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe Yöntem Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F. J., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis Seventh Edition. United States of America: Pearson Education Limited.
• Heron, R. ve Juju, W. (2012). The Marina: Sustainable Solutions for a Profitable Business. Marina Publications.
• Hsu, T. K., Tsai, Y. F. ve Wu, H. H. (2009). The preference analysis for tourist choice of destination: A case study of Taiwan. Tourism Management, 30(2), 288-297.
• Huang, S. ve Veen, R. (2019). The moderation of gender and generation in the effects of perceived destination image on tourist attitude and visit intention: a study of potential chinese visitors to Australia. Journal of Vacation Marketing, 25(3), 375-389.
• ICOMIA- International Council of Marine Industry Associations. (2007). Boating Indusrty Statistics, ICOMIA Library. UK: ICOMIA Publications. www.icomia.com, Erişim Tarihi: 10.01.2023.
• IMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO). (2022). Deniz Sektörü Raporu. https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorrapor u/sektor_raporu_tr_2022.pdf , Erişim Tarihi: 03.01.2023.
• İçöz, O. (2013). Turistik ürün pazarlamasında marka ı̇majının rolü ve bölgesel marka ı̇majı yaratma, Yayınlanmış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• İlban, M. O. ve Bal, K. (2020). Yat Limanları Hizmet Alanlarındaki Müşteri Memnuniyetinin Aidiyet ve Davranışsal Niyetler Üzerindeki Etkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(2), 358-376.
• Jansen, S. M. H. (2007). Customer segmentation and customer profiling for a mobile telecommunications company based on usage behavior. A Vodafone Case Study, 66, 142-157.
• Jin, X., Weber, K. ve Bauer, T. (2013). Dimensions and perceptional differences of exhibition destination attractiveness: The case of china. Journal of Hospitality & Tourism Research, 37(4), 447-469.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve Amos Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ve Yayın Etiği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karaosmanoğlu, C. ve Kazançoğlu, İ. (2016). Yatçıların marina tercihinde algılanan hizmet kalitesinin marina bağlılığı üzerinde etkisi. Denizcilik Fakültesi Dergisi, (Özel Sayı ULK), 25-47.
• Keskin, D., ve Çepni, B. (2012). Ağızdan ağıza pazarlama kapsamında demografik ve sosyal faktörlerin üniversite öğrencilerinin sinema filmi tercihleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 99-117.
• Kim, K., Noh, J. ve Jogaratnam G. (2006). Multi-destination segmentation based on push and pull motives: Pleasure trips of students at a U.S. University, Journal of Travel & Tourism Marketing, 21(2/3), 1-15.
• Kim, Y. G. ve Eves, A. (2012). Construction and validation of a scale to measure tourist motivation to consume local food. Tourism Management, 33(6), 1458-1467.
• Koç, E. (2021). Customer participation in service delivery: A study on marinas, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Konuk, F. A. (2019). The influence of perceived food quality, price fairness, perceived value and satisfaction on customers’ revisit and wordof- mouth intentions towards organic food restaurants. Journal of Retailing and Consumer Services, 50, 103-110.
• Kotler, P. (2000). Pazarlama Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayıncılık.
• Kozak, M. ve Rimmington, M. (2000). Tourist satisfaction with Mallorca, Spain, as an off-season holiday destination. Journal of Travel Research, 38(3), 260-269.
• Kozak, M. (2016). Turizm Pazarlaması. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Köksal, Y. ve Türedi, M. K. (2014). Tüketici otomobil tercihinde etkili olan bilgi ve iletişim kanalları üzerine bir inceleme. Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 17(32), 105-125.
• Kresic, D. ve Prebezac, D. (2011). Index of destination attractiveness as a tool for destination attractiveness assessment. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 59(4), 497-517.
• Lai, I. K. W. (2020). An examination of satisfaction on word of mouth regarding Portuguese foods in Macau: Applying the concept of ıntegrated satisfaction, Journal of Hospitality and Tourism Management, 43, 100- 110.
• Lee, K. M. ve Yoo, S. H. (2016). Public’s willingness to pay for a marina port in Korea: a contingent valuation study. Ocean Coastal Management, 119, 119-127.
• Mai, K. N., Pham, H. T., Nguyen, K. N. T., Nguyen, P. M. T. ve Nguyen, N. T. (2019). The international tourists’ destination satisfaction and developmental policy suggestions for Ho Chi Minh city, Vietnam. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 11(2), 311-332.
• Marangoz, M. (2007). Ağızdan ağıza iletişimin müşterilerin satın alma davranışlarına etkileri: Cep telefonu pazarına yönelik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 395-412.
• Marangoz, M. (2017). Girişimcilik, İstanbul: Beta Yayınları.
• Marangoz, M. ve İnak Özberk, T. M. (2021). Türkiye’de marina işletmeciliği ve müşterilerin marina tercihini etkileyen faktörler: kavramsal bir çalışma. International Journal of Contemporary Tourism Research, (2021/Özel Sayı), 160-177
• McGehee, N. G., Loker Murphy, L. ve Uysal, M. (1996). The Australian international pleasure travel market: motivations from a gendered perspective. Journal of Tourism Studies, 7(1), 45-57.
