HASILATA BAĞLI İŞLERDE SÖZLEŞMESEL İLİŞKİ VE FAZLA ÇALIŞMA OLGUSU Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 02.03.2021 Tarihli Kararının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 1675 - 1717, 26.11.2021

Ercan Uzun

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1036303

Öz

İş ilişkilerinde haftalık çalışma sürelerinin aşılması halinde fazla çalışma
olgusu ortaya çıkmakta ve fazla çalışılan sürenin ücretinin ödenmesi zorunluluğu
doğmaktadır. Ancak bazen işin niteliği, işçinin özelikleri ve kararlaştırılan
ücret miktarı bu zorunluluğu kaldırabilmekte veya değiştirebilmektedir. Karara
konu olayda da taraflar arasında sözleşmesel ilişkinin türü ve fazla çalışma
ücreti konusunda anlaşmazlık bulunmakta, bu anlaşmazlığa ise ücretin hasılata
göre değişmesi neden olmaktadır. Çalışmamızda öncelikle taraflar arasındaki
sözleşmesel ilişkiyi inceleyecek ardından hasılata bağlı işlerde fazla çalışma ve
fazla çalışma ücreti üzerine değerlendirmelerde bulunacağız.

Anahtar Kelimeler

İş sözleşmesi, Kira sözleşmesi, Hasılat, Fazla çalışma, Fazla çalışma ücreti

Kaynakça

• Acar, Faruk: Kira Hukuku Şerhi, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Beta, 2015.
• Akdoğan, N./Aydın, H.: Muhasebe Teorileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No:98, 1987.
• Akıntürk, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Özel Borç İlişkileri, Savaş Yayınları, Ankara 1989.
• Akyiğit, Ercan: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Kira Sözleşmesi, Seçkin, 2012.
• Akyiğit, Ercan: İş Hukuku, Güncellenmiş 13. Basım, Seçkin, Ankara 2021.
• Alp, Mustafa: “Fazla Çalışmaları Ücrete Dahil Eden Sözleşme Kayıtlarının Geçerliliği ve Denetimi”, Çalışma ve Toplum, 2021/1, ss. 11-43.
• Altaş, Hüseyin: Hasılat ve Şirket Kirası, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.
• Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 13. Baskı, Yetkin, Ankara 2020.
• Arkan Serim, Azra: Hasılat Kirasında Tarafların Hak ve Borçları, Beşir Kitabevi, 2010.
• Arslan, Erdoğan: “TMS 18 Hasılat Standardı ve Vergi Uygulamaları Açısından Değerlendirilmesi”, VI. Muhasebe Uygulamaları ve Vergi Mevzuatı Sempozyumu, ASMMMO, 2008, ss. 163-183.
• Arslan Ertürk, Arzu: “Yeni Türk Borçlar Kanunun Genel Hizmet Sözleşmesinin Kurulmasına ve Tarafların Borçlarına İlişkin Esasları”, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, Legal, 2012, ss. 531-556.
• Arslan Ertürk, Arzu: Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, Oniki Levha Yayıncılık İstanbul 2010.
• Astarlı, Muhittin: “Alman ve Türk hukuklarında Fazla Saatlerle Çalışma Ücretlerinin Asıl Ücrete Dâhil Olduğuna İlişkin Sözleşme Hükümleri ve Geçerlilik Koşulları”, Kamu-İş, C. 9, 2008/4, ss. 39-67.
• Aydemir, Efrail: Yeni Türk Borçlar Yasasına Göre Kira Hukuku, Güncellenmiş 3. Baskı, Seçkin, 2014.
• Aydınlı, İbrahim: İşverenin Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları, Ankara 2004.
• Aydoğdu, Murat/Kahveci, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Adalet, 2014.
• Başterzi, Süleyman: Çalışma İlişkisinin Kesilmesi, 2007.
• Başterzi, Süleyman: Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri, Sözlü Tebliğ Sunumu.
• Baycık, Gaye: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, Oniki Levha, İstanbul 2018, ss. 7-384.
• Baycık, Gaye: Türk-İsviçre Hukukunda İşçinin Hukuki Sorumluluğu, Yetkin, Ankara 2015.
• Cansel, Erol: İsviçre Hukuku, Fransız Hukuku ve Alman Medeni Kanunu ile Mukayeseli Olarak Türk Hukukunda Hasılat Kirası, Desen Matbaası, Ankara 1953.
• Centel, Tankut: İş Hukukunda Ücret, İstanbul 1988.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 33. Bası, Beta, İstanbul 2020.
• Çil, Şahin: “Fazla Çalışma Ücretinin Temel Ücret İçinde Ödenmesi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Özel Sayı, C. 74, 2016, ss. 269-312.
• Çil, Şahin: İş Kanunu Şerhi, C. 1, B. 2, Turhan, Ankara 2007.
• Demir, Fevzi: İş Hukuku ve Uygulaması, Albi Yayınları, 2018.
• Doğan Yenisey, Kübra: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2013, Oniki Levha, İstanbul 2017, ss. 5-146.
• Doğan, Sevil: İş Sözleşmesinde Bağımlılık Unsuru: Atipik İş İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi, Seçkin, Ankara 2016.
• Doğan, Sevil: “İş Hukukunda İşçinin Ara Dinlenmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 26, S.2, Aralık 2020, ss. 1179-1202.
• Ekonomi, Münir: “Ara Dinlenmesine İlişkin İş Kanununda Öngörülen Süreler ve Yargıtay Kararı”, Legal İş Hukuku Dergisi, C.11 S.42, 2014, s. 19-40.
• Ekonomi, Münir: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2007, İstanbul 2009, ss. 1-64.
• Ekonomi, Münir: Ferdi İş Hukuku, C. 1, B. 3, İTÜ Yayınları, İstanbul 1987.
• Ekonomi, Münir: Teknolojik ve Ekonomik Gelişmeler Karşısında İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar, İstanbul 1986, ss. 173-198.
