TYPES OF PLEDGE BASED ON THE CONTRACT TO BE ESTABLISHED ON SHIPS IN COMMERCIAL ENTERPRISES INVENTORY (Comparison of Turkish Civil Code, Turkish Commercial Code and Movable Pledge in Commercial Actions Code in terms of Ship Pledge)

Yıl 2020, , 1 - 55, 22.05.2020

Hakan Bilgeç

https://doi.org/10.33717/deuhfd.716122

Öz

If there are ships in the commercial enterprise inventory, how these ships
are pledged is determined by whether they are registered or not. The
contractual pledge of registered ships pursuant to the Turkish Commercial Code
is provided only with the hypothec of the ship. Unregistered ships can be
pledged by the transfer of their possession according to the provisions of the
Turkish Civil Code.
Movable Pledge in Commercial Actions Code exempts this sharp
distinction concerning the pledge of registered and unregistered ships. If there
are ships in the commercial enterprise inventory, the ships may also constitute
the subject of the commercial operation pledge. Unregistered ships included in
the commercial enterprise inventory may be pledged as movable pledges in
commercial actions both individually and pledge to be established on the whole
of the commercial enterprise. It is not possible to establish movable pledge in
commercial actions on registered ships in individually. For all that, the pledge
to be established on the whole of the commercial enterprise shall include the
registered ships which are in the commercial enterprise inventory at the time of
establishment.

TİCARİ İŞLETME ENVANTERİNDE BULUNAN GEMİLER ÜZERİNDE KURULABİLECEK SÖZLEŞMEYE DAYALI REHİN TÜRLERİ (Türk Medeni Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Hükümlerinin Gemi Rehni Bakımından Karşılaştırılması)

Öz

Ticari işletme envaterinde gemi bulunması durumunda bu gemilerin nasıl
rehnedilecekleri tescilli olup olmadıklarına göre belirlenir. Türk Ticaret
Kanunu uyarınca tescilli gemilerin sözleşmeye dayalı rehni sadece gemi ipoteği
ile sağlanır. Tescilli olmayan gemiler ise Türk Medeni Kanunu’nun teslime
bağlı taşınır rehni hükümlerine göre zilyetliklerinin devri yoluyla rehnedilebilirler.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu, tescilli ve tescilsiz gemilerin
rehnedilmesine ilişkin bu keskin ayrıma istisna getirmektedir. Ticari işletmenin
envanterinde gemi bulunması halinde bu gemiler ticari işletme rehninin konusunu oluşturabilecektir. İşletme envanterinde bulunan tescilsiz gemiler ise hem
münferit olarak hem de işletmenin bütünü üzerinde kurulacak ticari işlemlerde
taşınır rehni kapsamında rehnedilebilirler. Tescilli gemiler üzerinde münferiden
ticari işlemlerde taşınır rehni kurulması mümkün değildir. Buna karşın, ticari
işletmenin bütünü üzerinde kurulacak rehin, kurulduğu anda işletme envanterinde bulunan tescilli gemileri de kapsar.