• Memiş, S. (2016). Tatil yeri seçiminde etkili olan faktörler: yerli turistler üzerine bir araştırma. Kesit Akademi Dergisi, 2(4), 212-226.
• Mihaela, O. O. E. (2015). The influence of the integrated marketing communication on the consumer buying behaviour. Procedia Economics and Finance, 23, 1446-1450.
• Mucuk, İ. (2014). Pazarlama İlkeleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul. Özbay, V. A. (2011). Müşteri memnuniyetinin ölçülmesi: Turizm sektörü üzerine bir alan araştırması, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdamar, K. (1999). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özmen, M., Delice, Y. ve Aydoğan, E. K. (2018). Telekomünikasyon sektöründe PSO ile müşteri bölümlemesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 11(2), 163-173.
• Paker, S. (2011). Denizde Sportif Faaliyetlere Yönelik Tüketici Davranışı Analizi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası.
• Paker, N. ve Vural, C. A. (2015). Destinasyon olarak marinaların çekim unsurları ve yatçılığa yönelmede etkili itici motivasyon faktörleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 7(2), 228-257.
• Paker, N. ve Vural, C. A. (2016). Customer segmentation for marinas: evaluating marinas as destinations. Tourism Management, 56, 156-171. Parasuraman, A., Zeithaml Valarie A. ve Berry Leonard L. (1985). A conceptual model of service quality and its implications for future research. Journal of Marketing, 49(1), 41- 50.
• Ramya, N. A. S. A. M. ve Ali, S. M. (2016). Factors affecting consumer buying behavior. International Journal of Applied Research, 2(10), 76-80.
• Raviv, A., Tarba, S. ve Weber, Y. (2009). Strategic planing for increasing profitability: The case of marina industry, EuroMed Journal of Business, 4(2), 200-214.
• Reisinger, Y., Michael, N. ve Hayes, J. P. (2019). Destination competitiveness from a tourist perspective: A case of the united arab emirates. International Journal of Tourism Research, 21(2), 259-279.
• Sangpikul, A. (2008). Travel motivations of japanese senior travellers to thailand. International Journal of Tourism Research, 10(1), 81-94.
• Sarı, F. O., Bulut, C. ve Pırnar, I. (2016). Adaptation of hospitality service quality scales for marina services. International Journal of Hospitality Management, 54, 95-103.
• Setur Marina Mobil Uygulaması. (2023). https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/turizm/setur-marinas-mobiluygulamasi- yenilendi/657695 , Erişim Tarihi: 05.01.2023.
• Sipahi, G., Onay, M. ve Tanyeri, M. (2015). Uluslararası pazarlarda türk marinalarının marka konumlandırma stratejileri: Çeşme ve Didim marina örnekleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 7(1), 113-145.
• Sukiman, M. F., Omar, S. I., Muhibudin, M., Yussof, I. ve Mohamed, B. (2013). Tourist satisfaction as the key to destination survival in pahang. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 91, 78-87.
• Suni, J. ve Pesonen, J. (2019). Hunters as tourists an exploratory study of push pull motivations. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 19(2), 175-191.
• Stone, R. (2000). The Key Role of Marinas in Nautical Tourism. https://www.icomia.org/icomialibrary? title_op=word&title=The%20Key%20Role%20of%20Marinas%2 0in%20Nautical%20Tourism&field_category_tid=22&field_published_v alue%5Bvalue%5D%5Byear%5D=&page=2 ,Erişim Tarihi: 03.02.2023,
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2018). Yöresel mutfak motivasyon unsurlarının destinasyonu tekrar tercih etme ve başkalarına önerme üzerine etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 149-172. Tekeli, H. (2001). Turizm Pazarlaması ve Planlaması. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Thai, V. V. (2016). The impact of port service quality on customer satisfaction: The case of Singapore. Maritime Economics & Logistics, 18(4), 458-475.
• Temizkan, S. P. ve Timur, B. (2019). Marinalarda hizmet kalitesi: marmaris marinaları üzerine bir araştırma. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(3), 508-524.
• Töz, A. C., Arabelen, G., Atik, O. ve Akaltan, C. (2016). Marina hizmetlerinin müşteri memnuniyeti açısından değerlendirilmesi: bir marina uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi 3. Ulusal Deniz Turizmi Sempozyumu, 356-378.
• Yang, C.M., Lai, C. C. ve Li, J. (2014). Assessing fishing port locations for adaption into yacht marinas in taiwan. Journal of Marine Science and Technology, 22(5), 612- 624.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yu, Y. T. ve Dean, A. (2001). The contribution of emotional satisfaction to consumer loyalty. International Journal of Service Industry Management, 12(3), s. 234-250.
• Yüksel, F. ve Kılıç, B. (2016). Elektronik ağızdan kulağa iletişimin (ewom) turistik destinasyon seçimine etkisi. Journal of International Social Research, 9(46), 893-903.
• Yükselen, C. (1989). Temel Pazarlama Bilgileri, Adım Yayıncılık, Ankara.
• Yoon, Y. ve Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination loyalty: A structural model. Tourism Management, 26, 45-56.
• Wetson, R. ve Gore, P. A. (2006). A brief guide to structural equation model. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751.
• Wu, H. ve Jimura, T. (2019). Exploring an importance performance analysis approach to evaluate destination image. Local Economy, 34(7), 699-717.