DIE GEGENSTÄNDE DER FAMILIENMEDIATION ANLÄSSLICH DER SCHEIDUNG IM TÜRKISCHEN RECHT

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 315 - 338, 24.05.2021

Merve Ürem Çetinel

https://doi.org/10.33717/deuhfd.897886

Öz

Hukuki bir kurum olarak arabuluculuk, 07/06/2012 tarihli 6325 sayılı
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile özel ve ayrıntılı bir şekilde
düzenlenmiştir. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan arabuluculuk Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m. 2/b. b’de “sistematik
teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları
bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini
kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını
gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde
çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız
bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm
yöntemi” olarak tanımlanmıştır. Tarafsız bir kişinin yardımı ile uyuşmazlığın
çözümü, aile hukukundan kaynaklarından uyuşmazlıklarda da önemli bir rol
oynamaktadır.
Hâkim dışında, tarafsız ve uzman kişi yönetiminde aile hukukundan kaynaklı uyuşmazlıkların çözülmesi imkânı Türk hukukunda yeni ve güncel bir gelişmedir. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun noksan ve genel
düzenlemeler içermesi sebebiyle hangi uyuşmazlıkların aile arabuluculuğuna
elverişli olacağının tespit edilmesi gerekmektedir. Zira Kanun’da gerek genel
olarak arabuluculuğa gerekse özel olarak aile arabuluculuğuna elverişli konular tahdidi şeklinde sayılmamıştır. Kanun’un m. 1/II c. 1 düzenlemesi gereğince
aile arabuluculuğu yalnızca eşlerin üzerinde tasarrufta bulunabileceği konulara
uygulanabilecektir. Ancak bu düzenlemeye göre aile arabuluculuğuna uygun,
sınırlı sayıdaki aile hukuku uyuşmazlıklarının neler olduğu konusunda doktrinde
fikir birliği bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmamız, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu çerçevesinde Türk hukukunda aile arabuluculuğunun konusunu, kapsamını ve özellikle boşanma sürecinde aile arabuluculuğunun işlevini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri, Arabuluculuk, Aile arabuluculuğu, Arabuluculuğa elverişlilik, Boşanma

