THE CHALLENGES IN QUALIFYING THE CONDUCT IN CONCRETE CASES AS COMMISSION OR OMISSION

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 397 - 449, 21.06.2019

Rahime Erbaş

https://doi.org/10.33717/deuhfd.567632

Cited By: 1

Öz

The harm that are occurred by active conduct may be also brought out by

passive conduct, omission, of those who have legal duty to act. In some cases,

these two forms of conduct exist simultaneously. This is the case where a mother

leaves her newborn to a secluded place and the baby dies or the physician shuts

off the reanimator and the patient dies. Both mother and physician have a legal

duty to act and both performed the active conduct as well. In such cases, two

forms of conduct are come into being and lead to death. Consequently, the

question on which form of conduct criminal liability should be based upon

arises. That is to say, mother or physician should be punished due to the killing

by commission or omission remains debatable. For such cases, various criteria

have been applied by the case law and doctrine of German criminal law. In this

study, these are put across by classifying as “reality” and “assessment”

theories.

The main approach of this study is not only relying on reality for the

solution; but after the retaining of the reality, it is necessary to make an

assessment, which refers to the interpretation of norms. Because, in such cases,

both forms of conduct stand at an equal distance to the norms. Starting from this

point of view, the uniformity of conduct, the coexistence of recklessness crimes

with omission, the relationship of the previous and the next action with the

preexisting dangerous behavior and the crime of abandonment are discussed.

All of our analysis has shown that a single criterion to be developed

cannot solve the cases in which both forms of conduct occur, and that the

solution can be put forward according to the background of the case. Because,

each of these cases contains various issues of the crime theory. Only these issues

remain in the background when two forms of conduct as commission and

omission appears in the natural sense.

Anahtar Kelimeler

Omission, commission, conduct, recklessness, concurrence, expositio infantum

İCRAİ VEYA İHMALİ OLARAK SOMUT OLAYDA DAVRANIŞIN GERÇEKLEŞTİRİLİŞ BİÇİMİNİN TESPİTİ MESELESİ

Öz

İcrai davranışla meydana getirilebilecek netice, “garantörlük” olarak

kavramsallaştırılan belirli statülere sahip kimseler tarafından ihmali davranışla

da meydana getirilebilir. Kişinin, garantör olduğu kimsenin yaşam veya vücut

bütünlüğüne zarar veren veya tehlikeye düşüren icrai davranışın da olduğu

olaylarla davranışın nitelendirilmesi meselesi ile karşılaşılmaktadır. Örneğin

bir annenin bebeğini tenha bir yere bırakması ve bebeğin ölmesi yahut da

hekimin hastanın bağlı olduğu solunum cihazını kapatması ve hastanın ölmesi

bu hallere örnektir. Bu durumda somut olayda hem icrai hem de ihmali olmak

üzere iki davranış şeklinin bir arada olduğu izlenimi ortaya çıkmaktadır. Her iki

davranış şeklinin bir arada bulunduğu bu tür olaylarda mesele, cezalandırma-

nın hangi kanun hükmüne dayandırılması gerektiğine ilişkindir. Bu tür olaylar

için, Alman ceza hukuku uygulaması ve öğretisi tarafından çeşitli ölçütlere

başvurulmuştur. Bunlara bu çalışmada, “gerçeklik” ve “değerlendirme” teori-

leri olarak tasnif edilmek suretiyle yer verilmiştir.

Temel fikir olarak bu çalışmada ise, çözüm için sadece gerçekliğe dayanıl-

ması değil; gerçekliğin tespitinden sonra ayrıca bir değerlendirme yapılması

gerektiğinden hareket edilmiştir. Bu ise normlar arasında yorum yapılması; kav-

ramsal ifadesi ile görünüşte içtima kurallarına başvurulmasıdır. Çünkü bu tür

olaylarda her iki davranış şekli, normlar karşısında eşit mesafede durmaktadır.

Buradan hareketle, hareket tekliği - çokluğu, taksirli suçlar ile ihmali davranışın

bir arada olması, cezalandırılmayan önceki - sonraki hareket ve önceden ger-

çekleştirilen tehlikeli davranış ilişkisi ve terk suçu eksenlerinde konu irdelen-

miştir.

