VERGİ YARGILAMASI HUKUKU’NUN ANAYASAL TEMELLERİ

Yıl 2010, Cilt 12 Özel Sayı, 257 - 312, 01.07.2010

Burcu Demirbaş Aksüt

Öz

Kuvvetler ayrılığı ilkesi, devlet niteliğini kazanmış her siyasal
toplumda birbirinden farklı üç görev olduğu, bu görevlerden her birini yerine
getiren bir güç bulunduğu ve bunların birbirleri karşısında bağımsız bir
statüye sahip oldukları esasına dayanır. Bu ilke, kanunları yapan yasama
gücünün, yapılan kanunları uygulayan yürütme gücünün ve uygulamadan
doğan uyuşmazlıkların giderilmesini sağlayan yargı gücünün ayrı organlara
verilmesini; bu organların birbirinden bağımsız olmasını gerektirir
. 1789
tarihli İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesinde yer alan kuvvetler ayrılığı
ilkesi uyarınca, kuvvetler ayrılığının gerçekleşmediği ve yurttaş haklarının
güvence altına alınmadığı toplumlar, anayasaya sahip sayılmayacaklardır.
Böylelikle söz konusu ilke, devletin ve anayasanın temeli durumuna getirilmiştir. Bu noktada kuvvetler ayrılığı ilkesi, devletin bir bütün olarak sahip
olduğu gücü ve onun korkutucu görünümünü azaltır; ayrıca her bir gücü
diğeriyle işbirliğine yöneltir ve böylece devlet organları birbirini dengeler

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman; Kamu Maliyesi, 13.Baskı, (Gazi Kitabevi), Ankara 2009.
• Aksoy, Şerafettin; Kamu Maliyesi, 3.Baskı, (Filiz Kitabevi), İstanbul 1998.
• Arslan, Mehmet; Vergi Hukuku, 7.Baskı, (MKM Yayıncılık), Bursa 2011
• Atalay, Oğuz; Medeni Usul Hukukunda Adli Yardım, Ankara 1986 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Candan, Turgut; Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 3.Baskı, (Adalet Yayınevi), Ankara 2009.
• Çağan, Nami; Vergilendirme Yetkisi, (Kazancı Hukuk Yayınları), İstanbul 1982, (Vergilendirme).
• Çağan, Nami; Vergi Hukukunda Süreler, (Sevinç Matbaası), Ankara1975, (Süreler).
• Demikol, Selami/Bereket Baş, Zuhal; İdari Yargıda Dava Açma ve Davaların Takip Usulü, 7.Bası, (Beta Basım), İstanbul 2007.
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; Anayasal Devlette Meşruiyet, (Yetkin Yayınları), Ankara 2010.
• Dönmez, Recai; Türk Vergi Yargısında Yürütmenin Durdurulması, Eskişehir 1985, (Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (Yürütme).
• Dönmez, Recai; Teoride ve Uygulamada Vergi Afları, (Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Yayınları), Eskişehir 1992 (Af).
• Erdoğan, Mustafa; Anayasa Hukuku 4.Bası, (Orıon Yayınevi), Ankara 2007, (Mustafa Erdoğan).
• Erdoğan, Gülnur; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Medenî Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, (Adalet Yayınevi), Ankara 2011, (Gülnur Erdoğan).
• Etgü, Mehmet Akif; Kamu Hukukunda Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mülkiyet Hakkına Bakışı, (On İki Levha Yayıncılık), İstanbul 2009.
• Gerek, Şahnaz/Aydın, Ali Rıza; Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, 2.Baskı, (Seçkin Yayınları), Ankara 2010.
• Göze, Ayferi; Sosyal Devlet Sistemi, (Fakülteler Matbaası), İstanbul 1976.
• Gözler, Kemal; Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 9.Baskı, (Ekin Basım Yayın Dağıtım), Bursa 2010, (Anayasa).
• Gözler, Kemal; İdare Hukuku C.I, 2.Baskı, (Ekin Basım Yayın Dağıtım), Bursa 2009, (İdare).
• Gözübüyük, Şeref A; Anayasa Hukuku, 15.Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2007, (Anayasa).
• Gözübüyük, Şeref; Yönetsel Yargı 30. Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2010, (Yönetsel Yargı).
• Gözübüyük, Şeref/Gölcüklü, Feyyaz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 7. Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2007.
• Gözübüyük, Şeref/Tan Turgut; İdare Hukuku C.II İdari Yargılama Hukuku, 4.Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2010.
• Günday, Metin; İdare Hukuku, 7.Bası, (İmaj Yayınevi) Ankara 2004.