Anahtar Kelimeler

Gemi, Ticari işletme, Rehin, İpotek, Taşınır rehni

Kaynakça

• Acar, Faruk: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Bakımından Rehin Alanın ve Rehin Verenin Hak ve Yükümlülükleri”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 191-198 (Anılış: Sempozyum).
• Acar, Faruk: Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul 2015 (Anılış: Rehin).
• Akıncı, Sami: Türk Hukukunda Gemi İpoteği, Ankara 1958.
• Akıntürk, Turgut: Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
• Aksoy, Sami: Türk Deniz Hukukunda Yeni Bir Düzenleme: Bağlama Kütüğü, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C. I, Ankara 2010, s. 63-141.
• Algantürk Light, Didem: “Bağlama Kütüğü Uygulama Yönetmeliği Hakkında Değerlendirmeler” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2009, Y. VIII, S. 16, s. 49-64.
• Antalya, Gökhan/Acar, Faruk: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, 2. Baskı, İstanbul 2017.
• Arkan, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 24. Baskı, Ankara 2018 (Anılış: Ticari İşletme).
• Arkan, Sabih: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Açısından Ticari İşletmenin Rehni”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 141-157 (Anılış: Sempozyum).
• Arvas, Mehmet Mücahit: 6750 Sayılı Kanuna Göre Rehne Konu Olabilecek Taşınırlar, Ankara 2017.
• Atamer, Kerim: “Gemi İpoteği Hükümlerinin Yasama Tarihçesi”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, C. I, İstanbul 2010, s. 249-315 (Anılış: Gemi İpoteği).
• Atamer, Kerim: “Bağlama Kütüğü: Yasama Amacı, Uygulama Alanı ve Özel Hukuk Kurallarına Etkisi”, BATİDER 2009, C. XXV, S. 4, s. 297-368 (Anılış: Bağlama Kütüğü).
• Atamer, Kerim: Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz Hukukunda Cebrî İcra, İstanbul 2006 (Anılış: Cebri İcra).
• Ayhan, Rıza/Çağlar, Hayrettin/Özdamar, Mehmet: Sigorta Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2019.
• Aytaç, Zühtü: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Bakımından Taraflar”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 85-116.
• Baydak, Ecrin: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2018.
• Can, Mertol: Türk Özel Sigorta Hukuku, C. I, Ankara 2018.
• Can, Mertol: Deniz Ticareti Hukuku, C. I, Ankara 2000.
• Caner, Oğuz/Kandemir, Süleyman: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Kapsamı Dışında Bırakılan Varlıklar” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2017, C. 2017/II, S. 32, s. 137- 160.
• Cansel, Erol: Türk Menkul Rehni Hukuku, C. I, (TeslimŞartlı Menkul Rehni), Ankara 1967.
• Çağa, Tahir/Kender, Rayegan: Deniz Ticareti Hukuku I, Giriş-GemiDonatan ve Kaptan, 15. Baskı, İstanbul 2009. Çetiner, Bilgehan: Hapis Hakkı, İstanbul 2010.
• Demir, İsmail: Yeni Bağlama Kütüğü Rejimi Üzerine Değerlendirmeler, AÜHFD 2015, C. LXIV, S. 1, s. 103-169.
• Dinar, Cem: Türk Medeni Kanunu Kapsamında Hapis Hakkı, İstanbul 2016.
• Ergüne, Mehmet Serkan: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Kuruluşu,” Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 117-124 (Anılış: Sempozyum).
• Ergüne, Mehmet Serkan: Hukukumuzda Taşınır Rehninin Özellikle Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kuruluşu, İstanbul 2002 (Anılış: Rehnin Kuruluşu).
• Ertaş, Şeref: “Ticari İşletme Rehni”, Prof. Dr. İrfan Baştuğ Anısına Armağan, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi (DEÜHFD), C. VII, 2005, s. 39-50.
• Erten, M. Ali: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninde Teminatın Taşınır Varlık Yönünden Kapsamı”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 181-189 (Anılış: Sempozyum).
• Erten, M. Ali: Bankacılık Uygulamasında Ticari İşletme Rehni, Ankara 2001 (Anılış: Rehin).
• Göle, Celal/Aydoğan, Gökhan: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununun Ticaret Hukuku Açısından Değerlendirilmesi” BATİDER, C. XXXIII, S. 1, 2017, s. 5-51.
• Gümüş, Mustafa Alper: “6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Bakımından Temerrüt Sonrası Haklar, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 199-225.
