KNOWLEDGE AND ITS IMPORTANCE IN ÂŞIK VEYSEL AND EDİB AHMED YÜKNEKÎ’S WORKS

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 102 - 114, 22.04.2024

Nalan Şenata

Öz

The poems written by poets and minstrels reflect the spiritual state of society. Poets, taking on the task of enlightening the public on various issues, draw attention to societal values and problems. Teaching something to the society through their works and aiming to show people what is good and beautiful are common goals among them. When we examine the poems of Âşık Veysel and the work titled Atebetü'l-Hakayık by Edib Ahmed Yüknekî, it can be observed that both poets act with the same purpose in mind. Âşık Veysel advises in his poems that humans should keep on learning until they die and should not fall into the ignorance. Edib Ahmed also advises to pursue knowledge and knowledgeable individuals, while avoiding ignorance and ignorant people. Drawing inspiration from Âşık Veysel's poems and Edib Ahmed Yüknekî's Atebetü'l-Hakayık, this study aims to delve into the importance of knowledge, science, and learning for humanity. In the scope of the research, Âşık Veysel's poems are examined using the poetry book titled Dostlar Beni Hatırlasın, compiled by Ümit Yaşar Oğuzcan. In this article, the perspective of Veysel on education, knowledge, and science is explored by analyzing his poems. Elements related to knowledge in Veysel's poems can be compared with the elements found in Atebetü'l-Hakayık, revealing that both poets touched upon similar points in different centuries and created literary works with similar thoughts. Both poets emphasized the importance of science, knowledge, learning, and education, providing advice to humanity to be close to knowledgeable individuals. They agreed that being knowledgeable would elevate a person's status and position in both worlds. By highlighting the differences between a knowledgeable person and an ignorant person, they explored the benefits of emulating a knowledgeable individual. The introduction section of the study provides brief information about the lives of both poets, followed by a comparative presentation of their views on knowledge and its importance.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Edib Ahmed Yüknekî, Atebetü’l Hakayık, Knowledge

ÂŞIK VEYSEL VE EDİB AHMED YÜKNEKÎ’DE BİLGİ VE BİLGİNİN ÖNEMİ

Öz

Âşıkların ve şairlerin yazdıkları şiirler, topluma bıraktıkları eserler toplumun hâlet-i ruhiyesini yansıtır. Şairler, pek çok konuda halkı bilinçlendirmeyi görev edinerek, toplumsal değerlere ve sorunlara dikkat çekerler. Eserleri aracılığıyla topluma bir şeyler öğretmeyi, insanlara iyi ve güzel olanı göstermeyi hedeflemek onların ortak gayeleri arasındadır. Âşık Veysel’in şiirleri ile Edib Ahmed Yüknekî’nin Atebetü’l-Hakayık adlı eserine bakıldığında; her iki şairin de bu noktada aynı amaçla hareket ettiklerini görürüz. Âşık Veysel şiirlerinde insanoğlunun ölene dek okumasını; cehalet gibi bir gaflete kapılmamasını öğütler. Edib Ahmed de bilginin ve bilgili insanın peşinden gidilmesini; cehaletten ve cahil insandan uzak durulmasını nasihat eder. Bu çalışmada Âşık Veysel’in şiirlerinden ve Edib Ahmed Yüknekî’nin Atebetü’l-Hakayık adlı eserinden hareketle bilginin, ilmin, öğrenmenin insanoğlu için önemine değinilecektir. Araştırma kapsamında Âşık Veysel’in şiirleri, Ümit Yaşar Oğuzcan’ın derlediği Dostlar Beni Hatırlasın adlı şiir kitabından yararlanılarak işlenmiştir. Bu makalede Veysel’in eğitime, bilgiye, bilime bakış açısını konu alan şiirler taranarak çalışmaya dâhil edilmiştir. Veysel’in şiirlerinde geçen bilgiye dair unsurlar Atebetü’l-Hakayık’ta yer alan unsurlar ile mukayese edilerek her iki şairin de farklı yüzyıllarda, aynı noktalara temas etmiş oldukları; aynı düşüncelerle edebi ürünlerini oluşturdukları izlenebilecektir. İki şairimiz de bilime, ilime, öğrenmeye, eğitimli olmaya önem vermiş; bilgili insanlara yakın olunması hususunda insanoğluna nasihatlerde bulunmuşlardır. Kişinin bilgili olmasının, onun makam ve mevkisini her iki cihanda da yükselteceği hususunda bir görüş birliği içindedirler. Bilgili insan ile bilgisiz insanın farkı gözler önüne serilerek; kişinin bilgili insanı örnek almasının kişiye ne gibi kazanımlar getireceği üzerinde durmuşlardır. Çalışmanın giriş bölümünde, öncelikle her iki şairin de hayatları hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra, şairlerin bilgiye ve bilginin önemine dair görüşlerine mukayeseli biçimde yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Aşık Veysel, Edib Ahmed Yükneki, Atebetü'l Hakayık, Bilgi

Kaynakça

• Arat, R. R. (2006). Atebetü’l-Hakayık. Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
• Bakiler, Y. B. (1989). Âşık Veysel. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
• Binyazar, A. (1971). Uzun İnce Bir Yolda Âşık Veysel; Hayatı, Sanatı, Eserleri Üzerine Bir İnceleme. Tel Yayınları. İstanbul.
• Çakmak, S. (2019). Atebetü’l-Hakayık: İnceleme- Tenkitli Metin- Tıpkıbasım. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı. İstanbul.
• Çalık, E. S. (2023). Yusuf Has Hacib ve Edip Ahmet Yükneki’nin Ahlak Anlayışlarında Rasyonalist Temeller. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 12(3), 881–893. https://doi.org/10.7884/teke.1334089.
• Çandır, M. (2023). Manevi Değerlerimizin Âşık Veysel’in Şiirlerine Yansıması. Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi, Âşık Veysel Hatırasına Gelenek ve Edebiyat Özel Sayısı, 252–275. https://doi.org/10.28981/hikmet.1303068.
• İnce, Ö. (2019). Atebetü’l-Hakayık’ta Yer Alan Bilgi ve Konuşma Âdâbı Üzerine Bir Değerlendirme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 240-268. https://doi.org/10.14520/adyusbd.586944.
• Kara, R., & Tören, A. (2011). Âşık Veysel’in Şiirlerinde Eğitim. AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (46), 127–144.
• Karaz, B. (2017). Atebetü’l Hakâyık’ta Değerler Eğitimi Üzerine İnceleme. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 167-181.
• Oǧuzcan, Ü. Y. (1991). Âşık Veysel Dostlar Beni Hatırlasın: Bütün Şiirleri, Sanatı, Hayatı. Özgür Yayın-Dağıtım. İstanbul.
• Özcan, M. F. (2020). Atebetü’l-Hakâyık’ta Eğitim, Bilim ve Akıl. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 329-338. https://doi.org/10.31463/aicusbed.786743.
• Şehitoğlu, M. (2021). Atebetü’l Hakayık’ta Yer Alan Kök Değerlere İlişkin Bir Değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 69-84.