Tüm bu incelememiz geliştirilecek tek bir ölçütün, her halde her iki dav-

ranış şeklinin bulunduğu olayları çözemeyeceğini, meselenin arka planından

hareketle her münferit olaya göre çözüm ortaya konulabileceğini göstermiştir. Bunun nedeni, bu olayların her birinin suç teorisinin muhtelif meselelerini

barındırmakta olduğu gerçeğidir. Sadece bu meseleler, icra ve ihmal şeklinde

doğal anlamda iki farklı davranış normu söz konusu olunca arka planda kal-

maktadır.

Anahtar Kelimeler

İhmal, icra, davranış, taksir, içtima, bebek terki

Kaynakça

• Alacakaptan, Uğur: Suçun Unsurları, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 372, Sevinç Matbaası, 1975.
• Artuk, M. Emin/Gökcen, Ahmet/Alşahin, M. Emin/Çakır, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 16. bs., Ankara, Adalet, 2017.
• Artuk, M. Emin/Yenidünya, A. Caner: “Ötenazi”, in Hukuki ve Etik Boyutuyla Ötenazi, Yay. Haz. Nur Centel, İstanbul, On İki Levha, 2011, s. 107-140.
• Avcı, Mustafa/Yerdelen, Erdal: “Karar İncelemesi - Garantörsel İhmali Suçta İhmali ve İcrai Davranış Ayırmı”, GÜHFD, Cilt: 19, Sayı: 1, 2015, s.163-190.
• Baumann, Jürgen/Weber, Ulrich/Mitsch, Wolgang: Strafrecht Allgemeiner Teil Lehrbuch, 11. bs., Bielefeld, Verlag Ernst und Werner Gieseking, 2003.
• Brammsen, Joerg: “Tun und Unterlassen? Die Bestimmung der Strafrechtlichen Verhaltensformen”, GA, Cilt: 149, Sayı: 4, 2002, s. 193-213.
• Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. bs., Ankara, Seçkin, 2018.
• Doğan, Koray, “Tehlike Suçu ile Zarar Suçu Arasındaki Suçların İçtimaı Sorunu”, TAAD, Cilt: 5, Sayı: 16, Ocak 2014, s. 179-208.
• Dönmezer, Sulhi: “İhmal Suretiyle İcra Suçları”, İÜHFM, Cilt: 9, Sayı: 3-4, 1944, s.473-494.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Cilt: II, 10. bs., İstanbul, Beta, 1994.
• Ebert, Udo: Strafrecht Allgemeiner Teil, 3. tamamıyla yeniden çalışılmış bs., Heidelberg, C.F. Müller Verlag, 2001.
• Erbaş, Rahime: Türk Ceza Kanunu’nda Görünüşte İhmali Suçlarda Garantörlük, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2019.
• Eser, Albin/Perron, Walter/Sternberg-Lieben, Detlev/Eisele, Jörg/Bosch, Nikolaus/Hecker, Bernd/Kinzig, Jörg/Schuster, Frank/Weißer, Bettina (Yay. Haz.): Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, 29. bs., Münih, Verlag C.H. Beck, 2014, (çevrimiçi) https://beck-online.beck.de/, (Erişim Tarihi: 12.06.2017), (Atıf şekli: Yazar adı, S/S (29), bölüm, kn.).
• Engisch, Karl: Die Kausalität als Merkmal der strafrechtlichen Tatbestände, Tübingen, Verlag von J.C.B. Mohr, 1931.
• Engisch, Karl: “Tun und Unterlassen”, Festschrift Für Wilhelm Gallas, Yay. Haz. Karl Lackner/Heinz Leferenz/Eberhard Schmidt/Jürgen Welp/Ernst A. Wolff, Berlin/New York, De Gruyter, 1973, s. 163-196.
• Geilen, Gerd: “Neue juristisch- medizinische Grenzprobleme”, JZ, Cilt: 23, No: 5-6, 1968, s. 145-152. Gössel, Karl Heinz “Zur Lehre vom Unterlassungsdelikt”, ZStW, Cilt:96, Sayı:2, 1984, s. 321-335. Graf, Jürgen-Peter (Yay. Haz.), Beck'scher Online Kommentar OWiG, 20.
• bs., Münih, Verlag C.H. Beck, 2018, (çevrimiçi) https://beck- online.beck.de/, (Erişim Tarihi: 25.12.2018).
• Gropp, Walter: Strafrecht, Allgemeiner Teil, 4. bs., Berlin- Heidelberg, Springer, 2015.
• Gültekin, Galip: “Ceza Hukukunda İhmal Suçları ve Nevileri”, İstanbul Barosu Mecmuası, Cilt: 12, 1938, s. 198-202.
