AMERİKALI MİSYONER THERESA HUNTINGTON ZIEGLER’IN MEKTUPLARI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 587 - 613, 24.10.2023

Füsun Çoban Döşkaya Yakup Öztürk

Öz

Amerikan Board misyoneri Theresa Lyman Huntington Ziegler (1875- 1945), Doğu Türkiye Misyonunun merkezi Harput istasyonunda Kasım 1898 ile Eylül 1905 yılları arasında görev yapmıştır. Harput’tan yazdığı mektupları Stina Katchadourian tarafından Great Need Over the Water: The Letters of Theresa Huntington Ziegler, Missionary to Turkey, 1898-1905 (Su’yun Ötesindeki Büyük İhtiyaç: Theresa Huntington Ziegler’in Mektupları, Türkiye Misyoneri, 1898-1905) ismiyle derlenmiş ve 1999 yılında Gomidas Enstitüsü tarafından yayımlanmıştır. Bu çalışmada Huntington’ın mektuplarının analizi yapılmıştır. Stratejik bir dönemde Osmanlı Devleti’nde bulunan Huntington’ın Ermeniler, Türkler ve Ermeni Meselesine ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Çalışmada, Theresa L. Huntington Ziegler’ın mektuplarının analiziyle Amerikan Board misyonerlerinin Ermeni toplumu üzerindeki faaliyetlerinin ve onlar hakkındaki algılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Theresa L. Huntington Ziegler, Amerikan Board, Ermeni Meselesi, Harput, Fırat Koleji.

AMERICAN MISSIONARY THERESA HUNTINGTON ZIEGLER’S LETTERS

Öz

Theresa Lyman Huntington Ziegler (1875-1945), an American Board missionary, served at the Harput station, headquarters of the Eastern Turkey Mission, from November 1898 to September 1905. Stina Katchadourian edited her letters from Harput in Great Need Over the Water: The Letters of Theresa Huntington Ziegler, Missionary to Turkey, 1898-1905, and the book was published by the Gomidas Institute in 1999. In this study, Huntington’s letters are analyzed. The views of Huntington, who was in the Ottoman Empire during a strategic period, on Armenians, Turks, and the Armenian Question were evaluated. The study aims to understand the activities of the American Board missionaries on the Armenian community and their perceptions about them through the analysis of Theresa L. Huntington Ziegler’s letters.

Anahtar Kelimeler

Theresa L. Huntington Ziegler, American Board, Armenian Question, Harput, Euphrates College.

Kaynakça

• Açıkses, E. (2003). Amerikalıların Harput’taki misyonerlik faaliyetleri. Türk Tarih Kurumu.
• Aksın, A. (2014). Harput’ta bir Amerikan koleji. Aralık, 11-15.
• Alan, G. (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Protestan okulları. Türk Tarih Kurumu.
• Bilgi, M. (2019). 20. Yüzyıl Başlarında Anadolu’da Faaliyet Gösteren Amerikalı Protestan Misyoner Kadınlar: Dorothea Chambers Blaisdell ve Theresa Huntington Ziegler [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/71400
• Katchadourian, S. (1993). Efronia: An Armenian love story. Northeastern.
• Katchadourian, S. (Ed.). (1999). Great Need over the Water: The letters of Theresa Huntington Ziegler, missionary to Turkey, 1898-1905. Gomidas Institute.
• Kılıç, O. (2007). Kendi yazdıkları ışığın da Amerikan misyonerlerinin Harput’taki faaliyetleri. İslami Araştırmalar Dergisi, 20(4), 476-491.
• Kocabaşoğlu, U. (1989). Kendı̇ belgelerı̇yle Anadolu’dakı̇ Amerı̇ka: 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndakı̇ mı̇syoner okulları. Arba.
• Personnel records for Theresa L. Huntington. Amerikan Bord Heyeti (American Board), Istanbul, American Research Institute in Turkey, Istanbul Center Library, Digital Library for International Research Archive, Item #13084, http://www.dlir.org/archive/items/show/13084.
• Sofu, S. Ö. (2023). Harput’ta Amerikan konsolosluğunun açılışı ve Konsolos Thomas Herbert Norton’un faaliyetleri (konsolosluk raporlarına göre). Tarihin Peşinde, 29, 85-94.
• Stone, F. A. (2011). Sömürgeciliğin hasat mevsimi: Anadolu’da Amerikan misyoner okulları (A. Aksu, Çev.). Dergâh.
• Şimşir, B. (1985). Ermeni propagandasının Amerika boyutu üzerine. Tarih Boyunca Türkler’in Ermeni Toplumu ile İlişkileri Sempozyumu, (8-12 Ekim 1984 Erzurum), 45-98.
• Taşçıyan, V. (2012). Harput (Kaza)- Okullar (1. Bölüm) (A. İncidüzen, Çev.) Houshamadyan. https://www.houshamadyan.org/tur/haritalar/mamuret-uel-aziz-vilayeti/harput-ovasi/egitim-ve-spor/okullar1bolum.html
• Töreli, T. (2013). Crosby H. Wheeler’ın Fırat’ta On yıl adlı kitabının tanıtımı. İçinde E. Çakar (Ed.), Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Elazığ 23-25 Mayıs 2013, Bildiriler Kitabı (C. 1, ss. 19-32). İlhan Ofset.
• Ulutürk, M. (2013). Harput’ta bir misyoner: Crosby Howard Wheeler (1823-1896) ve “A Bouquet from our Missionary Garden" (Misyoner Bahçemizden bir Demet) adlı eseri üzerine. 33-64. http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/1/13.%20Muammer%20Ulut%C3%BCrk.pdf