TÜRKİYE İLE YUNANİSTAN’DAKİ AZINLIK VAKIFLARININ HUKUKİ DÜZENLEMELERİNEN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2007, Cilt 9 Özel Sayı, 1111 - 1143, 01.07.2007

Yrd. Doç. Dr. Turgay Cin

Öz

Yunanistan, 15 Mayıs 1919 tarihinde Đzmir’i işgal etmeye başladı.
Ardından da 4 Ekim 1919’da başlattığı Trakya’daki işgalini 29 Eylül 1922
tarihine kadar, Mudanya Mütarekesine kadar devam ettirdi. 3 ile 18 Ekim
1922 tarihleri arasında Yunan ordusu Doğu Trakya’dan çekilerek, yerini
müttefik kuvvetlere bıraktı. Müttefik kuvvetler ve Türkiye 1923 Lozan Barış
Antlaşması ile son kez Trakya’da Türk Yunan sınırını tespit ettiler.
Yunanistan’daki Batı Trakyalı Müslüman Türkler ile Đstanbul’daki Ortodoks
Hıristiyanların hakları da bu antlaşmayla belirlendi. Yine Lozan Barış
Antlaşması gereği olarak Yunanistan, Doğu Trakya’yı Türklere bıraktı. Batı
Trakya ve Batı Trakya’da yaşayan Müslüman Türk nüfus ise Yunanlıların
elinde kaldı. Yine herkes tarafından bilindiği üzere, Yunanistan Devleti aldığı
bir sürü siyasi, idari ve ekonomik önlemlerle birlikte Müslüman Türklere1
ait
olan taşınmaz mülkleri -Lozan Konferansında öne sürülen istatistikî bilgilere
göre, o dönemde Batı Trakya’daki taşınmazların %84’ü Müslüman Türklere
aittir2
- zamanla Ortodoks Hıristiyan Yunanlıların ellerine geçti. Böylece Batı Trakya’da Müslüman Türkler bakımından sıkıntılı günler başladı. Başka bir
deyişle Batı Trakya’daki yaşamları, yaşanmaz hale getirildi. Böylece azınlık
insanı Batı Trakya’yı, vatanlarını, doğdukları evlerini “kendi iradeleriyle” terk
edip, Türkiye’ye sığınmak zorunda kaldılar. Aynı siyasetin gereği olarak,
Yunanistan Devleti Batı Trakya’daki Müslüman Türklere ait vakıfların yönetim kurullarına antlaşmalara aykırı olarak, Yunanlı makamlarla işbirliği yapabilecek nitelikteki kişileri, tüm itirazlara rağmen atamaya başladı ve böylece
Ortodoks Hıristiyan Yunanlılar vakıfların mal varlığını, camilerin mal varlığını ve Müftülükleri ele geçirerek kontrol altına aldı.

Kaynakça

• Berki, A. H.: Vakıflar, Đstanbul 1946.
• Bozkurt, G.: Alman - Đngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839-1914), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989.
• Cin, T.: “Yunanistan’da Milli Kimlik Anlayışının Hukuki Boyutları ve En Temel Bir Đnsan Hakları Đhlâli Örneği”, Đzmir Barosu Dergisi, Yıl: 71, Sayı: 3, Temmuz 2006.
• Ercan, Y.: Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler, Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Sosyal, Ekonomik ve Hukuki Durumları, Turhan Kitabevi, Ankara 2001.
• Karaman, H.: Anahatlarıyla Đslâm Hukuku 2, Hususi Hukuk, Ensar Yayınları, Đstanbul 1985.
• Λυγερος, Ν. (Ligeros, N.): “∆ιάλεξη Καθηγητή Νίκου Λυγερού στην εκδήλοση µε γενικό θέµα: Η γυναικεία εκπαίδευση στην Κωνσταντινούπολη: Συµβολή και Προοπτικές, 29.01.2007. Η γυναίκα ως Πολίτικη Στρατηγική (Prof. Niku Ligeru’nun Konuşması, Genel Konulu Konferans: Đstanbul’da Kadın Eğitimi: Katkı ve Umutlar, 29.01.2007. Siyasi Strateji Olarak Kadın)”. http://www.lygeros.org/2495-gr.php (10.03.2008).
• Μανου, ΣΤ. (Manu, ST.): “Οσα πρόκειται να γίνουν στο Κόσοβο θα έπρεπε πιστεύω να µας θυµίσουν την ανάγκη µεγάλης προσοχής κατά τον χειρισµό µειονοτικών ζητηµάτων (Kosova’da Olabilecekler, Đnanıyorum ki Bize Azınlık Meselelerinin Büyük Bir Dikkatle Ele Alınması Gerektiğini Hatırlatmaktadır.)”
• Meray, S. L.: Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar - Belgeler, Takım: I, Cilt: 1, Kitap: 2, 3. Baskı, YKY Yayınları, Đstanbul 2001.
• Meray, S. L.: Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar - Belgeler, Takım: I, Cilt: 1, Kitap: 1, 3. Baskı, YKY Yayınları, Đstanbul 2001.
• Meray, S. L.: Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar - Belgeler, Takım: II, Cilt: 2, 3. Baskı, YKY Yayınları, Đstanbul 2001.
• Özdamar, D.-Değer, S.-Uçkan, M.: “5555 Sayılı Yeni Vakıflar Kanunu Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi hukuk Fakültesi Dergisi, Kayseri Haziran 2007.
• http://www.hyetert.com/yazi.asp?s=1 http://rnn.gr/index.php?option=com content&task=view&=441&Itemid=31 (29.02.2008).
• http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1239m.htm (10.04.2008). http://www.greeknews.com.cy/index.htm?p=11&plD=2802&clD=6&page=2&s= 2 (10.03.2008) Νεα ελπίδα για “3.000 ακίνητα της οµογένειας (Soydaşların 3000 Taşınmazına Yeni Umut)”.
• 21.02.2008 Eleftherotipia Gazetesi.
• 12.01.2007 tarihli Hronos Gazetesi.
• 24.02.2008 tarihli Kathimerini Gazetesi.
• 05.02.1951 tarihli ve 464 tarihli Trakya Gazetesi.
• 19.02.1951 tarihli ve 466 sayılı Trakya Gazetesi.
• 04.01.2008 tarihli Eleftherotipia Gazetesi.
• Yunanistan Yargıtay’ının 1980 yılında 1723 sayılı (1723/1980) “Müftülerin Yargılama Yetkisi” ile ilgili karar.
• 1980 tarihli 1091 sayılı Vakıflar Yasası.
• 2008 tarihli ve 3647 sayılı Vakıflar Yasası.
• http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Word/17.doc (24.04.2007) http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2000/I180/I18020000719en00220026.pdf (24.04.2007)
• http://www.syn.gr/gr/keimeno.php?id=5955 (10.03.2008).
• http://www.hyetert.com/yazi.asp?s=1 (01.11.2006).
• http://news.kathimerini.gr /4dcgi/ w articles worl 1 24/02/2008 260519 (27.2.2008)
• http://www.kathimerini.gr/4dcgi/ w articles politics 2 17/01/2008 255785 (27.02.2008).