Sendikaların Yargılama Alanına İlişkin Bireysel Nitelikli Faaliyetleri

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 129 - 176, 01.12.2017

Ayça İzmirlioğlu

Öz

Sendikalar gerek çalışma hayatına gerek sosyal faaliyetlere ilişkin olmak üzere faaliyetlerde bulunabilirler. Sendikaların çalışma hayatına ilişkin faaliyetleri arasında yargılama alanına ilişkin bireysel nitelikli faaliyetler de yer almaktadır. İlgili faaliyetler 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 26/2 maddesinde düzenlenmiş olup, sendikalar üyelerinin yazılı başvurusu üzerine, üyelerini ve mirasçılarını temsilen iş sözleşmesinden ve çalışma ilişkisinden doğan hakları ile sosyal güvenlik haklarında dava açmak ve bu nedenle açılmış davada davayı takip yetkisini haizdir. Sözü geçen davaların takibi için sendikanın taraf ve dava ehliyetine sahip olması zorunlu olup, üyenin yazılı başvurusu da gereklidir. Çalışmamızda hem davayı takip yetkisi hem de yazılı başvurunun hukukî niteliği ayrıntılı olarak incelenmiştir. Yazılı başvurunun hukukî niteliği hakkında doktrinde farklı görüşler ileri sürüldüğü için, görüşler ayrı ayrı irdelenmiştir. Ayrıca, yazılı başvuru neticesinde doğan hukukî ilişkinin hüküm ve sonuçları da ortaya konmuştur. Çalışmamızda hem Türk toplu iş hukuku hem de medeni yargılama hukuku kaynaklarından yararlanılmış olup, konuya ilişkin yargı içtihatlarından da örnekler verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Sendika, Yargılama Alanına İlişkin Faaliyetler, Sendika Üye ve Mirasçıları, Dava

INDIVIDUAL ACTIVITIES OF TRADE UNIONS RELATED TO JUDICIARY

Öz

Trade unions may take action both in labour-related matters and social activities. One of the activities in labour-related matters is individual activities related to judiciary. The aforementioned activities are regulated in the law of Unions and Collective Labour Contract Code No 6356 in Article 26/2. According to the article, the trade unions can sue and also be engaged in a lawsuit on the rights of the employment agreement, work relationship and social security rights upon writen application representing their members and inheritors. The trade union must have side license and right of litigation to follow the case and the writen application of the member is necessary as well. In our study, the legal character of both the right of litigation of the case and the writen application has been examined in detail. Due to differing opinions existing in doctrine, these opinions have been discussed seperately. Moreover, the provision and results of legal relationship that had been rised as a result of writen application has been presented.In our study both Turkish collective labour law and procedural law have been referenced as sources and examples of courts decisions have been given on the subject as well