• İnceoğlu, Sibel; İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 2.Bası, (Beta Basım Yayım), İstanbul 2005.
• Karakoç, Yusuf; Genel Vergi Hukuku, 5. Bası, (Yetkin Yayınları), Ankara 2011, (Genel Vergi).
• Karakoç, Yusuf; Vergi Sorunlarının/Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları, (Vergi Yargılaması Hukuku), (Yetkin Yayınları), Ankara 2007, (Yargılama).
• Karakoç, Yusuf; Vergi Yargılaması Hukukunda Süreler, (Yetkin Yayınları), Ankara 2000, (Süreler).
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder; Medenî Usul Hukuku, 22. Bası, (Yetkin Yayınları), Ankara 2011.
• Mutluer, M. Kâmil; Vergi Genel Hukuku, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları), İstanbul 2006.
• Mutluer, M. Kâmil/Öner, Erdoğan/Kesik, Öner; Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları), İstanbul 2007.
• Orhaner, Emine; Kamu Maliyesi, (Siyasal Kitabevi), Ankara 2007.
• Öden, Merih; Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, (Yetkin Yayınları), Ankara 2003.
• Öncel, Mualla/Kumrulu, Ahmet/Çağan, Nami; Vergi Hukuku, 18.Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2008.
• Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker; Ceza Muhakemesi Hukuku, 2.Baskı, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2011.
• Özbudun, Ergun; Türk Anayasa Hukuku, 11.Baskı, (Yetkin Yayınları), Ankara 2010.
• Özdek, Yasemin; Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye, (Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını), Ankara 2004.
• Özekes, Muhammet; Medeni Usul Hukukunda Hukukî Dinlenilme Hakkı, (Yetkin Yayınları), Ankara 2003, (Hukukî Dinlenilme).
• Öztürk, Bahri/Erdem Mustafa Ruhan; Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12.Baskı, (Seçkin Yayınevi), Ankara 2008.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet; Medenî Usûl Hukuku, 12. Bası, (Yetkin Yayınları), Ankara 2011.
• Saban, Nihal; Vergi Hukuku, 5. Bası (Beta Basım), İstanbul 2009.
• Sır, Onur; Hukuk Devleti Açısından Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi, (Adalet Yayınevi), Ankara 2011.
• Sönmez, Erdal/Ayaz, Garip; Vergi Yargısı, (Oluş Yayıncılık) Ankara 1999. Tanilli, Server; Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş, İstanbul 1981.
• Tanör, Bülent/Yüzbaşıoğlu, Necmi; 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku, 8.Bası, (Beta Basım), İstanbul 2006.
• Tekbaş, Abdullah; Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi: Türkiye Değerlendirmesi, (T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı), Ankara 2009.
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, (Seçkin Yayınevi), Ankara 2004.
• Teziç, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 12.Bası, (Beta Basım), İstanbul 2007.
• Tuğrul, Saim; Kamu Hukuku Açısından Mülkiyet Hakkı ve Sınırlandırılması (Kazancı Kitap), İstanbul 2004.
• Umar, Bilge; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, (Yetkin Yayınları), Ankara 2011.
• Ünver, Yener/Hakeri, Hakan; Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Bası, (Adalet Yayınevi), Ankara 2009.
• Yaltı, Billur; Vergi Yükümlüsünün Hakları, (Beta Basım), İstanbul 2006 (Vergi Yükümlüsü).
• Yücel, Mustafa Tören; Türkiye’de Yargının Etkinliği, (Türkiye Barolar Birliği Yayınları), Ankara 2008.
• Akkaya, Mustafa; “Haksız Çıkma Zammı ve Anayasaya Uygunluğu”, (Prof. Dr. Muallâ Öncel’e Armağan, AÜHF Yayını, C.I, Ankara 2009, s. 339- 347).
• Alangoya, Yavuz; “Anayasanın Medeni Usul Hukukuna Etkisi”, (Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, S. 2, 1-4, 1981, s. 1vd.).
• Aşçıoğlu, Çetin; “Yargı Kararlarında Gerekçe”, (Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu IX, Bankacılık Enstitüsü Yayınları, Ankara 1992 s. 48 vd.).
• Atalay, Esra; “Yargısal Temel Haklar”, (Prof. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan, DEÜHF Yayınları, İzmir 1997, s. 437 vd.).
• Azrak Ülkü; “İdarenin Yargısal Denetimine İlişkin Sorunlar”, (Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı, TBB, Ankara 2001).
