DOMİNİKEN RAHİBİ VİNCENT DE BEAUVAİS’NİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 488 - 503, 22.10.2024

R. Erdi Efendiler

https://doi.org/10.69878/deuefad.1446287

Öz

13. yüzyıl Anadolu, Mısır ve Orta Doğu için dönüm noktası olmuştur. Bir yandan Moğol atlıları, bir yandan Haçlı birlikleri, Türk-Müslüman coğrafyasını çevrelemişti. Türkiye Selçukluları iç çekişmelerden yıpranmış günden güne güç kaybediyordu. Eyyübiler, Haçlı birlikleriyle mücadeleden ve Melikler arası çekişmelerden zayıflamıştı. Abbasi Halifeliği ise Moğollar tarafından tarih sahnesinden silinecekti. Doğu dünyasından hal böyleyken Dominiken rahip Vincent de Beauvais, Fransa’da büyük bir öneme ve üne sahip olarak 1184/1194-1264 tarihleri arasında yaşamıştır. IX. Louis’in emriyle kraliyetin eğitim alanındaki tüm sorumluluğu üzerine alan bir bilim insanı, mentör, danışman olmuştur. Kral IX. Louis ve annesi Kastilyalı Blanche ile yakın ilişki kurmuştur. Siyasi otorite ile kurulan yakınlık Vincent de Beauvais için Kraliyet kütüphanesine ve dolayısıyla birçok esere ulaşma imkânı sağlamıştır. Böylelikle entelektüel biriktimini arttırmıştır. Yazdığı birçok eserin yanında en önemlisi şüphesiz Latince kaleme aldığı derleme XXXII ciltten oluşan Speculum Historiale (Tarihin aynası) adlı eserdir. Vincent hiçbir zaman Doğu’yu görmedi. O, Papalık aracılığıyla Moğollara gönderilen elçilerin notlarını düzenledi. Bunun sonucunda oluşturduğu Speculum Historiale’nin son üç cildi hem Moğol tarihi hem de Türk-İslam tarihi açısından önemli bilgileri barındırmaktadır. Bu çalışma, Vincent de Beauvais’in bir kaynak olarak Türk-İslam tarihine etkisini ortaya koymayı hedeflemektedir. Öte yandan kaynağın Türk-İslam tarihinde hangi noktalara temas ettiği açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vincent de Beauvais, IX. Louis, Speculum Historiale, Müslüman, Haçlı.

AN EVALUATION ON THE IMPORTANCE OF THE DOMINIAN PRIEST VIINCENT OF BEAUVAIS FOR TURKISH HISTORY

Öz

The 13th century was a milestone for Anatolia, Egypt and the Middle East. Mongol horsemen on the one hand and Crusader troops on the other, surrounded the Turkish-Muslim world. The Seljuks of Turkey were worn out by internal conflicts and were losing power day by day. The Ayyubids were weakened by the struggle against the Crusaders and the conflicts between the Maliks. The Abbasid Caliphate was to be eradicated from the scene of history by the Mongols. While the situation in the Eastern world was like this, the Dominican priest Vincent de Beauvais, who was of great importance and fame in France, lived between 1184/1194-1264. He was a scientist, mentor and counsellor who, by order of Louis IX, took full responsibility for the royal education. He established a close relationship with King Louis IX and his mother Blanche of Castile. This close relationship with the royal family provided Vincent de Beauvais the opportunity to access countless works. Among the many works he wrote, the most important is undoubtedly his Speculum Historiale (Mirror of History), a collection of XXXII volumes written in Latin. Vincent never saw the East. He organised the points of the envoys sent to the Mongols through the Papacy. As a result, the last three volumes of the Speculum Historiale contain important information on both Mongol history and Turkish-Islamic history. This study aims to reveal the the impact of vincent beauvais as a source on turkish-islamic history. On the other side, it has been tried to explain which points in turkish-islamic history the source touches upon.

Anahtar Kelimeler

Vincent of Beauvais, IX. Louis, Speculum Historiale, Muslim, Crusader.