• Hakeri, Hakan: Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmalî Suçun Çeşitleri, Ankara, Seçkin, 2003.
• Hakeri, Hakan: Kasten Öldürme Suçları (TCK 81-82-83), Ankara, Seçkin, 2006.
• Hakeri, Hakan: Tıp Hukuku, 13. bs., Ankara, Seçkin, 2018.
• Honig, Richard: Straflose Vor- und Nachtat, (1927 Leipzig basısının tıpkı basımı), Aalen, Scientia-Verlag, 1978.
• İçel, Kayıhan: Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumluluk, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 1256, İstanbul, Cezaevi Matbaası, 1967.
• İçel, Kayıhan Suçların İçtimaı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 1762, İstanbul, Servet Matbaası, 1972.
• İçel, Kayıhan: “Görünüşte Birleşme (İçtima) İlkeleri ve Yeni Türk Ceza Kanunu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 14, Güz 2008, s. 35-49.
• Jakobs, Günther: Strafrecht, Allgemeiner Teil, Die Grundlagen und die Zurechnungslehre, Yeniden Çalışılmış ve Genişletilmiş 2. bs., Berlin, New York, Walter De Gruyter, 1991.
• Jescheck, Hans-Heinrich: Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 4. bs., Berlin, Duncker & Humblot, 1988.
• Jescheck, Hans- Heinrich/Weigend, Thomas: Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil, 5.bs., Berlin, Duncker & Humblot, 1996.
• Kaufmann, Armin: Die Dogmatik der Unterlassungsdelikte, 2. bs. (tıpkı), Göttingen, Verlag Otto Schwarzt & CO., 1988.
• Kaufmann, Arthur: “Die Bedeutung hypothetischer Erfolgsursachen im Strafrecht”, Festschrift Für Wilhelm Gallas, Yay. Haz. Karl Lackner/Heinz Leferenz/Eberhard Schmidt/Jürgen Welp/Ernst A. Wolff, Berlin/New York, De Gruyter, 1973, s. 200-231.
• Koca, Mahmut: “Fikri İçtima”, CHD, Yıl:2, Sayı: 4, Ağustos 2007, s. 197- 221.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. bs., Ankara, Seçkin Yayınları, 2018.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. bs., Ankara, Adalet, 2018.
• Kunter, Nurullah: “Fikrî İçtima Sebebiyle Suçların Birleştirilmesi”, İÜHFM, C. XIV, No: 1-2, 1948, s. 359-379.
• Kunter, Nurullah: Suçun Maddi Unsurları Nazariyesi (Hareket- Netice- Sebebiyet Alakası), İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 609, 1954.
• Kühl, Kristian: “Das Unterlassungsdelikt”, JA, Sayı: 7, 2014, s. 507-512.
• Maiwald, Manfred: “İcraî ve İhmalî Davranış- Bir Başkası İçin Hareket Etmek”, Çev. Cumhur Şahin, Türk Ceza Kanunu Tasarısı İçin Müzakereler, Konya, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, 1998, s. 159-174.
• Mezger, Edmund: “Straf- und Strafprozessrecht”, JZ, Cilt: 13, Sayı: 9, 1958, s. 280-282.
• NTV: “40 günlük bebeğini denize attı”, Anadolu Ajansı, 25 Ocak 2017 Çarşamba, (çevrimiçi) http://www.ntv.com.tr/turkiye/40-gunluk- bebegini-denize-atti,xJdv6bdvFE2DrZ55YXqfqQ, (Erişim Tarihi: 25.01.2017).
• Özbek, Veli Özer: TCK İzmir Şerhi, Cilt: II, Ankara, Seçkin, 2008. Özgenç, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. bs., Ankara, Seçkin, 2018.
• Puppe, Ingeborg: “Was ist Gesetzeskonkurrenz?”, JuS, Sayı: 11, 2016, s. 961-966, (çevrimiçi) https://beck-online.beck.de/, (Erişim Tarihi: 02.03.2019).
• Ranft, Otfried: “Zur Unterscheidung von Tun und Unterlassen im Strafrecht”, JuS, Sayı: 9, 1963, s. 340-345.
• Ranft, Otfried: “Rechtsprechungsübersicht zu den Unterlassungsdelikten- Teil 1”, JZ, Cilt:42, Sayı: 18, 1987, s. 859-866.
• Roxin, Claus: “An der Grenze von Begehung und Unterlassung”, Festschrift Für Karl Engisch, Yay. Haz. Karl Engisch/Paul Bockelmann/Frankfurt, Klostermann, 1969, s. 380-405.
