COLONIALISM AND NATIONAL LIBERATION MOVEMENTS IN MORALIZADE VASSAF KADRİ’S HİNT YILDIZI

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 518 - 531, 22.10.2024

Ersoy Gümüş

https://doi.org/10.69878/deuefad.1450589

Öz

This study focuses on the practices used by colonial powers and decolonization movements of the colonized as reflected in the novel Hint Yıldızı which was written in 1915 by Moralızade Vassaf Kadri whose roots go back to the Balkans but was born in İstanbul. Colonization which is violent in its core aims at exploiting both natural sources and the people of the lands that it dominates. In addition to this, colonial powers aim to not only erase the local culture and national and moral values but also fix their own ideologies or values and popularise them to make their dominance permanent and to hinder any possible uprising. In this regard, Moralızade Vassaf Kadri, in his novel, presents a colonial world which is filled with physical, psychological, and cultural violence practiced by the colonial powers in Indian subcontinent. Besides, Indians who have suffered under British colonialism for many years stand to gain their independence and they take decolonization movements forward by purging away any differences in their identities. This article argues that by referring to such critics as Frantz Fanon, Aime Cesaire, and Albert Memmi, Hint Yıldızı both analyzes the colonial practices which are based on violence on varying degrees and explores the national independence movements of Indians who revolt against the colonizers by a greater violence.

Anahtar Kelimeler

colonialism, decolonization, Moralızade Vassaf Kadri, Hint Yıldızı, Frantz Fanon

MORALIZADE VASSAF KADRİ’NİN HİNT YILDIZI ESERİNDEKİ SÖMÜRGECİLİK VE ULUSAL BAĞIMSIZLIK HAREKETLERİ

Öz

Bu çalışma, kökenleri Balkanlara dayanan ancak İstanbul’da doğan Moralızade Vassaf Kadri’nin 1915 taihli romanı Hint Yıldızı’nda yansıtıldığı şekliyle sömürgeci güçlerin pratikleri ve yerel halkın verdiği dekolonizasyon mücadelesi üzerine yoğunlaşan bir okumadır. Özünde bir şiddet praksisi olan sömürgecilik, hâkim olduğu topraklardaki doğal zenginliklerin yanı sıra yerel halkı sömürmeyi amaçlar. Bunun yanı sıra sömürgeci güçler baskılarını daim kılmak ve olası başkaldırıları engellemek maksadıyla yerel kültürü, milli ve manevi değerleri yok edip kendi düşünce sistemlerini ve değer yargılarını yerleştirmeyi ve yaygınlaştırmayı amaçlar. Bu bağlamda Moralızade Vassaf Kadri İngiliz sömürgecilerin alt kıtada uyguladıkları fiziksel, psikolojik ve kültürel tahakkümleri anlattığı romanında genel bir sömürgecilik resmi çizer. Bunun yanı sıra uzun yıllar İngiliz boyunduruğunda bulunan Hint halkı ulusal bağımsızlığını kazanmak adına ayağa kalkar ve bütün kimliksel farklılıklarından arınarak dekolonizasyon mücadalesi başlatır. Bu çalışma, Hint Yıldızı’nın bir yandan sömürgeci tahakkümün farklı boyutlarda şiddete dayanan uygulamalarını diğer yandansa sömürge halkının sömürgeci şiddetine karşı daha büyük bir şiddetle başkaldırarak verdiği bağımsızlık mücadelesini Frantz Fanon, Aime Cesaire ve Albert Memmi gibi eleştirmenlere göndermeler yaparak incelediğini iddia eder.

Anahtar Kelimeler

sömürgecilik, dekolonizasyon, Moralızade Vassaf Kadri, Hint Yıldızı, Frantz Fanon

Teşekkür

İstanbul Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksekokulu Öğr. Gör. Ali Rıza Kambur'a kıymetli fikirleri için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akbaş, M. (2022). Moralızada Vassaf Kadri’nin biyografisine katkılar. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi. 6 (2), ss. 1015 - 1032.
• Akçay, A. S. (2021). Modern Afrika Edebiyatı dönemler, temalar, yaklaşımlar. Hece Eleştiri.
• Ayas, G. (2015). Aime Cesaire’nin entelektüel mirası. A. Güneş (Ed.), Barbar Batı bir Aime Cesaire kitabı içinde (13 - 55). Doğu Kitabevi.
• Bulgur, D. (2004). Ticaretten sömürgeciliğe XIX. yüzyılda Hindistan ve İngiliz hâkimiyeti. Divan. 9 (17), ss. 63 - 102.
• Cesaire, A. (2015). Sömürgecilik üzerine Söylev. A. Güneş (Ed.), Barbar batı bir Aime Cesaire kitabı içinde (ss. 55 - 83). Doğu Kitabevi.
• Doğan, O, Erdoğan, A. (2017). XIX. Yüzyılda İngiliz sömürgeciliğinde Hindistan’ın yeri ve önemi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (3), 839-847. DOI: 10.21547/jss.320177
• Fanon, F. (2021). Yeryüzünün lanetlileri. (Ş. Süer, Çev.). İletişim. (Özgün eser 1961 yılında yayınlanmıştır)
• Ferro, M. (2017). Sömürgecilik tarihi fetihlerden bağımsızlık hareketlerine 13. Yüzyıl – 20. Yüzyıl. (M. Cedden, Çev.). İmge Kitabevi. (Özgün eser 1994 yılında yayınlanmıştır)
• İnceoğlu, F.S. (1998). Sömürgecilik ve Hint medeniyeti. Bisav Bülten, 43, 6-11.
• Kadri, M.V. (2021). Hint yıldızı. Ketebe.
• Lapierre, D. & Collins, L. (1999). Freedom at midnight. Vikas Publishing House.
• Loomba, A. (2000). Kolonyalizm postkolonyalizm. (M. Küçük, Çev.). Ayrıntı. (Özgün eser 1998 yılında yayınlanmıştır)
• Memmi, A. (2021). Sömürgecinin portresi & sömürgeleştirilenin portresi. (Ş. Süer, Çev.). Telemak. (Özgün eser 1985 yılında yayınlanmıştır)
• Sartre, J.P. (1961). 1961 tarihli baskıya önsöz. F, Fanon. Yeryüzünün laneltlileri içinde (ss. 19 - 39). İletişim.
• Özdemir, M. (2008). Moralızade Vassaf Kadri, hayatı-sanatı ve eserleri. (Yayımlanmamış YL Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Viswanathan, G. (1998). Masks of conquest: Literary study and British rule in India. Oxford University Press.
• Young, R. J. (2016). Postkolonyalizm tarihsel bir giriş. (B. T. Köprülü & S. Şen, Çev.). Matbu. (Özgün eser 2001 yılında yayınlanmıştır)