Kaynakça

• Abdurrahman İbn’ül Cezvi. (2014). El-Muntazam fi Tarihi’l-Ümem’de Selçuklular (H.430-485=1038-1092). Ali Sevim (çev.), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bodin, Jean. (1969). Method for the Easy Comprehension of History. Beartice Reynolds (Trans.), New York.
• Cahen, Claude. (2012). Osmanlılardan Önce Anadolu. Erol Üyepazarcı (çev.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Daş, Mustafa. (2020). Haçlı Seferi Teorisyeni ve Philippe de Mezieres, Eserleri ve XIV. Yüzyılda Türklere Karşı Yapılan Haçlı Seferleri Üzerine Bir Değerlendirme. Ortaçağ Tarihçiliğinde Bir Duayen Prof. Dr. Abdülkerim Özaydın’a Armağan. 195-207. İstanbul: Bilge Kültür-Sanat.
• Field, Sean L.. (2006). Reflecting the Royal Soul: The Speculum anime Composed for Blanche of Castile. Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 68, 1-42.
• Guzman, Gregory G.. (1969). The Cambron Manuscript of the Speculum Historiale. Manuscripta, 13, 95-104.
• Guzman, Gregory G.. (1975), A Growing Tabulation of Vincent of Beauvais Speculum Historiale Manuscripts. Scriptorium, 29 (1), 122-125.
• Jacobs-Pollez, Rebecca J. (2012). The education of noble girls in medieval France: Vincent of Beauvais and De eruditione filiorum nobilium. PhD Dissertation University of Missouri-Columbia, Missouri.
• Le Goff, Jacques. Saint Louis. Gareth Evan Gollrad (Trans.), Paris: University of Notre Dame.
• Lusignan, Serge. (1979). Préface au speculum maius de vincent de beauvais réfraction et diffraction. Cahiers d'Etudes Médiévales. Paris.
• Mirko, Sardelić. (2017). John of Plano Carpini vs Simon of Saint-Quentin: 13. century Emotions in the Eurasian Steppe. Golden Horde Review, 5,(3), 494–508.
• Paulmier-Foucart, M., & Serge Lusignan, (1990). Vincent de Beauvais et l'histoire du Speculum Maius. Journal des savants. s. 97-124.
• Pitts, B. A. (2019). La Terre des Sarazins: The Amplified Version. Crusades. 31-169.
• Plano Carpinili Johannes. (2022). Tatarlar Olarak Andığımız Moğolların Tarihi. Altay Tayfun Özcan (çev.), İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Simon de Saint Quentin. (2006). Bir Keşiş’in Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248. Erendiz Özbayoğlu (çev.), Alanya: Doğu Akdeniz Kültür ve Tarih Araştırmaları Vakfı.
• Speculum Historiale. ttp://sourcencyme.irht.cnrs.fr/encyclopedie/speculum_historiale_version_sm_trifaria_ms_douai_bm_797?citid=cit_id394698337374, (Erişim Tarihi 30.01.2024)
• Thorndike, Lynn. (1923). A History of Magic and Experimental Science. II, New York: Columbia University Press.
• Ullman, Berthold Louis. (1933). A Project for a New Edition of Vincent of Beauvais. Speculum, 8(3), 312-326.
• Vergara, Javier & Rumayor, Miguel. (2011). Political Education in the Middle Ages: The Tractatus de Morali principis institutione by Vincent of Beauvais (c. 1263). Procedia Social and Behavioral Sciences, 15. 1824–1831.
• Vincent of Beauvais. (1995). Vincentii Belvacensis: De morali principis institutione. Robert J. Schneider (ed.), Turnhout.
• Voorbij, Hans. & Albrecht, Eva. (2023). https://www.vincentiusbelvacensis.eu/. (Erişim Tarihi (30.01.2024)
• Weber, Richard Kress. (1965). Vincent of Beauvais: A Study in Medieval Historiography. PhD Dissertation University of Michigan, Detroit.