HUKUK TEORİLERİNDE YARGI VE HUKUK UYGULAYICISI FETİŞİZMİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 875 - 910, 26.12.2019

Yahya Berkol Gülgeç

https://doi.org/10.33717/deuhfd.644280

Öz

Yargı organı ve hukuku uygulamakla görevli olan organlara hukuk teorisinde özel bir önem atfedilmiştir. Özelde yargı, geneldeyse bütün hukuk uygulayıcıları kuralların asıl muhatabı veya en nihayetinde hukuk sistemini tesis eden
organlar olarak görülmüştür. Hukuk teorilerinin birincil amacı hukuk sistemlerini ve işleyişini açıklamak, hukukun muhataplarının üzerindeki normatif
gücünü temellendirebilmektir. Kanımızca özelde yargı organı ve hukuk uygulayıcılarının önemli rolüne ısrarla yapılan atıf, atıfta bulunan hukuk teorilerinin
hukuk sisteminin işleyişine ilişkin açıklayıcı gücünü zayıflatmaktadır. Fetişist
olarak adlandırdığımız bu teoriler, özel kişilerin, yani vatandaşların davranış ve
tutumlarını önemsizleştirmekte, onları sistemin aslî parçaları olmaktan çıkarıp,
sisteme tâbi unsurlar hâline getirmektedir. Kanımızca bu tutum teorik açıdan
savunulabilir değildir. Bunu göstermek için makale Hans Kelsen, H.L.A. Hart ve
Alf Ross’un hukuk teorilerini inceleyecektir. Bu teorilerin yargı organı ve hukuk
uygulayıcılarına bakışındaki fetişist unsurlar ortaya konacak, sonuç bölümündeyse bu unsurların sakıncaları sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yargı organı, hukuk uygulayıcıları, hukukî pozitivizm, İskandinav realizmi, Tanıma Kuralı

FETISHISM OF JUDICIARY AND OFFICIALS IN LEGAL THEORIES

Öz

The judiciary and the law-applying organs have been attributed a special
importance in legal theory. The judiciary in particular and all law-applying
organs in general have been viewed as the real addressees of the rules or the
organs ultimately constituting the legal systems. The primary purpose of legal
theories is to explain the legal systems and their functioning and to ground the
normative force of law on its addressees. We believe that this persistent
reference to the crucial role of the judiciary and law-applying organs weakens
the explanatory power of these legal theories. These fetishist theories, as we
name them, trivialize the actions and attitudes of private persons, i.e. citizens,
and renders them components subject to the system rather than being essential
factors for the system. We believe that this position is theoretically indefensible.
In order to demonstrate this, the article will examine legal theories of Hans
Kelsen, H. L. A. Hart and Alf Ross. These theories’ fetishist elements concerning
the judiciary and other law-applying organs will be exposed and
inconveniencies of such elements will be presented. 