Anahtar Kelimeler

Trade union, Judiciary Activities, Union Members and Their Inheritors, Case

Kaynakça

• Aker, Halit: “İşçi ve İşveren Sendikalarının Dava Açabilecekleri Haller ve Özellikle Sendikanın Üye veya Mirasçısının Yazılı Başvurusu Üzerine Dava Açması”, Kazancı Hukuk Dergisi, S. 37-38, Y. Eylül-Ekim 2007, s. 33-59.
• Aktay, A. Nizamettin: Toplu İş Sözleşmesi, Ankara 2000.
• Berksun, Abdullah/Eşmelioğlu, İbrahim: Sendikalar Kanunu, Ankara 1989.
• Canbolat, Talat: “Toplu İş İlişkileri”, Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2011, Ankara 2013, s. 253-325.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, 29. Bası, İstanbul 2016.
• Çelik, Nuri: İş Hukuku II, Kollektif İş Hukuku, Sendikalar, 2. Bası, İstanbul 1979.
• Demir, Fevzi: En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, 10. Baskı, İzmir 2016.
• Demir, Fevzi: Sendikalar Hukuku, Sendika, 3. Bası, İzmir 2007.
• Dereli, Toker: “6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S. 36, Y.2013/I, s. 41-64.
• Erişir, Evrim: Medeni Usûl Hukukunda Taraf Ehliyeti, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir 2007.
• Esener, Turhan: İş Hukuku Yönünden Toplu İş Sözleşmeleri, İstanbul 1964.
• Esener, Turhan: Sendikalar Kanununa Göre Sendikaların Dava Ehliyeti, Sendikalar, TÜRK-İŞ Şubat 1966, No:3.
• Eyrenci, Öner: Sendikalar Hukuku, İstanbul 1984.
• Günay, Cevdet İlhan: İş Hukuku Yeni İş Yasaları, 4. Baskı, Ankara 2005.
• Günay, Cevdet İlhan: Sendikalar Kanunu Şerhi, Sendika, Ankara 1999.
• Gürdoğan, Burhan: “Davaya Vekalette Özel Mezuniyeti Gerektiren Haller”, Temsil ve Vekalete İlişkin Sorunlar, Sempozyum, (14-16 Haziran 1976), İstanbul 1977, s. 151 vd.
• Hatemi, Kezban: “İşçi Sendikalarının Usul Hukuk Açısından Ehliyet Durumu”, İstanbul Barosu Dergisi, S.1-2, Y. 1975, s. 31-47.
• Işık, Rüçhan: İşçi Sendikalarının Faaliyetlerinin Hukuksal Çerçevesi, Ankara 1977.
• Işık, Rüçhan: Sendika Hakkı Tanınması ve Kanuni Sınırları, Sendika Hakkı, Ankara 1962.
• Kaya, Cemil: “Danıştay Kararları Işığında İptal Davaları Açısından Sendikaların Subjektif Dava Ehliyeti”, Prof. Dr. Ali Naim İNAN Armağanı, Ankara 2009, s. 1215-1250.
• Kılıçoğlu, Mustafa: Sendikalar Hukuku ve Toplu İş Uyuşmazlıkları, Sendikalar, Ankara 1999.
• Kılıçoğlu, Mustafa: Toplu İş Hukukundan Doğan Davalar ve Çözüm Yolları, İstanbul 2007.
• Kocaoğlu, Mehmet: Kollektif Sendika Özgürlüğü ve Faaliyetlerinin Hukuksal Çerçevesi, Ankara 1997.
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder: Medeni Usul Hukuku, 16. Bası, Ankara 1989.
• Kuru, Baki: “Dava Şartları”, Ord. Prof. Sabri Şakir Ansay’ın Hatırasına Armağan, Dava, Ankara 1964, s. 109-147.
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, İstanbul 2001.
• Kutal, Metin: “Sendikaların “Mesleğin Ortak Çıkarlarını” Koruma İşlevi”, Kenan Tunçomağ’a Armağan, İstanbul 1997, s. 277- 282.
• Narmanlıoğlu, Ünal: İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, B. 3, İstanbul 2016.
• Oğuzman, Kemal: Hukuki Yönden İşçi- İşveren İlişkileri, C.I, B.5, İstanbul 1987.
• Önsal, Naci: 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Üzerine Notlar, Türk Metal Yayınları, Ekim 2013.
• Özbay, İbrahim: Grup Davaları, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku, 6. Bası, Ankara 2007.
• Postacıoğlu, İlhan: Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Baskı, İstanbul 1975.
• Sur, Melda: “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S. 39, Y. 2013/4, Uluslararası, s. 317-356.
• Sur, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, Turhan Kitabevi, Güncelleştirilmiş 6. Bası, Ankara 2017.
• Sümer, Hâluk Hadi: İş Hukuku, 17. Baskı, Konya 2013.
• Şahlanan, Fevzi: “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun Sendikalara İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S. 39, Y. 2013/IV, Kanun, s. 110- 142.
• Şahlanan, Fevzi: Sendikalar Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1995.
• Tuğ, Adnan: Sendikalar Hukuku, Yetkin Yayınları, 2. Baskı, Ankara 1992.
• Tuncay, A. Can: “Sendikalara İlişkin Son Kanun Taslağının Getirdikleri”, Sicil, S. 21, Y.6, Mart 2011, Sendika, s. 153-164.
• Tuncay, Can/Savaş Kutsal, Burcu: Toplu İş Hukuku, Beta Yayınları, 4. Bası, İstanbul 2015.
• Tuncay, Can: İşçi Sendikası Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi, İşçi, İstanbul 1975.
• Tuncay, Can: Toplu İş Hukuku, 2. Baskı, İstanbul 2009.
• Tunçomağ, Kenan/Centel, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 5. Bası, İstanbul 2008.
• Tunçomağ, Kenan: İş Hukuku, C. II, Bası 2, İstanbul 1985.
• Ulucan, Devrim: İş Güvencesi, İstanbul 2003.
• Umar, Bilge: “Medeni Usul Hukukunda Dinleme Şartı Olarak Ehliyet”, İÜHFM, C. XXIX, S. 3, Y. 1963, s. 591-619.
• Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 5. Baskı, İstanbul 1992.