• Roxin, Claus: Strafrecht AT II, Münih, Verlag C. H. Beck, 2003.
• Roxin, Claus: Strafrecht AT I, 4. bs., Münih, Verlag C. H. Beck, 2006.
• Röhl, Klaus F.: “Praktische Rechtstheorie: Die Abgrenzung von Tun und Unterlassen”, JA, Sayı: 11, 1999, s.895-901.
• Samson, Erich: “Begehung und Unterlassung”, Festschrift Für Hans Welzel, Yay. Haz. Günter Stratenwerth/Armin Kaufmann/Gerd Geilen/Hans Joachim Hirsch/Hans-Ludwig Schreiber/Günther Jakobs/Fritz Loos, Berlin/New York, De Gruyter, 1974, s. 579-603.
• Schmidt, Eberhard: Der Arzt im Strafrecht, Leibziger rechtswissenschaftliche Studien, No: 116, Leipzig, Verlag von Theodor Weicher, 1939.
• Schünemann, Bernd: Grund und Grenzen der Unechten Unterlassungsdelikte, Göttingen, Verlag Otto Schwartz & CO, 1971.
• Schünemann, Bernd: “Die Unterlassungsdelikte und die strafrechtliche Verantwortlichkeit für Unterlasssungen”, ZStW, Cilt: 96, Sayı: 2, 1984, s. 287-320.
• Sieber, Ulrich: “Die Abgrenzung von Tun und Unterlassen bei der “passiven” Gesprächsteilnahme”, JZ, Cilt: 38, Sayı: 11-12, 1983, s. 431-437.
• Soyaslan, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. bs., Ankara, Yetkin, 2010.
• Spendel, Günter: “Zur Unterscheidung von Tun und Unterlassen”, Festschrift Für Eberhard Schmidt, Yay. Haz. Paul Bockelmann/Wilhelm Gallas, 2. bs., Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 1971, s. 183-199.
• Stoffers, Kristian F.: Die Formel ‘Schwerpunkt der Vorwerfbarkeit’ bei der Abgrenzung von Tun und Unterlassen?, Berlin, Duncker & Humblot, 1992.
• Taner, M. Tahir: Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. bs., İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1953.
• TBMM, “Türk Ceza Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/593)”, Dönem: 22, Yasama Yılı: 2, S. Sayısı: 664, (çevrimiçi) https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss664m.htm, (Erişim Tarihi:05.05.2019).
• von Liszt, Franz: Lehrbuch des Deutschen Strafrechts, 10. yeniden çalışılmış, Berlin, J. Guttenberg, Verlagsbuchhandlung, 1900.
• Welzel, Hans: Das Deutsche Strafrecht, 11. bs., Berlin, Walter de Gruyter, 1969.
• Yaşar, Osman/Gökcan, Hasan Tahsin/Artuç, Mustafa: Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Cilt: II, 2. bs., Ankara, Adalet, 2014.
• Yenerer Çakmut, Özlem: “Türk Ceza Yasası'nda Terk Suçu (TCK m. 97)”, İÜHFM, Cilt:65, Sayı: 2, 2007, s. 49-76.
• Yıldız, Ali Kemal: “Ötenazi ve Hekim Yardımlı İntihar Eylemleri”, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, Cilt: II, Yay. Haz. Ayşe Nuhoğlu, İstanbul, 2014, s. 2043-2090.
• Yüce, Turhan Tûfan: Ceza Hukuku Dersleri, Cilt: I, 1. bs., Manisa, Şafak Basım ve Yayınevi, 1982.
• Zafer, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m.1-75) Ders Kitabı, 6. bs., İstanbul, Beta, 2016.
• YARGITAY KARARLARI
• Yargıtay, 1.CD, 2011/8496 E., 2013/6037 K., T: 08.11.2013,Yargıtay Başkanlığı, (çevrimiçi) http://emsal.yargitay.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 02.10.2016).
• Yargıtay, CGK, 2012/1-1570 E., 2013/339 K., T: 05.07.2013, Yargıtay Başkanlığı, (çevrimiçi) http://emsal.yargitay.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 15.12.2018).
• Yargıtay 1. CD, 2016/836 E., 2016/1801 K., T: 07.04.2016, Yargıtay Başkanlığı, (çevrimiçi) http://emsal.yargitay.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 09.10.2016).