• Başpınar, Ahmet; “İdari Yargıda Makul Süre İçin Öneriler”, (Danıştay ve İdari Yargı Günü 136. Yıl Sempozyumu, Ankara 2004, s. 35 vd.).
• Baykan, Metin; “Temel Hak ve Hürriyetler Açısından Vergilendirme”, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_1172.htm, erişim:27.06.2011.
• Biyan, Özgür; “Anayasa’ya Aykırılık Devam Ediyor:Yurt Dışı Çıkış Tahdidi”, http://www.alomaliye.com/2008/ozgur_biyan_yurtdisi.htm, erişim:27.06.2011.
• Demirbaş, Burcu; “Vergi Ceza Hukuku’nun Anayasal Temelleri”, (Prof. Dr. Muallâ Öncel’e Armağan, AÜHF Yayını, C.II, Ankara 2009, s. 953 vd.). Doğrusöz, Bumin; Temel Haklar ve Vergi İlişkisi, http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=135435&YZ R_KOD=156, erişim: 26.06.2011.
• Erem, Faruk; “Susma Hakkı”, (Yargıtay Dergisi, C.18, S. 3, 1992, s. 296 vd).
• Eren, Fikret; “Mülkiyet Kavramı”, (Dr. A.Recaî Seçkin’e Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1974, s. 765 vd.).
• Erkut, Celal; “İdari Yargı Reform Çalışmaları”, (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İdari Yargı Sempozyumu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2003, s. 309 vd.).
• Giegerich, Thomas; “Yargının Bağımsızlığı-Kavramsal Çerçeve, Tarihsel Gelişim, Tarafsızlıkla İlişkisi ve Türkiye Üzerine Gözlemler”, (Yargının Bağımsızlığı, Tarafsızlığı ve Etkililiği Uluslararası Sempozyum, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, Ankara 2009, s. 21 vd.).
• Grabenwarter, Christoph (Çeviren: Osman Can); “Yargılama GüvenceleriAdil Yargılama Hakkı (İHAS m.6)”, (Prof. Dr. Nurullah Kunter’e Armağan, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004, s. 181 vd.).
• Güneş, Gülsen; “Vergi İdaresinin Yurt Dışı Seyahat Özgürlüğüne Müdahalesine Eleştirel Bakış”, (Vergi Sorunları Dergisi, S. 203, Y.2005, s. 114 vd.).
• Güran, Sait; “Anayasa’nın Kuvvetler Ayrılığı İlkesine ve Yönetim Yargı İlişkilerine Bakış Açısında Değişiklik”, (Anayasa Yargısı 11, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1994, s. 191 vd.).
• Güriz, Adnan; “Adalet Kavramı”, (Prof. Dr.Jale İpek’e Armağan, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Konya 1991, s. 59 vd.).
• Huber, Rudolf Ernst; (Çeviren: Tuğrul Ansay), “Modern Endüstri Toplumunda Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet”, (Hukuk Devleti, Haz. Hayrettin Ökçesiz, Afa Yayınları, İstanbul 1998).
• İbrahimhakkıoğlu, Uğur; “Yargı Bağımsızlığı”, (Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı, Türkiye Barolar Birliği, Ankara 2001).
• Kumrulu, G. Ahmet; “Vergi Hukukunun Birkısım Anayasal Temelleri, (AÜHFD, C.XXXVI, S. 1-4, Ankara 1981, s. 147 vd.).
• Karakoç, Yusuf; “Vergi Mevzuatı - Vergi Hukuku İlişkisi”, (Legal Mali Hukuk Dergisi, Kasım 2009, Yıl:1, S. 11, s. 12953-2963), (Mevzuat - Hukuk).
• Karakoç, Yusuf, “Vergi Hukuku Alanının Düzenleme, Uygulama ve Yargılama Sorunları”, (23. Türkiye Maliye Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Basımevi, Ankara 2009, s. 301 vd.), (Sorunlar).
• Karakoç, Yusuf; “Vergi Yargılaması Hukukunun İşlevleri”, (Vergi Sorunları Dergisi, Haziran 1999, S. 129, s. 84 vd.), (İşlevler).
• Karakoç, Yusuf; “Vergi Yargılaması Hukukunda Tanık Beyanının Delil Olması”, (Prof. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan, DEÜHF Yayınları, İzmir 1997, s. 455 vd.), (Tanık Beyanı).
• Karayalçın, Yaşar; “Hukukun Üstünlüğü (Kavram - Bazı Problemler)”, (Hukuk Devleti, Haz. Hayrettin Ökçesiz, Afa Yayınları, İstanbul 1998).
