6356 SAYILI KANUNDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ

Yıl 2013, Cilt: 15 Özel Sayı, 119 - 146, 01.07.2013

Öner Eyrenci

Öz

6356 sayılı “Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu”nun “Toplu iş
sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi” başlıklı 34’üncü maddesinde toplu iş
sözleşmesi türleri olarak, “işyeri”, “işletme” ve “grup” toplu iş sözleşmeleri
sayılmış ve bunlarla ilgili bazı düzenlemeler getirilmiştir. İlk defa bu
Kanunda yer alan “çerçeve sözleşme”ye bu maddede yer verilmemiştir.
Esasen çerçeve sözleşme ile ilgili olarak Kanunda sadece iki maddede ( m. 2
f. 1(b); 33 f. 3, 4 ve 5) ve oldukça yetersiz düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. Bu hükümlerden 2’nci maddede çerçeve sözleşmenin tanımı
yapılmış, 33’üncü maddede de çerçeve sözleşmenin içeriği ve süresi hakkında düzenlemeler getirilmiştir. Yasadaki bu düzenleme şekli ve kavram
olarak “toplu iş sözleşmesi” takısının kullanılmadan salt “çerçeve sözleşme”
denilmesi, bu sözleşmenin “toplu iş sözleşmesi” olarak nitelenip nitelenmeyeceği hususunda kuşkuya neden olmaktadır. Kanundaki düzenlemeler
dikkate alındığında, kanun koyucunun çerçeve sözleşmeyi toplu iş sözleşmesi niteliğinde görmediği sonucu çıkmaktadır. Ancak, çerçeve sözleşmenin
işçi ve işveren sendikaları tarafından yapılması ve çerçeve sözleşme hükümlerinin salt sözleşme tarafları açısından bağlayıcı olmayıp, toplu iş sözleşmesinde olduğu gibi, üçüncü kişilere, yani “işçi ve işveren sendikasının
üyeleri hakkında” uygulanması (m. 33/3) nedeniyle, çerçeve sözleşmenin de
toplu iş sözleşmesi türleri arasında, ya da en azından 6356 sayılı Kanunda
düzenlenen bir sözleşme türü olarak, burada incelenebileceği görüşündeyiz.