TÜRKİYE SİNEMASINDA SPOR

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 464 - 478, 22.10.2019

Sait Tarakçıoğlu

Öz

Sinemanın ilk yıllarına dayanan spor ve sinema ilişkisini inceleyen çalışmalar
akademik literatürde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye sinemasında spor söz
konusu olduğunda ise konuyla ilgili kapsamlı araştırmalara az rastlanmaktadır. Bu
çalışmanın amacı; sporun, Türkiye sinemasındaki yerini ve önemini ortaya
koymaktır. Bu kapsamda, Türkiye’de çekilmiş spor temalı filmlerin niceliği, bu
filmlerin sporu hangi bağlamda konu edindikleri ve ülkedeki akademik çevrelerin bu
filmlere nasıl tepki verdiği araştırılmıştır. Araştırmanın yöntemini, nitel araştırma
yaklaşımının bir türü olan doküman incelemesi oluşturmaktadır. Araştırma
neticesinde, Türkiye sinemasında toplamda 41 spor temalı filme rastlanmıştır. Bu
filmlerin çoğunluğunu futbol güreş ve dövüş sporları oluşturmaktadır. Filmlerde en
çok dikkat çeken unsur ise birçok yabancı spor filminin aksine propaganda amacı
taşımamaları ve ülke sporundaki başarıları konu edinmemeleridir. Filmlerin sayısına
bakıldığında, sporun, Türkiye sinemasında önemli bir yer tutmadığı anlaşılmaktadır.
Benzer şekilde, bu filmlere dair akademik incelemelerin sayısı da yok denecek kadar
azdır. Araştırma neticesinde, gelecekteki araştırmalarda spor temalı filmlere daha
fazla yer verilmesi önerilmektedir. Yapılacak incelemelerin, başta sporda sosyal
alanlar olmak üzere, Türkiye’deki diğer disiplinlere de katkı sağlayacağı ve zengin
tartışmalara zemin hazırlayacağı öngörülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

spor, spor filmleri, türkiye sineması, akademik incelemeler

Teşekkür

Spor temalı filmlerin araştırılmasında yardımcı olan, Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencisi Ogün Nasuhoğulları ve ilk taslak ile ilgili eleştirilerini sunan, Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. İbrahim Yıldıran'a teşekkür ederim.

SPORTS IN TURKISH CINEMA

Öz

Relationship between cinema and sports traces back to the early years of cinema.
The studies dealing with this relationship and sport films are of great importance in literature as regards. As for the sports in Turkish cinema, there are not inclusive and
satisfying research papers examining the issue. The purpose of this study is to
demonstrate the place and importance of sports in Turkish cinema. To this end,
document analysis procedure which is a form of qualitative research was used for
the study. Within this scope, it has been investigated that how many sport themed
films there are in Turkey; and in what context they include the sport themes; and to
what extent the academics of Turkey have interests in them. As a result, 41 sport
themed films were identified and most of them include football, wrestling, and
martial arts. One of the attention-grabbing facts about the films is that as opposed to
the many foreign films, they have not been used as a tool for propaganda and they
do not include successes of Turkey in sports. Moreover, the numbers and the quality
of the films indicate that sport and sport themed films are not of great importance in
Turkish cinema. Besides, the academic studies dealing with the issue are only a few.
In conclusion, it is recommended that the sport themed films in Turkey be examined
in terms of many aspects, which will contribute to the social studies in sport sciences
and will pave the way for new studies in Turkey.

 

