BAZI ARKEOLOJİK BULUNTU ÖRNEKLERİ ÜZERİNDEN ANTİK SMYRNA/İZMİR'DE İNANÇLAR

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 89 - 107, 29.05.2018

Akın Ersoy

Öz

Bu çalışma içerisinde Antik Smyrna/İzmir kazılarında ele geçen bir grup pişmiş toprak dini obje buluntuları üzerinden kuruluşundan itibaren Smyrna'da yaygın olarak saygı gören inançlar üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Taş, pişmiş toprak, cam, bronz, kurşun ve altın vb farklı malzemelerden yapılmış dini objeler ait oldukları inancın ve bu inancın seremonilerinin ayrılmaz parçası olup antik ritüellerin somut arkeolojik belgeleridir. Bu anlamda çalışmamızda bir grup pişmiş toprak obje değerlendirilmiş olup Smyrna kazıları çerçevesinde farklı arkeolojik noktalarda yapılan çalışmalarda ele geçmişlerdir. Objeler Hellenistik Dönemin başından Geç Bizans Dönemine kadar geniş bir zaman sürecine aittirler. Antik kaynaklar, epigrafik belgeler, tarihi ve dini vesikalar çerçevesinde Smyrna'daki bilinen inançlar bu objeler ile birlikte değerlendirilmiştir. Son söz olarak İslam inancının Smyrna'daki başlangıcına ilişkin kısa bilgiler ve bir değerlendirme sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Smyrna, Pişmiş Toprak, Obje, İnanç, Arkeolojik Kazı