• Gürpınar, Damla: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Teslime Bağlı Taşınır Rehninde Ayrılan Yönleri”, DEÜHFD 2017, C. XIX, S. 1, s. 111-159.
• Hasırcı, Hakan: “6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun İcra ve İflas Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, BATİDER, C. XIII, S. 2, 2017, s. 207-269.
• Hazıroğlu, Elif Cemre: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nda Sicilli Taşınır Varlıkların Durumu ve Ticari İşletme Rehninin Bunlar Üzerindeki Etkileri, BATİDER, C. XXXIII, S. 2, 2017, s. 177-204.
• Helvacı, İlhan: Türk Medeni Kanununa Göre Lex Commissoria (Mürtehinin Merhunu Temellük) Yasağı, İstanbul 1997.
• İzveren, Adil: Deniz Ticaret Hukuku, Ankara 1960.
• Kalpsüz, Turgut: Gemi Rehni, 5. Baskı, İstanbul 2004.
• Kara, Burak: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Sona Ermesi, İstanbul 2018.
• Karakuş Erbaş, Burcu: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni ve Rehin Alacaklısının Korunması, Ankara 2018.
• Kayar, İsmail: Ticari İşletme Hukuku, 11. Baskı, Ankara 2018.
• Kayıhan, Şaban: Ticari İşletme Rehni, İstanbul 1996.
• Kender, Rayegan: Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, 15. Baskı, İstanbul 2016.
• Kender, Rayegan/Çetingil, Ergon/Yazıcıoğlu, Emine: Deniz Ticareti Hukuku Temel Bilgiler, C. I, 14. Baskı, İstanbul 2016.
• Kırca, Çiğdem: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninde Sıra”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 159-179.
• Köprülü, Bülent/Kaneti, Selim: Sınırlı Ayni Haklar, İstanbul 1982.
• Makaracı Başak, Aslı: Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014.
• Narbay, Şafak/Yıldız, Enes M.: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Çerçevesinde Ticari İşletme Rehninde “Rehinli Taşınır Sicili”nin Diğer Sicillerle İlişkisi Üzerine Değerlendirme”, BATİDER, C. XXXIV, S. 4, 2018, s. 37-90.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay Özdemir, Saibe: Eşya Hukuku, 20. Baskı, İstanbul 2017.
• Okay, Sami: Deniz Ticareti Hukuku I, Giriş-Gemi-Donatan ve Donatma İştiraki-Gemi Adamları, 2. Baskı, İstanbul 1965.
• Oktay Özdemir, Saibe: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununa Göre Üzerinde Rehin Hakkı Kurulabilecek Ticari İşletmeler Dışındaki Varlıklar”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 53-83.
• Öz, Turgut: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu” (https://jurix.com.tr/article/9728#).
• Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, 10. Baskı, İstanbul 2018.
• Reisoğlu, Seza: İpoteğin Kapsamı – Hükümleri ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1979.
• Seven, Vural: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na Göre Taşınır (Varlık) Rehni, 2. Baskı, İstanbul 2019.
• Sirmen, A. Lâle: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehninin Düzenleniş Biçimi, Niteliği ve Rehne Hakim Olan İlkeler”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 21-52 (Anılış: Sempozyum).
• Sirmen, A. Lâle: Eşya Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2016 (Anılış: Eşya).
• Sözer, Bülent: Deniz Ticareti Hukuku – I, Giriş-Gemi-Donatan ve Navlun Sözleşmeleri, 5. Baskı, İstanbul 2019 (Anılış: C. I).
• Sözer, Bülent: Deniz Ticareti Hukuku, Gemi-Donatan-Taşıyan ve Deniz Ticareti Hukuku’nda Sorumluluk Rejimi, İstanbul 2011 (Anılış: 2011).
• Şenocak, Kemal/Kahraman, Zafer/Tuncer Kazancı, İdil/Öcal Apaydın, Bahar: Ticarî İşlemlerde Taşınır Rehni, Ankara 2019.
• Şit İmamoğlu, Başak: Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Üzerine Bir İnceleme, Ankara 2017.
• Ülgen, Hüseyin/Helvacı, Mehmet/Kaya, Arslan/Nomer Ertan, N. Füsun: Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, İstanbul 2019.
• Yazıcıoğlu, Emine/Şeker Öğüz, Zehra: Sigorta Hukuku, İstanbul 2019.
• Yılmaz, Ejder: “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na Göre Rehinli Alacaklının Alacağını Tahsil Etme Yolları”, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu, Ankara 2018, s. 227-258.