Kaynakça

• Akcan, Recep: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı ile İlgili Bazı Düşünceler, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008, S. 39-51.
• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya: Aile Hukuku, Band: 2, 22. Aufl., Beta Yayınları, Istanbul, 2020.
• Akil, Cenk: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Kapsamı, Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, Band:1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014, S. 75-137.
• Akkaya, Tolga: Boşanma Davasında Alınabilecek Geçici Hukuki Korumalar veya Hakimin Müdahalesi Yoluyla Çocuğun Korunması Kapsamında Zorunlu Arabuluculuk ve Boşanma Süreci (Aile) Danışmanlığı, Ankara Barosu Dergisi, Heft: 2014 /3, S. 23-62.
• Alangoya, H. Yavuz/Yıldırım, M. Kamil/Deren Yıldırım, Nevhis: Medeni Usul Hukuku Esasları, 7. Aufl., Beta Yayınları, Istanbul, 2009.
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı, Değerlendirme ve Öneriler, Istanbul Barosu Yayınları, 2006.
• Aras, Bahattin: Aile Mahkemelerinde Yargılama Usulü, Ankara Barosu Dergisi, Jahr: 65, Heft: 2, Frühling 2007, S. 158-178.
• Başözen, Ahmet: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Taslağı’na Dair Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Band: 2, Heft: 1-2, 2007, S. 235-239.
• Bilge, M. Turgay: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Açısından Kamu Düzeni Kavramı, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, Sümer Kitabevi, Istanbul, 2014, S. 93-114.
• Börü, Levent: Kadına Karşı Sı̧ ̇ddette Arabuluculuk Kurumuna İlıṡ ̧kı̇n Bazı Değerlendı̇rmeler, Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2017 (Sonderheft), S. 173-198.
• Bulur, Alper: Alternatif Çözüm Yolları ve Arabuluculuk Yöntemi, Ankara Barosu Dergisi, Jahr: 65, Heft: 4, 2007, S. 30-46.
• Bulur, Alper: 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve uygulaması Hakkında Değerlendirmeler, Prof.Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, Band: 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015, S. 499-514.
• Demircioğlu, Huriye Reyhan: Aile Hukuku Uyuşmazlıkları Bakımından 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Uygulanabilirliği, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Jahr: 6, Heft: 23, 2015, S. 45-84.
• Demircioğlu, Huriye Reyhan: 6325 Sayılı Kanun’un Aı̇le Hukuku Uyuşmazlıklarında Uygulanabı̇lı̇rliği, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu (6-7 Aralık 2018), S. 53-56, https://www.aybu.edu.tr/ hukuk/contents/files/ARABULUCULUK%20SEMPOZYUM%20KİT ABI.pdf.
• Deren Yıldırım, Nevhis: Uncitral Model Kanunu ve Milletlerarası Tahkim Kanunu Çerçevesinde Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları, Alkım Yayınevi, Istanbul, 2004.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, Mustafa Alper: Aile Hukuku, Band: 3, Filiz Kitabevi, Istanbul, 2020.
• Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Aufl., On Iki Levha Yayıncılık, 2019.
• Ercan, İbrahim: Boşanma Davalarında Geçerlı ̇ Olan Yargılama İlkelerı̇, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Band: 4, Heft: 2, 2014, S. 249-269.
• Ertekin, Erol/Karataş, İzzet: Uygulamada İhtiyari Tahkim ve Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi, Tanınması, Yetkin Yayınları, Ankara, 1997.
• Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin: Aile Hukuku, 3. Aufl., Filiz Kitabevi, Istanbul, 1986.
• Gençcan, Ömer Uğur: Boşanma Usul Hukuku, 2. Aufl., Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• Hatemi, Hüseyin: Aile Hukuku, 8. Aufl., On Iki Levha Yayıncılık, Istanbul, 2020.
• Ildır, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü ve Hak Arama Özgürlüğü, 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2005, S. 385-399.
• Ildır, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü-Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• Kaplan, Yavuz: Arabuluculuk ve Türk Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısına Eleştirel Bir Bakış, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Band: 28, Heft: 1-2, 2008, S. 115- 146.
• Kaplan Güler, Beyhan: Boşanmanın Hukuki Sonuçlarında Arabuluculuk, Sümer Kitabevi, Istanbul, 2014.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.: Aile Hukuku, 4. Aufl., Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• Koç, Evren: Arabuluculuk Kanunun Uygulanmasına İlişkin Tespitler, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sempozyumu I, Sümer Kitabevi, Istanbul, 2014, S. 43-51.
• Köprülü, Bülent/Kaneti, Selim: Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, Istanbul, 1989.
• Oğuzman, Kemal/Dural, Mustafa: Aile Hukuku, 2. Aufl., Filiz Kitabevi, Istanbul, 1998.
• Özbek, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Band: 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Özbek, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Band: 2, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Özbek, Mustafa Serdar: Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesine Göre Arabuluculuk, Ankara Barosu Dergisi, Heft: 3, 2001, S. 113-139.
• Özbek, Mustafa: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin “Aile Arabuluculuğu” Konulu Tavsiye Kararı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Band: 7, Heft: 2, 2005, S. 71-102.
• Özmumcu, Seda: Uzak Doğu’da Arabuluculuk Anlayışı ile Türk Hukuk Sisteminde Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, On Iki Levha Yayıncılık, Istanbul, 2011.
• Öztan, Bilge: Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukuku, Vedat Kitapçılık, 6. Aufl., Istanbul, 2018.
• Saymen, Ferit H./Elbir, Halid K.: Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, Band: 3, Ismail Akgün Matbaası, Istanbul, 1960.
• Semizoğlu, Hakan: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Yasa Tasarısı Kapsamında, Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilecekleri İş ve İşlemlerden Doğan Özel Hukuk Uyuşmazlıkları, Istanbul Barosu Dergisi, Band: 82, Heft: 5, 2008, S. 2411-2415.
• Sungurtekin Özkan, Meral: İnşai Karar ve Özellikleri, 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2004, S. 553-576.
• Şanlı, Cemal: Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi, Istanbul, 2019.
• Şıpka, Şükran: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısının Değerlendirilmesi, Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Jahr: 6, Heft: 12, Herbst 2007 (Sonderheft), S. 163-175.
• Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Heft: 64, Mai-Juni 2006, S. 151-177.
• Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı’nın Getirdikleri ve Değerlendirilmesi, Makalelerim II (2006- 2010), Adalet Yayınları, Ankara, 2011, S. 183-211.
• Tanrıver, Süha: Türk Aile Mahkemesi Hakimlerinin Sulhe Teşvik Ödevi, Makalelerim III, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016, S. 199-203.
• Tanrıver, Süha: Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tenfizi Bağlamında Kamu Düzeninin Etkisi, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Band: 17, Heft: 1-2, 1997, S. 467-492.
• Taşpolat Tuğsavul, Melis, Türk Hukukunda Arabuluculuk, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
• Tercan, Erdal: Türk Aile Mahkemeleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Band: 5, Heft: 3, Ankara, 2003, S. 19-54.
• Uyanık Çavuşoğlu, Ayfer: Türk Milletlerarası Özel Hukukunda Boşanma, Beta Basım Yayım, Istanbul, 2006.
• Uyumaz, Alper/Erdoğan, Kemal: Aı̇le Hukukundan Doğan Uyuşmazlıkların Alternatı̇f Çözüm Yolları, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Band: 17, Heft: 1, 2015, S. 119-169.
• Ürem Çetinel, Merve/Güneş, Biset Sena: Mahkeme Dışı Boşanma Kurumu ve Türk Hukukunun Bu Kuruma Yaklaşımı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Heft: 1, 2020, S. 309-340.
• Yakut, Bahadır: Arabuluculuğun Kanunla Düzenlenmesi Bakımından Amerika Birleşik Devletler Örneği, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Nisan 2010, Band: 1, Heft: 1, S. 29-80.
• Yıldırım, M. Kamil: İhtilafların Mahkeme Dışı Usullerle Çözülmesi Hakkında, Prof. Dr. Yavuz Alangoya için Armağan, Beta Yayınları, Istanbul, 2007, S. 337-360.
• Yıldız, Pervin: Türk Hukukunda Aı̇le Arabuluculuğuna İlıṡ ̧kı̇n Gelıṡ ̧meler, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu (6-7 Aralık 2018), S. 33-52, https://www.aybu.edu.tr/hukuk/contents/files/ARABULUCULUK%20 SEMPOZYUM%20KİTABI.pdf.
• Zevkliler, Aydın/Ertaş, Şeref/Havutçu, Ayşe/Acabey, M. Beşir/Gürpınar, Damla: Medeni Hukuk (Temel Bilgiler), 10. Aufl., Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.