Kaynakça

• Akat İslam, H. ve Aslan, A. (2015). "Milet Nekropolü, Değirmentepe Mevkii Kazı Çalışmaları (2012-2013)", 23. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları Yayın No: 170, Ankara, 2015: 377-396. Arslan, M. ve Metin, M. (2014). "2012 Yılı Akyurt-Kalaba Tümülüsü Kurtarma Kazısı", Anadolu/Anatolia 40, 2014: 145-178. Beyru, R. (2011). 19. Yüzyılda İzmir Kenti, İstanbul 2011. Blake, E. C. ve Edmonds, G. (1994). Biblical Sites in Turkey, Redhouse Press, İstanbul 1994. Bora, S. (2015). Karataş Hastanesi ve Çevresinde Yahudi İzleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Kitaplığı 101, İzmir 2015. Burr Thompson, D. (1971). An Ancient Shopping Center, The Athenian Agora Excavations of the Athenian Agora Picture Book No. 12, Princeton, New Jersey, I993. Çaylak Türker, A. (2005). "Gelibolu’da Bizans Seramikleri ve Ökaristik Ekmek Damgası", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:22, Say: 2, 2005: 87-104. Daim, F. Et Ladstatter, S.(2011). Bizans Döneminde Ephesos, (Çev: Selma Gün-Filiz Öztürk-Banu Yener/Marksteiner), Ege Yayınları, İstanbul 2011. Doğer, E. (2006). İzmir’in Smyrnası: Paleolitik Çağ’dan Türk Fethine Kadar, İletişim Kitabevi, İzmir 2006. Fairchild, M. R. (2015). Christian Origins in Ephesus and asia Minor, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2015. Ersoy, A. ve Önder, M. (2011). Antik Smyrna Seçilmiş Eserler ve Sikkeler (2007- 2009), Izmir Ticaret Odası, Antik Smyrna Kazısı Yayın Çalışmaları I, İzmir, 2011. Ersoy, A. (2015). Büyük İskender Sonrasında Antik Smyrna (İzmir), İBB Kent Kitaplığı 106, İzmir 2015. Guidobaldi, M. P. (2013 ). "Herculaneum, Guide to the Excavations",Soprintendenza Speciale per i Beni Archeologici di Napoli e Pompei, 2013. Guzzo, P. G. et D’Ambrosio, A. (2002). Pompeii: Guide to the Site, Electa, Napoli, 2002. Kaufmann-Heinimann, A. (2007). "Religion in the House", A Companion To Roman Religion, (Ed.Jörg Rüpke), Blackwell Companions To The Ancient World, Blackwell Publishing, 2007:188-201. Khamis, E. (2013). "Copper Alloy Objects", Excavations at Zeugma, Vol.III, Oxford University (Ed.W. Aylward) The Packard Humanities Institute Los Altos, California 2013: 93-166. Kochav, S. (1995). Israel: Splendors of the Holy Land, Vercelli, Italy, 1995. Köroğlu, G. ve Perk, H. (2010). "Haluk Perk Müze ve Koleksiyonu’ndaki Örneklerle Orta Bizans Döneminden Ekmek Mühürleri", I. Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu: Bildiriler, (Editörler: A. Ödekan- E. Akyürek - N. Necipoğlu), Vehbi Koç Vakfı, İstanbul, 2010: 529-544. Köroğlu, G. (2015). Anadolu’dan Erken Bizans Dönemi Hacı Ampullaları ve Smyrna Buluntuları, (Eds. A. Ersoy- G. Şakar), Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları I. Çalıştay Bildirileri, 2015:155-170. Köroğlu, G. (2016). Aizanoi Kazısı’nda Gün Işığına Çıkarılan Kutsal Ekmek Mührü, Aizanoi II, (Ed. E. Özer), 2016: 227-244. Krizinger, F. (2010). "Hanghaus 2. Wohneinheiten 1 und 2. Baubefund, Ausstattung, Funde", Forschungen in Ephesos VIII / 8, Wien, 2010. Lequenne, F. (1979). Galatlar, (Çev: Suzan Albek), TTK Basımevi Ankara 1979. Man, N. (2010). "Art and Religions on the Eastern Part of Dacia (With Special Regard to the Upper Mureş Area", (Ed. Z. Soos), MARISIA Studii şi materiale XXX Arheologie, Târgu Mureș, România 2010: 95-114. Matthews, K. D. (1960). "Scutella, Patella, Patera, Patina A Study of Roman Dinnerware", Expedition XI, 1960: 30-42. Norwich, J. J. (2013). Bizans: Erken Dönem (MS 323-802), (Çev: Hamide Koyukan), İstanbul 2013. Onurkan, S. (1988). Doğu Trakya Tümülüsleri Maden Eserleri, İstanbul Arkeoloji Müzelerindeki Trakya Toplu Buluntuları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1988. Pardo, S. (2007). Dünden yarına İzmir Yahudileri, Etki Yayınları, İzmir 2007. Petzl, G. (1987). Die İnschriften von Smyrna, Teil II, 1, Dr. Rudolf Habelt GMBH, Bonn 1987. Popović, I. (2008). "Relief Decorated Handles Of Ceramic Paterae From Sirmium, Singidunum and Viminacium", Starinar LVIII/2008: 119- 134. Price, T. T. (1998). Bizans'ta Günlük Yaşam, Göçebe yayınları, İstanbul 1998. Rosenthal-Heginbottom, R. (2008). "Roman Period Horned Altars – A Survey", Michmanim 21, Publication of Artifacts from the Museum Collection, 2008: 7 - 16. Rotroff, S. et Oliver , A. (2003). The Hellenistic Pottery from Sardis: The Finds Through 1994, (Eds.K. Kiefer –A.Ramage ), London, England 2003. Salapata, G. (2001)., "Triphiletos Adonis: An Exceptional Pair of Terra-cotta Arulae from South. Italy", (Eds. M. True - M. Hart ), Studia Varia from the J. Paul Getty Museum, Volume 2, Los Angeles, California 2001: 25-50. Tiefenbach, H. (2012). Anadolu Azizleri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2012. Šceglov, A. N. (2002). "Cult sculpture, Altars, Sacred Vessels and Votives", Panskoye I-1, Aarhus University Press, 2002: (p. 213- 227), (plate 142-149). Scheid, J. (2007). "Sacrifices for Gods and Ancestors," (Ed. Jörg Rüpke), A Companion To Roman Religion, Blackwell Companions To The Ancient World, Blackwell Publishing, 2007:263-271. Şakar, G. (2015). "Smyrna Terrakottaları", Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2015. Thomson de Grummond, N. et Simon, E. (2006). The Religion of The Etruscans, University of Texas Press, Austin, 2006. Tybulewicz, R. (2015). "Two Terracotta Incense Burners with ‘Horns’ and Vine Scroll Decoration from Tell Atrib (Egypt)", Études et Travaux XXVIII, 2015: 191-200. Waagé, F. O. (1948). Hellenistic and Roman Tableware Of North Syria, Antioch, On–The- Orontes, IV, Part One, Ceramics and İslamics Coins.1948: 1-60, (Figures 1-36 and Plates I-XI) Wilson, M. (2017). Localizing Smyrna in the Apocalipse: Jhon's Visions of the "First of Asia" (Eds. B. Yolaçan-G. Şakar-A. Ersoy), Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları II, 2017:289-308.