Kaynakça

• Alder, Matthew D.: “Constitutional Fidelity, The Rule of Recognition, and the Communitarian Turn in Contemporary Positivism”, Fordham Law Review, Cilt: 75, Sayı: 3, 2006, ss. 1671-1695.
• Austin, John: Lectures on Jurisprudence, Henry Holt and Company, New York, 1875.
• Barber, Nicholas: “Sovereignty Re-examined: The Courts, Parliament and Statutes”, Oxford Journal of Legal Studies, Cilt: 20, Sayı: 1, 2000, ss. 131-154.
• Bickel, Alexander M.: The Least Dangerous Branch: The Supreme Court at the Bar of Politics, 2. Baskı, Yale University Press, New Haven, 1986.
• Coleman, Jules L.: “Negative and Positive Positivism”, The Journal of Legal Studies, Cilt: 11, Sayı: 1, 1982, ss. 139-164.
• Dworkin, Ronald: “Hard Cases”, Harvard Law Review, Cilt: 88, Sayı: 6, 1975, ss. 1057-1109.
• Eliasz, Katarzyna ve Załuski, Wojciech : “Critical Remarks on Alf Ross’s Probabilistic Concept of Validity”, PRINCIPIA, KXI-LXII, 2015, ss. 245-257.
• Gözler, Kemal: Hukuka Giriş, 10. Baskı, Ekin, Bursa, 2013.
• Grabowski, Andrzej: Juristic Concept of the Validity of Statutory Law, Springer, Berlin, 2013.
• Gülgeç, Yahya Berkol: “Interrelationship Between Validity, Efficacy and Coerciveness”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 66, Sayı: 4, 2017, ss. 677-730.
• Gülgeç, Yahya Berkol: Lex Superior İlkesi: Hukukî Geçerliliği ve Uygulaması, On İki Levha, İstanbul, 2018.
• Gülgeç, Yahya Berkol: Normlar Hiyerarşisi: Türk, Alman ve İngiliz Hukuk Sistemlerinde Kural İşlemlerin ve Mahkeme Kararlarının Hiyerarşik Gücü, 2. Baskı, On İki Levha, İstanbul, 2018.
• Gülgeç, Yahya Berkol: “Presidential Decrees and Their Hierarchical Power in the Aftermath of the Constitutional Amendment: A First Glance”, European Review of Public Law, Cilt: 30, Sayı: 2, 2018, ss. 369-415.
• Gülgeç, Yahya Berkol: “Uluslararası Hukukun Teorik Kaynağı Olarak Temel Norm ve Tanıma Kuralının Değerlendirilmesi”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, 2017, ss. 81-148.
• Hart, Herbert Lionel Adolphus: “Scandinavian Realism”, The Cambridge Law Journal, Cilt: 17, Sayı: 2, 1959, ss. 233-240.
• Hart, Herbert Lionel Adolphus: The Concept of Law, 3. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2012.
• Kaplan, Louise J.: Cultures of Fetishism, Pallgrave Macmillan, New York, 2006.
• Kelsen, Hans: General Theory of Law and State, 3. Baskı, Harvard University Printing Press, Cambridge, 1949.
• Kelsen, Hans: General Theory of Norms, Clarendon Press, Oxford, 1991.
• Kelsen, Hans: Pure Theory of Law, 5. Baskı, The Lawbook Exchange, New Jersey, 2008.
• Marmor, Andrei: Philosophy of Law, Princeton University Press, New Jersey, 2011.
• Munzer, Stephen: Legal Validity, Martinus Nijhoff, Lahey, 1972.
• Raz, Joseph: “Legal Principles and the Limits of Law”, Yale Law Journal, 81 (5), 1972, ss. 823-854.
• Raz, Joseph: Practical Reason and Norms, 2. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2002.
• Raz, Joseph: The Authority of Law: Essays on Law and Morality, Oxford University Press, Oxford, 1979.
• Raz, Joseph: The Concept of A Legal System, 2. Baskı, Clarendon Press, Oxford, 1997.
• Ross, Alf: On Law and Justice, 3. Baskı, The Lawbook Exchange, New Jersey, 2007.
• Ross, Alf: “Validity and the Conflict Between Legal Postivism and Natural Law”, Normativity and Norms: Critical Perspectives on Kelsenian Themes, Clarendon Press, Oxford, 1998, ss. 147-163.
• Shapiro, Scott: “What is the Rule of Recognition (And Does It Exist?)”, The Rule of Recognition and the U.S. Constitution, Oxford University Press, Oxford, 2009.
• Spaak, Torben: “Kelsen and Hart on the Normativity of Law”, Perspectives on Jurisprudence: Essays in Honour of Jes Bjarup, Stockholm Institute for Scandinavian Law, Stockholm, 2005, ss. 397-414.
• Uzun, Ertuğrul: Akıl Tutkunu Hukuk, On İki Levha, İstanbul, 2010.