Anahtar Kelimeler

Sports, sport films, Turkish cinema, academic studies

Kaynakça

• Anadolu, B. (2013). Ataerkil Sistem Bağlamında Türk Sinemasında Futbol Teması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baker, A. (1998). Sports Films, History, and Identity. Journal of Sport History, 25(2), 217-233. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/43610557
• Baker, A. (2008). Goal! and the global sports film. Sport in Society, 11(2/3), 253–264. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=28534267&site=ehost-live
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. doi:10.3316/QRJ0902027
• Broch, T. B. (2015). What Can Al Pacino Teach Norwegian Youth Athletes? A Norwegian Coach’s Ritual Use of Hollywood Media to Produce Team Culture. Sociology of Sport Journal, 32(2), 183–200. https://doi.org/10.1123/ssj.2013-0133
• Brūveris, K. (2017). Sport, cinema and the national imaginary in Dream Team:1935. Studies in Eastern European Cinema, 8(1), 49-61. doi: 10.1080/2040350X.2017.1248596
• Campbell, A. (2005). Women, Sport, and Film Class. Women's Studies Quarterly, 33(1/2), 210-223. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/40005520
• Çeliktemel-Thomen, Ö. (2015). Halkevleri’nde Eğitici Sinema Repertuarı. Sinema Araştırmaları Dergisi, 6(2), 49-75.
• Elmas, S. ve Akmeşe, Z. (2015). Spordaki Toplumsal Hareketliliğin Toplumsal Yaşamdaki Görünümü: “Ya Ya Ya Şa Şa Şa” Filmi. Hacısoftaoğlu, İ., Akcan, F., Bulgu, N. (Ed.) Oyunun Ötesinde içinde (ss.365-385), Ankara: NotaBene Yayınları
• Englert, B. (2018). The Hollywood Sports Film – Visualizing Hidden and Familiar Aspects of American Culture. Historical Social Research / Historische Sozialforschung, 43(2), 165-180. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/26454285
• Fodor, P. (2017). Erasing, Rewriting, and Propaganda in the Hungarian Sports Films of the 1950s. The Hungarian Historical Review, 6(2), 328-354. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/26374321
• Habertürk (2015, 28 Kasım). Yürüyüş Sporu Kemal Sunal'ın 'Postacı' Filmiyle Anlatılıyor. Erişim Adresi: https://www.haberler.com/yuruyus-sporu-kemal-sunal-in-postaci-filmiyle-7821722-haberi/
• Korkutan, S. Ş. (2018). Kemal Sunal Filmlerindeki Geleneksel Çocuk Oyunları, Ata Sporları ve Yarışlar. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 18(1), 77-96.
• Melo, V. A. de. (2012). Sharing (modern) experiences: sport (body) – (image) cinema. Journal of the Philosophy of Sport, 39(2), 251–266. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=s3h&AN=87351008&site=ehost-live
• Özgüç, A. (2012). Ansiklopedik Türk Filmleri Sözlüğü. İstanbul: Horizon International Yayınları.
• Öztürk, P, Koca, C. (2015). Futbolun "Ötekisi" Kadınlar, Fotoğrafın "Ötekisi" Fotoromanı Yazıyor. Moment Dergi, 2(2), 157-183. Retrieved from http://dergipark.org.tr/moment/issue/36281/409687
• Pomerance, M. (2006). The Dramaturgy of Action and Involvement in Sports Film. Quarterly Review of Film & Video, 23(4), 311–329. https://doi.org/10.1080/10509200590450253
• Scheurer, T. E. (2005). Musical Mythopoesis and Heroism in Film Scores of Recent Sports Movies. Journal of Popular Film & Television, 32(4), 157–166. https://doi.org/10.3200/JPFT.32.4.157-167
• Shuman, A. (2018). No Longer ‘Sick’: Visualizing ‘Victorious’ Athletes in 1950s Chinese Films. Historical Social Research / Historische Sozialforschung, 43(2 ), 220-250. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/26454288
• Tarakçıoğlu, S. (2014). A Failed Project in Turkey’s Sports History: The Law on Physical Education of 1938. International Journal of the History of Sport, 31(14), 1807–1819.
• Tarakçıoğlu, S. (2019 Mayıs). Beden Eğitimi ve Sporun Türkiye Sinemasındaki Görünümü: Badi Ekrem Örneği. Munzur 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresine sunulan bildiri. UBAK Uluslararası Bilimler Akademisi / Tunceli.
• Yıldıran, İ. (2009). Selim Sırrı Tarcan ve Türk Sinemasının Erken Dönem Tartışmalarına Katkı. Kebikeç, 14(27), 221-230.
• Yüksel, A. (2013). Taşra, Gelenek ve Toplumsal Cinsiyet: Dar Alanda Kısa Paslaşmalar. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 5(2), 128-135. Retrieved from http://dergipark.org.tr/josc/issue/19016/200709
• Yükçü, S. ve Kaplanoğlu, E. (2018). E-spor endüstrisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17), 533-550.