ESTABLISHMENT OF SOVIET RULE IN NAKHCIVAN

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 273 - 295, 24.10.2023

Ulvu Rahımlı

Öz

This study discusses various stages of modern history of Nakhchivan. One of the main focuses of this study is the freedom movements that took place after the February Revolution and the establishment of the independent republic. Additionally, it describes the British and American military governorships in Nakhchivan and their struggles against Armenians. Important documents related to determining the status of Nakhchivan, such as the RSFC and Turkey’s policies, as well as the treaties of Gumri, Kars, and Moscow, are also addressed. The article also comprehensively covers the development and chronological events of the Nakhchivan Autonomous Republic within the Azerbaijan SSR. The history of Nakhchivan is quite rich and significant in terms of the region’s geopolitical and social changes, and this study reveals many important details about the region’s history.

Anahtar Kelimeler

Nakhcivan, Türkiye, Azerbaijan, Russia, Armenia, Soviet Socialist Republic.

NAHÇIVAN’DA SOVYET HAKİMİYETİNİN KURULMASI

Öz

Bu çalışma, Nahçıvan’ın yakınçağ tarihinin çeşitli aşamalarını ele alıyor. 1917 Şubat Devrimi sonrasında gerçekleşen özgürlük hareketleri ve bağımsız cumhuriyetin kuruluşu bu çalışmanın başlıca odak noktalarından biridir. Bununla birlikte İngiliz ve Amerikalıların Nahçıvan’a gelerek burada askeri valilikler kurması ve Ermenilerle mücadeleleri anlatılıyor. Nahçıvan’ın statüsünün belirlenmesine yönelik Rusya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti ve Türkiye’nin politikaları, Gümrü, Kars ve Moskova Antlaşmaları gibi önemli belgeler de ele alınmıştır. Çalışma, Azerbaycan SSC dahilinde Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin gelişimi ve kronolojik olayları da detaylı bir şekilde ele almaktadır. Nahçıvan’ın tarihi, bölgenin jeopolitik ve sosyal değişimleri açısından oldukça zengin ve önemlidir ve bu çalışma, bölgenin tarihine ilişkin birçok önemli ayrıntıyı ortaya koymaktadır.This study discusses various stages of modern history of Nakhchivan. One of the main focuses of this study is the freedom movements that took place after the February Revolution and the establishment of the independent republic. Additionally, it describes the British and American military governorships in Nakhchivan and their struggles against Armenians. Important documents related to determining the status of Nakhchivan, such as the RSFC and Turkey’s policies, as well as the treaties of Gumri, Kars, and Moscow, are also addressed. The article also comprehensively covers the development and chronological events of the Nakhchivan Autonomous Republic within the Azerbaijan SSR. The history of Nakhchivan is quite rich and significant in terms of the region’s geopolitical and social changes, and this study reveals many important details about the region’s history.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan, Türkiye, Azerbaycan, Rusya, Ermenistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.

Kaynakça

• ACCÇDSBA (Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Çalışmaları Dairesi Siyasi Belgeler Arşivi), fon: 276, liste: 1, dosya: 13.
• ACCÇDSBA (Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Çalışmaları Dairesi Siyasi Belgeler Arşivi), fon: 609, liste: 1, dosya: 20.
• ACCÇDSBA (Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Çalışmaları Dairesi Siyasi Belgeler Arşivi), fon: 609, liste: 1, dosya: 19.
• ACDA (Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arşivi), fon: 10, liste: 3, dosya: 69.
• ACDA (Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arşivi), fon: 28, liste: 1, dosya: 20.
• ACDA (Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arşivi),fon: 894, liste: 10, dosya: 80.
• ACDA (Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arşivi),fon: 970, liste: 1, dosya: 65.
• NMCDA (Nahçıvan Muhtar Cumhuriyeti Devlet Arşivi), fon: 314, liste: 5, dosya: 11.
• NMCDA (Nahçıvan Muhtar Cumhuriyeti Devlet Arşivi), fon: 314, liste: 5, dosya: 15.
• NMCDA (Nahçıvan Muhtar Cumhuriyeti Devlet Arşivi), fon: 63, liste: 1, dosya: 4.
• Atnur, İ. E. (2001). Osmanlı Yönetiminden Sovyet Yönetimine Kadar Nahçıvan (1918-1921). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Cəfərli, E. (2017). Rusiya vəTürkiyənin Cənubi Qafqaz Siyasətində Naxçıvan (XX əsrinəvvəlləri). Naxçıvan: Əcəmi NPB.
• Esin, D. D. (2006). Millî Mücadele Döneminde Elviye-i Selâse ve Nahçıvan. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 22.
• Hacıyev, A. (1994). Qars və Araz-Türk Respublikalarının Tari11ndən. Bakı: AzərbaycanDövlətNəşriyyatı.
• Hacıyev, İ. (1999). Gümrü, Moskva, Qars Müqavilələri vəNaxçıvanın Taleyi. Bakı: Elm.
• Hacıyev, İ. (2010). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Naxçıvan. Naxçıvan: Əcəmi NPB.
• Hacıyev, İ. (2018). Naxçıvan Azərbaycanın Dövlətçilik Tarixində. Bakı: Elm Yayınevi.
• Hacıyev, İ., &Həbibbəyli, İ. (2007). Mustafa Kamal Atatürk və Naxçıvan. Bakı: Nurlan.
• Hüseynzadə, L. (2018). Araz Şahiddir. Türk Ordu Generalı Kâzım Qarabəkir Paşa Naxçıvanda (1918-1920-ci illər). Bakı: ADPU Mətbəəsi.
• Karabekir, K. (2019). İstiklal Harbimiz (H. Öz, Ed.). İstanbul: Truva Yayınları.
• Mədətov, Q. (1958). Naxçıvanda Sovet Hakimiyyətinin Qələbəsi və Naxçıvan MSSR-nin Təşkili. Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı.
• Qafarov, V. (2018). Türkiye-Rusya İlişkilerinde Azerbaycan Meselesi (1917-1922). (E. Recebov, Çev.) İstanbul: TEAS PRESS.
• Quliyev, C. (2008). Azərbaycan Tari11 Yeddi Cilddə, Cilt: 6. Bakı: Elm.
• Rahımlı, U. (2023). Nahçıvan’da İngiliz ve Amerikan General Valiliği (1919-1920). Bildiri sunulduğu kongre: UBAK, 16. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Ankara, Türkiye, 11-12 Mart 2023.
• Yerasimos, S. (2015). Milliyetler ve Sınırlar. İstanbul: İletişim Yayınları.