TİCARÎ İŞLETME REHNİ

Yıl 2005, Cilt: 7 Özel Sayı, 39 - 50, 01.07.2005

Şeref Ertaş

Öz

Yasanın açıkça öngördüğü bazı hallerde, rehinli alacaklıyı rehin konusu
şeyi koruma külfetinden kurtarmak ve aynı zamanda eşya malikine de rehin
konusu eşyayı kullanabilme imkanı verebilmek için, teslime bağlı olmadan
(TMK.939) bir resmi sicile tescil suretiyle taşınır rehni kurulmasına olanak
sağlanmıştır. Bunlardan biri ve en önemlisi ticarî işletme rehnidir.
Bu bakımdan taşınır rehinlerini, taşınırın teslimi ile kurulan taşınır rehni,
teslimsiz taşınır rehni diye iki ayırabiliriz. Teslimsiz taşınır rehni de sicilli
taşınır rehni, sicilsiz taşınır rehni diye ikiye ayrılmaktadır. Biz burada sadece
1447 sayılı yasaya göre ticaret siciline tescil ile kurulabilen ticarî işletme
rehnini incelemek istiyoruz. 29.7.2003 tarih ve 4952 sayılı yasa ile bu
rehninin uygulama alanı genişletilmiştir.
Ticarî işletme rehni, bir taşınır rehni türü olduğundan, taşınır rehni ile
ilgili genel ilkeler; alacağa bağlı, kamuya açıklık, iyiniyetin korunması,
belirlilik, teminatın bölünmezliği, sıra, bu rehin türü için de geçerlidir
(TMK.939-950).
Tescilli taşınır rehinlerini, hayvan rehni, ticarî işletme rehni, maden
rehni, gemi ipoteği ve hava aracı ipoteği oluşturur. Biz burada sadece ticarî
işletme rehnini inceleyeceğiz.

Kaynakça

• Akıncı : Türk Hukukunda Gemi Đpoteği, Ankara 1958.
• Akipek J. : Mahdut Aynî Haklar, Ankara 1974.
• Başpınar V. : Sınırlı Ayni Hakların Sırası (TNBD yıl 1993, sayı 78 s.50 vd).
• Cansel : Maksimal Đpotek (Banka Ticaret Hukuku Haftası), Ankara 1959.
• Cansel : Türk Menkûl Rehni Hukuku, Teslim Şartlı Menkûl Rehni, Ankara 1967.
• Davran : Gayrımenkul Rehninde Teferruatın Şumulü (M. Raşid Seviğ Armağanı), Đstanbul 1956.
• Davran : Rehin Hukuku Dersleri, Đstanbul 1972l.
• Đmre : Gayrımenkul Üzerine Hapis Hakkı Dermeyan edilebilir mi? ĐBD 1952.
• Keser : Azami Meblağ Đpoteği, ManBD, 1991 s.14-22, sy. Nisan.
• Köprülü-Kaneti : Kat Mülkiyetinde Ortak Giderlerin Teminatı Olarak Kanunî Rehin Hakkı (ĐHFM 50.Yıl Armağanı, Đstanbul 1973).
• Köprülü-Kaneti : Sınırlı Aynî Haklar, 1983.
• Kuntalp : Yabancı Para Üzerinden Rehin (Domaniç Arm. Đstanbul 1998, s.293-316).
• Reisoğlu : Đpoteğin Kapsamı-Hükümleri ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1978.
• Reisoğlu : Medenî Kanun Açısından Đpotek Đşlemleri ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1978.
• Reisoğlu : Menkûl Đpoteği, Ankara 1965.
• Reisoğlu : Ticarî Đşletme Rehni ve Son Düzenleme Erten, A : Bankacılık Uygulamasında Ticarî Đşletme Rehni (Bankacılık dergisi sayı 32, 200 s.81 vd.)
• Seliçi : Gayrımenkul Rehninde Boş Dereceye Đlerleme Hakkı, ĐHFM C.VL 1-4, 1974.
• Sümer : Kanunî Đpotek Hakkı (Cin Arm. s.601 vd.).
• Uyar: Rehnin Paraya Çevrilmesi, 1992.