Kırkambar Sözleşmesinde Taşıyanın Gemiyi Belirlemesinin Hukuki Niteliği

Yıl 2008, Cilt: 10 Sayı: 2, 65 - 98, 01.12.2008

Emre Cumalıoğlu

Öz

Bu makalede navlun sözleşmelerinden biri olan kırkambar sözleşmesinde, sözleşmenin taraflarından biri olan taşıyanın eşyanın taşınacağı gemiyi belirlemesinin
hukuki niteliği üzerinde durulacaktır. Öğretide bazı konişmento klozlarına
dayanılarak geminin belirlenmesinin bazen seçimlik borç, bazen yedek edim
yetkisi niteliğinde olduğu belirtilmektedir. Ancak kırkambar sözleşmesinde
taşıyanın gemiyi belirlenmesi farklı niteliktedir; seçimlik borç ya da yedek edim
yetkisi olarak kabul edilmesi kırkambar sözleşmesinin ortak amacına aykırı
sonuçlara yol açacaktır. Aşağıda kırkambar sözleşmesiyle ilgili temel açıklamalardan sonra öğretide öne sürülen görüşler değerlendirilerek kırkambar
sözleşmesinde taşıyanın gemiyi belirlemesinin hukuki niteliği tespit edilmiştir.

Kaynakça

• Akıncı, Sami. Deniz Hukuku Navlun Mukaveleleri, Đstanbul Üniversitesi Yay., No.1314, Đstanbul, 1968 (Navlun Mukaveleleri).
• • Akıncı, Sami. Deniz Ticareti Hukuku Dersleri Navlun Mukaveleleri, Türkiye Ticaret Postası Matbaası, Đstanbul, 1961 (Deniz Ticareti Hukuku).
• • Akıncı, Ziya. Karayolu ile Milletlerarası Eşya Taşımacılığı ve CMR, Seçkin Yay., Ankara, 1999.
• • Arkan, Pınar. Deniz Hukuku’nda Geminin Enkaz Haline Gelmesi, Kazancı Yay., Đstanbul, 2005.
• • Arkan, Sabih. Ticari Đşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2008.
• • Can, Mertol. Deniz Ticaret Hukuku C. 1, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara, 2003, (Deniz Ticaret Hukuku).
• • Can, Mertol. Navlun Sözleşmesinin Sona Ermesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara, 1998 (Sona Erme).
• • Çağa, Tahir, Rayegan Kender. Deniz Ticareti Hukuku I - Giriş, Gemi Donatan ve Kaptan, Arıkan Yay. Đstanbul, 2005, (1. Cilt).
• • Çağa, Tahir, Rayegan Kender. Deniz Ticareti Hukuku II - Navlun Sözleşmesi, Arıkan Yay. Đstanbul, 2006, (2. Cilt).
• • Demirkıran, H. Murat. Taşıyanın Konişmento Đçeriğinden Sorumluluğu, Arıkan Yay., Đstanbul, 2008.
• • Dural, Mustafa; Suat Sarı. Türk Özel Hukuku Cilt 1 Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, Filiz Kitabevi, Đstanbul, 2005.
• • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku, Beta Yay., Đstanbul, 2006.
• • Göğer, Erdoğan. Deniz Hukuku’ndaki Eşya Taşıma (Navlun) Mukavelelerinden Doğan Kanunlar Đhtilafı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay., no.205, Ankara, 1965.
• • http://www.dzkk.tsk.mil.tr/Muze/Turkish /Arastirma_Birimleri.htm (12.09.2008)
• • http://www.kazanci.com.tr
• • Đzveren, Âdil, Nisim Franko, Ahmet Çalık, Deniz Ticaret Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1994.
• • Kaner, Deniz Đnci. Deniz Ticaret Hukuku, Filiz Kitabevi, Đstanbul, 2005.
• • Kender, Rayegan, Ergon Çetingil. Deniz Ticareti Hukuku – Temel Bilgiler, XII Levha Yay., Đstanbul, 2009.
• • Kocayusufpaşaoğlu, Hatemi, Serozan, Arpacı, Borçlar Hukuku Genel Bölüm 3. Cilt, Filiz Kitabevi, Đstanbul, 2006, s. 87.
• • Küçük, Eşref. Roma Hukuku’nda Donatanın (Exercitor Navis’in) (Actio Exercitoria’dan Doğan) Sorumluluğu, Adâlet Yay., Ankara, 2007.
• • Oğuzman, Kemal, Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Vedat, Đstanbul, 2009.
• • Okay, M. Sami. Deniz Ticareti Hukuku II, Đstanbul Üniversitesi Yayınları, No.1683, Đstanbul, 1971.
• • Serozan, Rona. Sözleşmeden Dönme, Vedat Kitapçılık, Đstanbul, 2007.
• • Sözer, Bülent, Taşıyanın Gemiyi Sefere Elverişli Halde Bulundurmak Borcu, 1975.
• • Tekil, Fahiman. Deniz Hukuku, Alkım Yay., Đstanbul, 2001.
• • Tekinay, Selahattin Sulhi, Sermet Akman, Haluk Burcuoğlu, Atilla Altop. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, Đstanbul, 1988.
• • Tetley, Q.C. William. Maritime Law as a Mixed Legal System, http://www.mcgill.ca/maritimelaw/comparative/marlawmix/ #N_1_ (12.10.2007)
• • Ülgener, M. Fehmi. Taşıyanın Sorumsuzluk Halleri, Der Yay., Đstanbul, 1991.
• • Wilson, D.J.; Cooke, J.H.S. The Law of General Avarage and The York-Antwerp Rules, Sweet&Maxwell, 12. Edition, London, 1997.
• • Zevkliler, Aydın, Beşir Acabey, Emre Gökyayla. Medeni Hukuk, Seçkin Yay., Ankara, 2000.
• • Zevkliler, Aydın. “Konişmento, Mahiyeti ve Diğer Emtia Senetlerinden Farkları”, Đmran Öktem'e Armağan, Ankara, 1970, ss. 525-568.