CMR – Taşıma Senedinin İspat Kuvveti

Yıl 2005, Cilt: 7 Sayı: 1, 237 - 274, 01.06.2005

Ecehan Yeşilova

Öz

Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen, ulusal sınırlar
içerisinde yürütülen taşımacılık faaliyeti, karayolunda yoğunlaşmıştır. Bu
sınırlar içerisinde yapılan taşıma ilişkilerinden doğacak hukuki
uyuşmazlıklarda, uygulanacak hükümler Türk Ticaret Kanunu’nun 762 ve
devamı maddeleridir. Her ne kadar, 1956 tarihli Türk Ticaret Kanunu
hükümleri, 1897 tarihli Alman Ticaret Kanunu’ndan alınmış olsa da, 1956
yılından sonra taşıma hukuku alanında Alman Ticaret Kanunu’nda
gerçekleştirilen reformların Türk Hukuku’na alınması ve uyarlanmasında
kanun koyucu ihmalkar davranmıştır. Gerek kara yolu ile gerekse deniz yolu
ile yapılan taşımalar bakımından, Alman Ticaret Kanunu, özellikle 1980’li
yılların sonlarında hazırlanan değişiklik kanunları aracılığı ile taşıma
sektöründe yaşanan hızlı gelişime ve bunun doğurduğu hukuki ihtiyaçlara
cevap verebilir hale getirilirken; Türk kanun koyucusunun aynı hızda bu
değişime adapte olamaması nedeniyle, Türk ve Alman Ticaret Kanunu’nun
taşıma hukukuna ait hükümleri arasındaki ahenk bozulmuştur.

