TOWARDS A CRITICAL HERMENEUTIC THEORY: REVISITING THE HABERMAS-GADAMER DEBATE

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 74 - 87, 22.04.2024

Mete Han Arıtürk

Öz

This study aims to compare the hermeneutical perspectives of Jürgen Habermas and Hans-Georg Gadamer in a socio-political context. By placing the interpretation of texts and cultural expressions in a broader social and political context, Habermas, who can be said to have a critical hermeneutical understanding, aims to uncover hidden ideological underpinnings. Gadamer, on the other hand, has a more traditional cultural contexts. Despite their differences, however, it is possible to say that both philosophers are developing a stance in opposition to the restrictive structures of positivism and modernism. The study examines Habermas's critique of Gadamer's hermeneutics, particularly his critique of the ideological dimension of tradition. The study emphasizes that, despite their differences, a basis for rapprochement is possible, especially regarding the importance of hermeneutics in enriching critical theory.

Anahtar Kelimeler

Habermas, Gadamer, critical theory, hermeneutics, tradition

ELEŞTİREL BİR HERMENEUTİK TEORİYE DOĞRU: HABERMAS-GADAMER TARTIŞMASININ YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışma Jürgen Habermas ve Hans-Georg Gadamer'in hermeneutik perspektiflerini sosyo-politik bir bağlamda karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Eleştirel bir hermeneutik anlayışını benimsediğini iddia edebileceğimiz Habermas, metinlerin ve kültürel ifadelerin yorumlanmasını daha geniş bir sosyal ve siyasi bağlama yerleştirerek gizli ideolojik temelleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Gadamer ise daha geleneksel bir hermeneutik duruşa bağlı kalarak anlamın tarihsel ve kültürel bağlamlara gömülü doğasını vurgulamaktadır. Bununla birlikte farklılıklarına rağmen her iki filozofun da pozitivizm ve modernizmin kısıtlayıcı yapılarına karşı bir tavır geliştirdiklerini söylemek mümkündür. Çalışma, Habermas'ın, Gadamer'in hermeneutiğine yönelttiği eleştirileri, özellikle de geleneğin ideolojik boyutuna ilişkin eleştirilerini incelemektedir. Çalışma, aralarındaki farklılıklara rağmen, özellikle hermeneutiğin eleştirel teoriyi zenginleştirmedeki önemine ilişkin yakınlaşma zemininin mümkün olduğuna vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Habermas, Gadamer, eleştirel teori, hermeneutik, gelenek

Kaynakça

• Alexander, J. A. Thompson, K. Edles, L. D. (2011). Contemporary Introduction to Sociology Culture and Society in Transition, London: Paradigm Publishers.
• Gadamer, H-G. (1990). Reply to my Critics. Gayle L. Ormiston and Alan D. Schrift (Ed.), The Hermeneutic Tradition from Ast to Ricoeur içinde, Albany: SUNY Press.
• Gadamer, H-G. (2004). Truth and Method, (Joel Weinsheimer & Donald G. Marshall, Çev.), London: Continuum.
• Habermas, J. (2002). Gadamer’in Hakikat ve Yöntem’inin Eleştirisi, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler içinde, (Hüsamettin Arslan, Çev.) İstanbul: Paradigma.
• Habermas, J. (1970). On Systematically Distorted Communication, Inquiry, 13(1-4), 205-218.
• Habermas, J. (1988). On the Logic of the Social Sciences, (Shierry Weber Nicholsen, Jerry A. Stark Çev.) Cambridge, MA: MIT Press.
• Habermas, J. (2011). Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine, (Mustafa Tüzel, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Honneth, Axel. (1979). Communication and Reconciliation: Habermas' Critique of Adorno, Telos, 39. 45-61.
• Horkheimer, M. (2005). Geleneksel ve Eleştirel Kuram, (Çiğdem Dürüşken, Çev.), Mustafa Düzel, İstanbul: Cogito, İstanbul.
• Leinfellner, E. (1977). A Linguistic View Of Habermas’ Theory of Communicative Competence. Transactions of the Nebraska Academy of Sciences and Affiliated Societies, 4, 181-184.
• Malpas, J. (2022). Hans-Georg Gadamer, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2022 Edition), Edward N. Zalta & Uri Nodelman (Ed.), <https://plato.stanford.edu/archives/win2022/entries/gadamer/>.
• Marcuse, H. (2009). Negations: Essays in Critical Theory, London: Mayfly Books.
• McCarthy, T. (1990). Ironist Theory as a Vocation: A Response to Rorty's Reply, Critical Inquiry, 16(3), 644-655.
• McCarthy, T. (1988). Introduction, On the Logic of the Social Sciences içinde, (Shierry Weber Nicholsen, Jerry A. Stark Çev.) Cambridge, MA: MIT Press.
• Mendelson, J. (1979). The Habermas-Gadamer Debate, New German Critique, Duke University Press, 18, 44-73.
• Negru, T. (2007). Gadamer-Habermas Debate and Universality of Hermeneutics, Cultura International Journal of Philosophy of Culture and Axiology 4(1), 113-119.
• Nuyen, A. T. (1995). Critique of Ideology: Hermeneutics or Critical Theory?, Human Studies, 17(4), 419-432.
• Sevilla, S. (1997). Critical Theory and Rationality, Boundary 2 An International Journal of Literature and Culture, 24(1), 59-77.
• Susen, S. (2018). Jürgen Habermas: Between Democratic Deliberation and Deliberative Democracy. Wodak, R. & Forchtner, B. (Ed.), The Routledge Handbook of Language and Politics içinde, Abingdon: Routledge.
• Wright, Q. (1947). The Law of the Nuremberg Trial, The American Journal of International Law, 41(1), 38-72.