• Ökçesiz, Hayrettin; “Yargı, Yargıç, Devlet ve Hukuk Gerçekliğinde Temel İşlevsel Sorunlar” (Adalet Bakanlığı Yargı Reformu Stratejisi Belgesi Gölgesinde Yargı Reformu Sempozyumu, TBB, Ankara 2008).
• Özdeş, Orhan “İdari Yargı ve Uygulama Usulünün Özellikleri”, (Danıştay Dergisi Y.4, S. 12-13, s. 9 vd.).
• Özekes, Muhammet; “Medeni Usul Hukukunda Hukukî Dinlenilme Hakkı ve Hakkın Bazı Güncel Sorunları”, (Legal Hukuk Dergisi, Nisan 2005, s. 1295 vd.) (Sorunlar).
• Pekcanıtez, Hakan; “Medeni Yargıda Adil Yargılama”, (İzBD, 1997/2, s. 35 vd.), (Adil Yargılama).
• Pekcanıtez, Hakan; “Hukukî Dinlenilme Hakkı”, (Prof. Dr. Seyfullah Edise’e Armağan, DEÜHF Yayınları, İzmir 2000, s. 769 vd.), (Hukukî Dinlenilme).
• Pınar, Burak/Meriç, Nedim; “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yargı Harçlarına Bakışı: Yiğit ve Ülger Davaları Işığında Hak Arama Özgürlüğü ve Yargı Harçları İlişkisi”, (TBBD, S. 84, 2009, s. 188 vd.).
• Şentürk, Akın Gencer; “Vergi Hukuku” da Hukuka Dahildir: Evrensel İnsan Haklarından Olan “Adil Yargılama” Hakkı, Vergi ve Vergi Yargılaması Hukukunda da Uygulanmalıdır”, (http://turktax.com/yazilar/024%20 vergimahr.pdf, erişim: 23.01.2012).
• Taylar, Yıldırım; “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Vergi Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi”, (Vergi Dünyası, S. 307, 2007, s. 196 vd), (Hukuki Güvenlik).
• Taylar, Yıldırım; “Kamu Alacakları İçin Güvence Önlemi Olarak Teminat ve İhtiyati Haciz İlişkisinden Kaynaklanan Sorunlar”, (Mali Pusula, Y.4, s. 48, Aralık 2008, s. 68 vd.), (Sorunlar).
• Tezcan, Durmuş; “İdare Mahkemesi Hukuku ile Ceza Muhakemesi Hukuku Arasındaki Farklılığın Anlamı ve Önemi”, (İdari Ceza Hukuku Sempozyumu, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2009, s. 161 vd.).
• Turan, Hüseyin; “Adil Yargılanma Hakkı”, (Yargıtay Dergisi, C.27, S. 4, Y.2001, s. 667 vd.).
• Turmangil,Civan; “Vergi Davasının Hukuki Niteliği”, (AÜHFD., C.39, S. 1-4, Y.1982-87, s. 125 vd.).
• Uzun, Mehmet Cengiz; “Vergi Açısından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, (Vergi Sorunları Dergisi, S. 235, 2008, s. 187 vd.).
• Yaltı, Billur; “Vergi Borcu Nedeniyle Yurt Dışına Çıkış Yasağı”, (Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 66, Y.2006, s. 95 vd.), (Vergi Borcu).
• Yaltı Soydan, Billur; “Mülkiyet Hakkı Versus Vergilendirme Yetkisi: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesine Göre Mülkiyet Hakkına Müdahalenin Sınırı”, (Vergi Dünyası, Temmuz 2000 s. 104-114).
• Yavaşlar Başaran, Funda; “Vergilendirme Yoluyla Temel Hak ve Özgürlüklere Müdahalede Sınır”, (Kamu Hukuku, Özel Hukuk ve Ceza Hukuku Alanlarında Kamunun Önderliği ve Bireysel Özerklik Sempozyumu, Seçkin Yayınları, Ankara 2009, s. 147 vd.).
• Yayla, Yıldızhan; “İdari Yargılamanın Özelliği” (Atatürk’ün 100. Doğum Yılını Kutlama Sempozyumu, Danıştay Başkanlığı, Ankara 1981, s. 129 vd.).
• Yılmaz, Ejder; “Yargılama Giderlerinin İşlevi ve Sosyal Hukuk Devleti”, (Ankara Barosu Dergisi, S. 1984/2, Y.41, s. 200 vd.).
• Zabunoğlu, Yahya K.; “Adil Yargılama Hakkı ve İdari Yargı”, (Yargı Reformu 2000 Sempozyumu, İzmir Barosu, İzmir 2000, s. 314-320).