Kaynakça

• Abraham, Hans Jürgen, Das Seerecht, 4. Auflage, Berlin-New York, 1974.
• Akıncı, Ziya, Karayolu Đle Milletlerarası Eşya Taşımacılığı ve CMR, Ankara 1999.
• Alff, R., Fracht, Lager-und Speditionsrecht Kommentar, 2. Auf. 1991.
• Alangoya, H.Yavuz, Medeni Usul Hukuku Esasları, 2. Bası, Đstanbul 2001.
• Alangoya, H.Yavuz, “Senede Karşı Senetle Đspat” Kuralı ve “Hayatın Olağan Akışı” Kavramı, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu Đçin Armağan, Ankara 2004 (Alangoya, Senede Karşı Senetle Đspat) Arkan, Sabih, Türk Ticaret Kanunu’nun Taşıma Senetlerine ve Đlmuhaberlere Đlişkin Hükümleri Üzerine Bir Đnceleme, BATĐDER 1978, C. IX, S.4.
• Atalay, Oğuz, Medeni Usul Hukuku’nda Menfi Vakıaların Đspatı, Đzmir 2001.
• Atalay, Oğuz, Emare Đspatı, Manisa Barosu Dergisi, Yıl 18, Sayı 70, s. 7-22 (Atalay, Emare).
• Baumgärtel, Gottfried, Die Bedeutung der sog. “tatsächlichen Vermutung“ im Zivilprozess, in: Festschrift Für Karl Heinz Schwab, München 1990.
• Baumgärtel, Gottfried, Hanbuch der Beweislast im Privatrecht, Band 4 1988 (Baumgärtel-Yazar).
• Becker, Christian, Die Beweiskraft des Konnossements, Berlin 1991.
• Brodie, Peter, Dictionary of Shipping Trems, London, 2003.
• Clarke, Malcolm, International Carriage of Goods by Road: CMR, 4. Edition, London 2003.
• Dubischar, R., Grundriss des gesamten Gütertransportrechts, Frankfurt 1987.
• Ebenroth/Boujong/Joost, Handelsgesetzbuch, Band 2 §§ 343-475h, München 2001
• (Đlgili Yazar in Ebenroth/Boujong/Joost).
• Fremuth, Fritz/Thume, Heinz, Kommentar zum Transportrecht, 2000.
• Giefers, Patrick, Beweislast und Beweisführung bei der Haftung des Frachtführers nach der CMR, Frankfurt am Main 1997.
• Glöckner, H., Leitfaden zur CMR, Übereinkommen über den Beförderungsvertrag im internationalen Strassengüterverkehr, Kommentar, 6. Auf. Berlin 1985.
• Gramm, H., Das neue Seefrachtrecht nach Haager Regeln, Berlin 1938.
• Greger, Reinhard, Praxis und Dogmatik des Anscheinsbeweises, VersR 1980.
• Guggenbühl, M., Die gesetzliche Vermutungen des privatrechts und ihre Wirkungen im Zivilprozessrecht, Zürich, 1990.
• Helm, J.Georg, Probleme der CMR: Geltungsbereich-ergänzendes Recht-FrachtbriefWeisungsbefugnis-aufeinanderfolgende Frachtführer, VersR 1988, (Helm, VersR 1988).
• Helm, J. Georg, Frachtrecht II CMR, 2. Auf., Berlin 2002.
• Herber, Rolf, Seehandelsrecht, Berlin; New York de Gruyter 1999.
• Herber, Rolf/Piper, Henning, CMR Internationales Strassentransportrecht Kommentar, München 1996.
• Heydon, J.D/Ockelton, Mark, Evidence Cases and Materials, 4. Edition 1996.
• Hill/Messent, CMR: Contract for the International Carriage of Goods By Road, 3.
• Edition by Andrew Messent and David Glass, London 2000.
• Jauernig, Othmar, Zivilprozessrecht, 28.Auflage München 2003.
• Keser, Leyla, Đlk Görünüş Đspatı (prima facie Beweis), Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, Đzmir 2001.
• Koller, Ingo, Transportrecht Kommentar, 5. Auf. München 2004.
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku, 15. Bası, Ankara 2004.
• Lotter, W., Beweislast im Seehandelsrecht, Berlin 1969.
• Lebuhn, J., Das Linienkonnossement, Heidelberg 1958.
• Leipold, Dieter, Beweislastregeln und gesetzliche Vermutungen, Berlin 1966.
• Lilly, Graham, An Introduction to the Law of Evidence, Second Edition 1987.
• Loewe, Roland, Commentary on the Convention of 19 May 1956 on the Contract For The International Carriage of Goods By Road, ETL 1976, 311 vd.
• Lutz, Paul, Anmerkungen zur französischen Rechtsprechung zur CMR, TranspR 1991.
• McCormic, Charles, McCormic on Evidence, By John William Strong General Editor, 4. Edition 1992.
• Murphy, Peter, Murphy on Evidence, 8. Edition OxfordUniversity Press, 2005.
• Musielak, Hans-Joachim, Kommentar zur Zivilprozessordnung, 3. Auflage München 2002.
• Münchener Kommentar, Handelsgesetzbuch, Band 7, München 1997, (Basedow, Müncehener Kommentar).
• Münchener Kommentar, Zivilprozessordnung, Band 1, 2. Auflage, München 2000, (Prütting, Münchener Kommentar).
• Paulus, G. Christoph, Zivilprozessrecht, 3. Auflage.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, 3. Bası, Ankara 2004.
• Prüssmann, H./Rabe, D., Seehandelsrecht, 4. Auflage, München 2000.
• Rosenberg, Leo, Die Beweislast, 5. Auflage, München 1965.
• Rosenberg, Leo/Schwab, K. Heinz/Gottwald, Peter, Zivilprozessrecht, 16. Auf., München 2004.
• Röhreke, H.G., Zur Unwirksamkeit der Unbekannt-Klauseln im Seefrachtrecht, Hansa 1951.
• Ruitinga, P., Some Notes as to articles 8 and 9 of the CMR, European Transport Law 1982.
• Rummé, Oliver, Romme, Der Anscheinsbeweis im Gefüge von Beweiswürdigung, Beweismass und Beweislast, 1989.
• Schaps/Abraham, Das Seerecht in der Bundesrepublik Deutschland, Kommentar, Bd.I und II, Berlin 1978.
• Schlegerberger/Liesecke, Seehandelsrecht Kommentar, Berlin 1964.
• Stein/Jonas, Kommentar zur Zivilprozessrecht, Band 3, 21. Auflage 1997, (Stein/Jonas/Đlgili Yazar).
• Stockdale, Michael/McAlhone, Christina, The Elements of Evidence, Newcastle 1997.
• Şener, Esat, Tüm Yargıtay Đçtihadı Birleştirme Kararları 1926-2000, Ankara 2000.
• Taşpınar, Sema, Fiili Karinelerin Đspat Yükünün Dağılımındaki Rolü, AÜHFD, Cilt 45, Sayı 1-4..
• Theunis, Jan, International Carriage of Goods by Road (CMR), London 1987 (Theunis-Đlgili Yazar).
• Thomas, Heinz/Putzo, Hans Zivilprozessordnung Kommentar, 25. Auflage München. Umar, Bilge, Hususi Hukukta Karineler, Ord. Prof. Sabri Şakir Ansay’ın Hatırasına Armağan, Ankara 1964.
• Umar/Yılmaz, Đspat Yükü, Đstanbul 1980.
• Üstündağ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I-II, 7. Baskı, Đstanbul 2000.
• Willenberg, J., Anmerkung zum Urteil des LG Offenburg vom 21.2.1969, in: VersR 1969.
• Wüstendörfer, H., Neuzeitliches Seehandelsrecht, 2. Auflage, Tübingen 1950.
• Yeşilova, Ecehan, Taşıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardımcı Şahıslarının ve Müteakip Taşıyıcıların Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu, Ankara 2004.
• Zöller, Richard, Zivilprozessordnung, 22. Auflage, Köln 2001.