ANLATICININ KİPLİKLER AÇISINDAN İNCELENMESİ: KÜRK MANTOLU MADONNA’DAKİ ANLATICILARIN KİPLİKLERİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 67 - 87, 29.05.2018

Funda Uzdu Yıldız , Sibel Çapan Tekin , Esra Aydın Öztürk , Şule Düzdemir , Gökhan Soyşekerci

Öz

Bu çalışmanın amacı anlatıcı türlerinin ve anlatıcı özelliklerinin kiplikler açısından incelenmesi ve özellikle kahraman anlatıcının yer aldığı anlatılarda anlatıcı ile okuyucu arasındaki ilişkinin kipliklere göre betimlenmesidir. Bu betimleme Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna adlı romanı çerçevesinde örneklendirilmiştir. Bu romanın seçilme nedeni anlatı yapısı itibariyle iki anlatıcı içermesidir. Kiplik incelemeleri anlatı kişilerinin anlaşılmasını sağlayan temel ulamlardan biri olarak değerlendirilebilir. Bu bakımdan anlatıcı için de aynı incelemenin yapılması anlatının anlam evreninin oluşma sürecinin gözlemlenmesine katkı sağlayacaktır. “Belirli kiplik türlerinin ön plana çıkması metindeki kişinin/anlatıcının psikolojik bakış açısını ortaya koyma konusunda da yardımcı olabilir” (Parina ve D Leon, 2014, s. 101). Anlatıdaki ses olarak anlatıcının bakış açısı kipliklerle birlikte ele alındığında anlatıya dair yeni belirlemeler yapılabilir. Bu amaca yönelik olarak, çalışmada anlatıcının konumu ve işlevleri hakkında alanyazın incelemesi yapıldıktan sonra kiplik ve anlatıcı ilişkisi ele alınmıştır. Kuramsal olarak elde edilen bilgiler Kürk Mantolu Madonna romanındaki anlatıcıları betimleyebilmek için kullanılmıştır. Çalışmada araştırılması hedeflenen olgu ya da olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizi söz konusu olduğundan (Yıldırım ve Şimşek, 2013, s. 217), alanyazın taramasında ve eser incelemesinde kullanılan ve nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anlatıcı, Kiplik, Bakış Açısı, Kürk Mantolu Madonna

Kaynakça

• Arslan Akfırat, S. (2012). Benlik kavramı bağlamında “Kürk Mantolu Madonna” karakterlerinin çözümlenmesi. International Journal of Human Science, 9(1): 142-173. Aydın Sevim, B. (2011). Gerard Genette’in Kavramları Çerçevesinde Mehmet Ali Birand’ın Anlatıcı Kimliği. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 1: 14-29. Butor, M. (1954). La Modification. Paris: Minuit. Chatman, S. (1990). Coming to Terms-The Rhetoric of Narrative in Fiction and Film. USA: Cornell University Press. Demir, Y. (2002). İlk Dönem Türk Hikâyelerinde Anlatıcılar Tipolojisi. İstanbul: Dergâh Yayınları. Genette, G. (2007). Discours du récit. Paris: Editions du Seuil. Groupe d’Entrevernes. (1979). Analyse sémiotique des Textes. Lyon: Presses Universitaires de Lyon. Günay, V. D. (2013). Metin Bilgisi. 4. Baskı. İstanbul: Papatya Yayıncılık. Henderson, B. (1986). Filmde Zaman, Kip ve Çatı, Nilgün Abisel (çev), Ankara BYYO, Yıllık-VIII, 1-22. İşeri, K. (2017). Sözden Yazıya Dile Gelen Metin. Ankara: Pegem Akademi. Jenny, L. (2003). “Méthodes et problèmes. Dialogisme et Polyphonie”, http://www.hum.au.dk/romansk/polyfoni/fraind.htm, (26.12.2017). Kale, Ö. (2017). Anlatıcının Macerası. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (6) 12: 41-47. Kıran Z. ve Kıran A.(Eziler) (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri. 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi. Kıran Z. ve Kıran A.(Eziler) (2013). Dilbilime Giriş. 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi. Kıran, A. (1999). “Ben ve Ötekiler” Dilbilim Araştırmaları. İstanbul: Simurg Yayınevi , 153-172. Klinkenberg, J. M. (1996). Precis de sémiotique generale. Bruxelles : De Boeck Université. Lothe J. (2000). Narrative in Fiction and Film. USA: Oxford University Press. Maingueneau, D. (1986). Éléments de linguistique pour le texte littéraire. Bordas: Paris. Parina, J. C., ve D Leon, K. D. (2014). A stylistic analysis of the use of modality to identify the point of view in a short story. The Southeast Asian Journal of English Language Studies, 20(2): 91-101. http://dx.doi.org/10.17576/3L-2014-2002-08. Rifat¸ M. (2007). Metnin Sesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Sözen, M. (2008). Anlatıcı Kavramı, Sinematografide Anlatıcı Tipolojisi ve Örnek Çözümlemeler. Selçuk İletişim, 5(2): 167-182. Tekin, M. (2004). Roman Sanatı. 4. baskı. Ankara: Ötüken Yayınları. Uzdu Yıldız, F. (2011). Göstergebilim Kiplikleri Açısından Anlatı Kişilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Uzdu Yıldız, F. (2015). Fantastik Anlatı ve Okurun Fantastik Anlatıdaki İşlevi. International Journal of Language Academy, 3(4): 314- 321. Yıldırım A., Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.