• Ercan, Melis: Hizmet Sözleşmelerinde Hasılatın Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması; Uygulama Örnekleri, Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin, 2014.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin, Ankara 2014.
• Ertan, Emre: “Fazla Çalışma Ücretinin Aylık Ücrete Dâhil Edilmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 34, 2015, ss. 103-124.
• Esener, Turhan: İş Hukuku, B. 3, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Ankara 1978.
• Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim/Baskan, Esra: İş Hukuku, 10. Baskı, Beta, İstanbul 2020.
• Gökbayrak, Adnan: Hasılatın Tespitinde Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, C. 1, Vedat Kitapçılık, 2013.
• Güzel, Ali: “Fabrikadan İnternete İşçi Kavramı ve Özellikle Hizmet Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru Üzerine Bir Deneme”, Kemal Oğuzman’a Armağan, Ankara 1997.
• Güzel, Ali: “İş Hukukunda Yetki ve Sözleşme”, Prof. Dr. Fevzi Demir’e Armağan, Legal İHSGHD, Özel Sayı, İstanbul 2016, ss. 151-202.
• Honsell, H./Vogt, N. P./Wiegand, W.: Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationanrecht, I Art 1-529, 4.Aufl., Zürich Basel, 2008.
• Kabakcı, Mahmut: Geçerli Fesih Nedeni Olarak Yetersiz İş Görme, Beta, İstanbul 2012.
• Kandemir, Murat: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Tele Çalışma, Legal Yayıncılık, 2011.
• Kaya, Ümmühan: Türk Hukukunda Kiraya Verenin Kiralananın Ayıplarından Sorumluluğu, Adalet, Ankara 2014.
• Kayar, İsmail: Borçlar Hukuku, Güncellenmiş 10. Baskı, Seçkin, 2015.
• Keser, Hakan: “İşverenin Fazla Çalışma Yapılması Yönündeki Talimatına Uymayan ya da Fazla Çalışma Onayını Geri Alan İşçinin İş Sözleşmesinin İşverence Feshine İlişkin Bir Değerlendirme” Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 39, 2018.
• Kılıçoğlu, Mustafa/Şenocak. Kemal: İş Kanunu Şerhi, B.3, Legal, İstanbul 2013.
• Malkoç, Cihan: Türk Vergi Mevzuatı ve Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Hasılatın Tespit Edilmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi: Hizmet Sözleşmesi (Kuruluş-İçerik-Sona Erme), Ankara 1995.
• Narmanlıoğlu, Ünal: Ferdi İş İlişkileri, B. 5, Beta, İstanbul 2014.
• Ruhi, Ahmet Cemal: Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Kira Hukuku, I. Cilt, Seçkin, 2011.
• Sarıkaya, Tuba: Hasılat Kavramının TMS 18 Hasılat Standardı ve Türk Mevzuatı Yönünden İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Senyen Kaplan, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, Yenilenmiş 11. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara 2020.
• Sevimli, Ahmet: 4857 sayılı İş Kanununda Düzenlenen Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri, Beta, 2019.
• Soyer, M. Polat: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2008, Ankara 2010, ss. 11-85.
• Soyer, M. Polat: “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının “Genel Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Devrim Ulucan Armağanı, Legal, İstanbul, 2008, ss. 149-167.
• Soyer, M. Polat: İşçinin İş Görme Borcu, İzmir 1979, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Sözer, Ali Nazım: “Ücret Ödeme Yükümlülüğünün Belgelenmesi: Alternatif Yöntemler”, Legal İHSGHD, C. 13, S. 51, 2016, ss. 1345-1382.
• Sur, Melda: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2017, Oniki Levha, İstanbul 2018, ss. 11-150.
• Sümer, Haluk Hadi: İş Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru, Sicil İş Hukuku Dergisi, 2010, S. 19, ss. 63-73.
• Sürmeli, Fevzi ve Diğerleri: Muhasebe Bilgi Sistemleri, I. Basım, Anadolu Üniversitesi Yayın No:1736, Açıköğretim Fakültesi Yayın No:895, 2007.
• Süzek, Sarper: “İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları”, Prof. Dr. Metin Kutal’a Armağan,1998, ss. 225-232.
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, Yenilenmiş 18. Baskı, Beta, İstanbul 2019.
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, Yenilenmiş 19. Baskı, Beta, İstanbul 2020.
• Toroslu, Vefa: Türkiye Muhasebe Standartlarında Hasılat-Maliyet İlişkisi, Adalet Yayınevi Ankara 2011.
• Tuncay, Aziz Can: “ Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2011, Ankara 2013, ss. 1-98.
• Tunçomağ, Kenan/Centel, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 9. Baskı, Beta, İstanbul 2018.
• Ural Çınar, Nihal: Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Kira Sözleşmelerinde Kira Bedelinin Ödenmemesi ve Hukuki Sonuçları, Oniki Levha, 2014.
• Yavuz, Cevdet: Borçlar Hukuku Dersleri, Güncellenmiş ve Yenilenmiş 13. Baskı, Beta, 2014.
• Yıkılmaz, Seyfi: Hasılat Yaratan İşlemlerin Türkiye Muhasebe Standartları ile Vergi Mevzuatı Kapsamında İncelenmesi ve Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Yıldız, Gaye Burcu: “Bireysel İş İlişkilerinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, Yargıtay’ın İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2015, Oniki Levha, İstanbul 2017, ss. 17-187.
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2020.