THE EVALUATION OF UNIONS’ CAPACITY TO SUE WITHIN THE SCOPE OF GROUP ACTIONS (JUDGMENT EXAMINATION)

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 2, 167 - 206, 01.12.2016

Battal Şener Hâkim

Öz

The capacity to sue of trade unions is regulated under article 26/II of STİSK in which two different capacities are involved. The first capacity has collective and the second one has individual feature. Within the scope of collective benefits of entire working life not on behalf of one particular member. It is aimed to protect common interests of certain number members of the union. Besides, it is not required beneficiaries to be the member of union in order to file a collective case. The right of collective action recognized to unions is also a community case. In the context of individual capacity, unions are entitled to file a lawsuit arising from employment contract, working relationship and social security rights on behalf of its members or their inheritors upon the written applications and represent them in such a case against

Anahtar Kelimeler

Legal interest, capacity of sue of trade unions, community case, collective capacity to sue of trade unions, individual capacity to sue of trade unions

Sendikaların Dava Ehliyetinin Topluluk Davası Kapsamında Değerlendirilmesi (Karar İncelemesi)

Öz

Sendikaların dava ehliyeti STİSK’nun 26/II. maddesinde düzenlenmekte olup, maddede iki farklı dava ehliyeti yer almaktadır. Bunlardan birincisi kolektif nitelikte, ikincisi ise bireysel niteliktedir. Kolektif nitelikli dava ehliyeti kapsamında sendikalara sadece belirli bir üyesini temsilen değil, tüm çalışma hayatının kolektif yararları için dava hakkı tanınarak, sendikaların belirli sayıdaki üyesinin kişisel çıkarları yerine, çalışma hayatının ortak çıkarlarının korunması amaçlanmaktadır. Ayrıca sendikaların kolektif nitelikli dava açabilmeleri için bu davadan yararlanacak kişilerin sendikanın üyesi olmasına da gerek bulunmamaktadır. Sendikalara tanınan bu kolektif dava hakkı bir topluluk davasıdır. Kolektif nitelikli dava ehliyetinden farklı olarak bireysel nitelikli dava ehliyetinde ise sendikalara, iş sözleşmesinden, çalışma ilişkisinden veya sosyal güvenlik haklarından ötürü üyelerinin veya üyeleri ölmüşse mirasçılarının yazılı başvuruları üzerine, onları temsilen dava açma veya bu kişilerin aleyhine açılmış davalarda onları temsil etmesine imkân tanınmaktadır

Anahtar Kelimeler

Hukuki yarar, sendikaların dava ehliyeti, topluluk davası, sendikaların kolektif nitelikli dava ehliyeti, sendikaların bireysel nitelikli dava ehliyeti

Kaynakça

• Aker, Halit: Sendikanın Yazılı Başvuru Üzerine Dava Açması, Ankara Barosu Dergisi, 1996/1.
• Akil, Cenk: Yeni İsviçre Federal Medeni Usul Yasası’nda Yer Alan Topluluk Davası (m. 89) Üzerine Kısa Bir Not, TBB Dergisi, 2011/95.
• Akyiğit, Ercan: Toplu İş Hukuku El Kitabı, Ankara 2015.
• Atalay, Özcan: Dava Şartı, Ankara Barosu Dergisi, 1980/6.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2016.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2012.
• Erişir, Evrim: Medeni Usul Hukukunda Taraf Ehliyeti, İzmir 2007.
• Günay, Cevdet İlhan: Sendikalar Kanunu Şerhi, Ankara 1999.
• Hanağası, Emel: Davada Menfaat (Menfaat), Ankara 2009.
• Hanağası, Emel: Kolektif Menfaatin Hukuki Himayesi Biçimi Olarak Topluluk Davaları (Topluluk Davaları), Haluk Konuralp Anısına Armağan, Ankara 2009.
• Kar, Bektaş: Sendikaların Dava Ehliyeti, Taraf Sıfatı ve Davayı Takip Yetkisi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: LXXIV, Özel Sayı, Yıl: 2016.
• Karaaslan, Varol/Eroğlu, Muzaffer: Kollektif Hukuki Himayenin Farklı Görünüm Şekilleri: Class Action ve Topluluk Davaları, EÜHFD, 2009/13, S. 3-4.
• Korkusuz, Refik: Türk İşçi Sendikalarının Üyelerine Sundukları Hukuki Hizmetler, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı 1, 2006.
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2011.
• Kutal, Metin: Sendikaların “Mesleğin Ortak Çıkarlarını” Koruma İşlevi, Kenan Tunçomağ’a Armağan, İstanbul 1997.
• Mollamahmutoğu, Hamdi: 6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetlerine İlişkin Düzenlemeler, İşveren, Cilt: 50, Kasım-Aralık 2012.
• Narmanlıoğlu, Ünal: İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, İstanbul 2016.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2015, Cilt: 1.
• Özbay, İbrahim: Grup Davalarına Kavramsal Bir Yaklaşım ve Ortak Hukuk (Common Law) Sistemlerinde Grup Davalarına İlişkin Gelişmeler, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, C. II, İstanbul 2007.
• Özbek, Mustafa: Dünya Çapındaki Adalete Ulaşma Hareketiyle Ortaya Çıkan Gelişmeler ve Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, AÜFHD 2002, C. 51, Sa. 2.
• Özkan Sungurtekin, Meral: Sendikalar Kanunu Madde 32/3’e Göre Açılan Davaların Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 113. Maddesinde Düzenlenen Topluluk Davaları Bağlamında Değerlendirilmesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2011, Sayı 24.
• Özkaraca, Ercüment: Tebliğ: Toplu İş İlişkileri Açısından Yargıtayın 2014 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay’ın 2014 Yılı İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2014, Ankara 2016.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, Ankara 2011.
• Reisoğlu, Sefa: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2014.
• Sur, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, Ankara 2015.
• Şahin, Murat/Şahin Çelik, Hande: Toplu Hak Aramada Etkin Bir Yol Olarak Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Sınıf Davaları, İÜHFM C. LXXII, S. 1, 2014.
• Şahlanan, Fevzi: İşçi Sendikalarının Üyeleri Adına Dava Açması ve Sorumluluğu (Karar İncelemesi) (Dava Açma Sorumluluğu), Tekstil İşverenleri Sendikası Dergisi 66 Nolu Hukuk Eki, Sayı 381, Ocak 2012.
• Şahlanan, Fevzi: Sendikaların Dava Ehliyeti Bağlamında Topluluk Davası (Karar İncelemesi) (Topluluk Davası), Tekstil İşverenleri Sendikası Dergisi 104 Nolu Hukuk Eki, Sayı 420, Nisan 2016.
• Tuncay, A. Can/Kutsal Savaş, Burcu: Toplu İş Hukuku, İstanbul 2015.
• Uysal, Merve: Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kolektif Hukuki Araçlar, DEÜHFD, 2013/15 (Basım Yılı 2014).
• Ülkü Gören, Nazlı: “Sıfat”ın Bir Dava Şartı Olup Olmadığı Sorunu, MÜHF-HAD, Yıl 2007, C. 13, Sy. 3-4.
• Yayvak Namlı, İrem: Yayımlanmamış Tebliğ, İş Hukukunda Kolektif Hukuki Himaye, İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu, 23 Eylül 2016 İstanbul.
• Yılmaz, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Dava Çeşitleri, Bankacılar Dergisi, Mart 2012, Sayı: 80.