İNGİLİZ VE HİNT EDEBİYATLARINDA GOTİK: OTRANTO ŞATOSU VE VETĀLAPAÑÇAVİṂŞATİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 448 - 463, 22.10.2019

Gökhan Akmaz

Öz

Konu gotik edebiyat olunca akla ilk gelen şey korkutucu mekânlar, karakterler ve
gizemli olaylardır. Müthiş bir korku teması üzerine kurulmuş olan bu edebiyat
türünde kullanılan mekânlar; şatolar, mahzenler, mağaralar, mezarlıklar ve bunlar
gibi korku uyandıran yerlerdir. Gotiği, diğer edebi türlerden farklı kılan ise
karakterleridir. Bu eserlerde vampirler, ölüler, canavarlar, yaratıklar, hortlaklar gibi
doğaüstü varlıklar önemli bir yer tutmaktadırlar. Gotik edebiyatta korku ve merak
birbirine doğru bir şekilde işlenip anlatımı akıcı ve sürükleyici kılar.

Batı edebiyatı bağlamında bu tarzdaki ilk eserlerin 18. yüzyıl Aydınlanma
Hareketine karşı yazıldığı ve ilk örneklerin bu zamandan sonra oluşturulduğu
düşünülmektedir. Bu edebiyatın ilk örneğinin ünlü İngiliz yazar Horace Walpole
tarafından kaleme alınan Otranto Şatosu adlı eser olduğu düşünülmektedir. Bu eser
o zamana kadar ele alınmış olan diğer tüm eserlerden farklıdır. Bu eserle birlikte
alışılagelmiş olan tüm zaman, mekân, karakter algıları yıkılmıştır. İlk ortaya çıktığı
yıllarda büyük yankı uyandıran ve günümüzde edebiyat dünyasında çok önemli bir
yere sahip olan bu eserin karakterleri devasa boyutlara ulaşabilen bir hayalet, iktidar
hırsına kapılmış bir prens, bu prensin hasta oğlu ve şatonun asıl varisi olan genç
köylüdür. Daha önce genellikle mimaride kullanılan gotik tarz bu eserle Batı
edebiyatına ilk adımını atar. Batı edebiyatına ilk adımını atar diyoruz, zira bu
edebiyat Doğuda çok daha öncesinde kendine yer bulmuştur. İlk gotik eserlerin
Batıda ortaya çıktığı düşüncesi Hint edebiyatının yeterince incelenmemesinden
kaynaklanmaktadır. Yazım tarihi tam olarak bilinememekle birlikte 11. yüzyıla
tarihlendirilen Vetālapañçaviṃşati (Hortlağın Yirmi Beş Öyküsü) adlı eser gotik
türün tüm özelliklerine sahiptir. Cesur bir kral, bilge bir hortlak ve açgözlü bir ermiş
arasında geçen olayları konu edinen eserde mekân olarak saray, mezarlık ve kurban
töreni alanı yer almaktadır. Korku, tekinsizlik ve merak gibi duygular bu eserde
ustaca bir arada kullanılmışlardır.

Bu çalışma, gotik edebiyatın ve bu edebiyat türünün tanımı, tarihi ve örnekleri ile
ilgilidir. Ayrıca, gotik denilince akla ilk neyin geldiği, bu edebiyat türüyle birlikte
kullanılan mekânların ve karakterlerin yapısı gibi önemli unsurlar bu çalışmanın
konusudur. İngiliz edebiyatından Otranto Şatosu ve Hint edebiyatından
Vetālapañçaviṃşati adlı eserler bu çalışmada karşılaştırmalı bir biçimde ele
alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Gotik Edebiyat, Korku, İngiliz, Hint, Batı-Doğu, Otranto Şatosu, Vetālapañçaviṃşati

GOTHIC IN ENGLISH AND INDIAN LITERATURES: OTRANTO CASTLE AND VETĀLAPAÑCHAVIṂSHATI

Öz

The things first that come into minds are scary places, characters and mysterious
events when it comes to gothic literature. The places used in this literary genre,
which was founded on a great theme of fear are castles, cellars, caves, cemeteries
and so on. What makes gothic different from other literary genres is its characters.
Supernatural beings such as vampires, dead, monsters, creatures and ghouls occupy
an important place in these works. In Gothic literature, fear and curiosity are
handled together and rendered the narrative fluent and immersive.

It is believed that the first works of this kind in the context of Western literature
were written against the 18th century Enlightenment Movement and the first
examples were created after this time. The first example of this literature is thought
to be Otranto Castle written by the famous British writer Horace Walpole. This
work is different from all other literary works that have been written until that time.
With this work all the usual time, space and character perceptions have been
destroyed. The protagonists of this work, which had great influence in the years
when it first emerged and today have a very important place in the literary world, are
a ghost who can reach huge dimensions, a prince who has the ambition of power, the
sick son of this prince and the young peasent who is the heir of the castle. The
Gothic style, which was previously used in architecture, took its first step in Western
literature. We say that it takes its first step in Western literature because it has found
its place in East much more earlier. The idea that the first gothic works emerged in
the West stems from the inadequate survey of Indian literature. Although the date of
writing is not known exactly, the work titled Vetālapañçaviṃshati (The Twenty-Five
Ghost Stories) dated to the 11th century has all the features of the gothic genre. In
this work, which is about the events between a brave king, a wise ghost and a greedy
saint; the palace, cemetery and sacrifice ceremony area are used as places. Emotions
such as fear, uncanny and curiosity were used skillfully in this work.

This study deals with the definition, history and examples of the gothic literature
genre. In addition, the subject of this study is what comes to mind first when it
comes to gothic and the structure of the places and characters used in conjunction
with this type of literature. Otranto Castle from English literature and
Vetālapañçaviṃshati from Indian literature are discussed in a comparative manner
in this study. 

Anahtar Kelimeler

Gothic Literature, Horror, English, Indian, East-West, Otranto Castle, Vetālapañçaviṃshati

Kaynakça

• Arargüç, M. Fikret (2016), Mimari Bir Tarzdan Edebi Bir Türe: Gotik. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı:36, 2016, S. 245-257.Botting, Fred (1997), Gothic (The New Critical Idiom). London & New York: Routledge.Civelekoğlu, Funda (2008). Poetics Of Gothic: (Re)Presentation Of The Uncanny In The Gothic Re-Formed: A Cultural Ecological Approach. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp ET:15.03.2019.Davenport-Hines, R. (1998). Gothic – 400 years of excess, horror, evil and ruin. London: Fourt Estate Limited.Kaya, Korhan,( 1991), Vetâlapançavimşati (Hortlağın Yirmibeş Hikâyesi)). Anakara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 1, S. 159-169.Kaya, Korhan (2000), Hortlağın 25 Öyküsü. Ankara: İmge Yay.Kaya, Korhan. (2003). Hint Mitoloji Sözlüğü. Ankara: İmge Yay.Paglia, Camille (2004). Cinsel Kimlikler: Nefertiti’den Emily Dickson’a Sanat ve Çöküş. Çeviren: Anahid Hazaryan ve Didem Atay, Ankara: Epos Yayınları.Spooner, C. (2006). Contemporary Gothic. London: Reaktion Books.Walpole, Horace (2011). Otranto Şatosu. Çev. Zeynep Bilge. İstanbul: Can Yay.Ulusoy, V. Özge (2007). Korku Edebiyatı (Gotik Edebiyat) ve Türk Romanındaki Örnekleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.