YARGI KARARLARI IŞIĞINDA İDARİ YARGILAMA USULÜNDE TANIK

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 1363 - 1404, 26.11.2021

Sezin Öztoprak

https://doi.org/10.33717/deuhfd.998237

Öz

İdari yargılama usulünde tanık delilinin iki farklı boyutu bulunmaktadır.
Öncelikle, idari yargılama usulünde, Danıştay kararları doğrultusunda, yargılama aşamasında tanık dinlenmemektedir. Bununla birlikte, idari usul sürecinde
ya da adli yargı yerlerince dinlenmiş olan tanıkların ifadeleri idari yargı yerlerince delil olarak kullanılmaktadır. Tanık delilinin iki boyutu da adil yargılanma
hakkı ve vicdani kanaat ilkesi ile yakından ilişkili olup bu husus Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararlarında da vurgulanmaktadır.
Bu çalışmada, öncelikle Danıştay kararları doğrultusunda, idari yargılama aşamasında tanık dinlenmemesinin gerekçeleri değerlendirilmiş, ardından dolaylı
olarak idari yargılama sürecine etki eden tanık ifadelerine ilişkin açıklamalar
yapılmıştır. Son olarak adil yargılanma hakkı ve vicdani kanaat ilkesi açısından
idari yargılama usulünde tanık dinlenmesinin gerekliliği vurgulanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tanık, Adil yargılanma hakkı, Vicdani kanaat ilkesi, Yazılı yargılama usulü, Sözlü yargılama usulü, İdari usul

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı: Yargı Reformu Stratejisi Eylem Planı, 2020, s. 108; https://yargireformu.adalet.gov.tr/Resimler/eylemplani.pdf; e.t.01.04.2020.
• Akıncı, Müslüm: İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
• Akyılmaz, Bahtiyar: İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2000.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil: Türk İdari Yargılama Hukuku, 2. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2019.
• Ardıçoğlu, Artuk: “İdari Yargıda Tanık”, Yaklaşım, Sayı 215, 2010; www.adaletbiz.com/idari-yargida-tanik-makale,65.html; e.t. 10.03.2021.
• Azrak, Ali Ülkü: Umumi İdari Usulün- Teorik Esasları ve Çeşitli Hukuk Sistemlerinde Gelişimi, Doktora Tezi, İstanbul, 1964.
• Badem, Semiyet: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanık”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 45, Yıl 12, 2021, ss. 289-326.
• Clayton, Richard/Tomlınson, Hugh: Fair Trial Rights, 2. Baskı, Oxford University Press, 2010.
• Ceylan, Mahmut: “İdari Yargıda Delil Serbestisi ve Sınırları”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 8, Sayı 16, Aralık 2018, ss. 325-341.
• Çağlayan, Ramazan: “İdari Yargılama Usulünde Tanık Delilini Yeri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 3-4, Yıl 2003, ss.195-206. (Tanık)
• Çağlayan, Ramazan: İdarî Yargılama Hukuku, Güncellenmiş 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017. (İdarî Yargılama)
• Çebi Buğdaycı, Melike Özge: “İdari Yargılama Usulünde Keşif Delili”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2021, ss. 1-45.
• Çınarlı, Serkan/Azak, Kerim: “Danıştay Kararları Işığında İdari Yargıda Disiplin Cezalarının İptali Davalarında Tanık Delili Sorunu”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2021, ss. 509- 535.
• Dinç, Güney: Adil Yargılanma Hakkı, İzmir Barosu Yayınları, İzmir 2006.
• Eroğlu, Yaşar: “Danıştay Kanunuyla hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na Atıf Yapılmayan Hallerde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun Danıştayda Uygulanışı”, Danıştay Dergisi, Sayı 8, Yıl 3, 1973, ss. 24-32.
• Gedik, Doğan: “Ceza Muhakemesinde Hakimin Delilleri Değerlendirme Serbestliği (CMK m. 217)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, Cilt 21, Özel Sayı, 2019, ss. 913-963.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut: İdare Hukuku Cilt II, Güncelleştirilmiş 7. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014.
• Hondu, Selçuk: “İdari Yargılama Usulünde Deliller ve “Şahit””, Özay İl Han, Günışığında Yönetim II Yargısal Korunma, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004, ss. 253-265.
• Işıklar, Celal: “İdarî Yargıda Duruşma”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 2, Yıl 2, Sayı 4, 2011, ss. 45-100.
• İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Tıpkı 4. Baskı, Beta Basım yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 2013.
• Kaplan, Gürsel: “İdari Yargılama Hukukunda Sözlülük Usulü ve Tanık Dinlenebilmesi Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, Yıl 13, ss. 33-46.
• Karamercan, Fatih: “Medenî Usûl Hukukunda Tanık ve Tanıklık”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 3, 2018, ss. 151-191.
• Kuru, Baki: Medenî Usul Hukuku, Legal Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2015. Ocak, Memduh: “İdari Yargıda Duruşmanın Adil Yargılanma Hakkı Açısından İncelenmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 145, 2019, ss.349-367.
• Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumî Esasları, Cilt III, 3. Baskı, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.
• Özay, İl Han: Günışığında Yönetim II Yargısal Korunma, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
• Sancakdar, Oğuz/Altınok Çalışkan, Elif/Dursun, Gizem/Seyhan, Serkan/Yağcı, Pınar: Disiplin Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• Türkiye Avrupa Konseyi Program Ofisi Ankara: “Proje Hakkında”; https:// www. coe. int/tr/web/ankara/improving-the-effectiveness-of-the administrative- judiciary-and-strengthening-the-institutional-capacityof-council-of-state; e.t. 01. 04. 2020. Türkoğlu Üstün, Kâmile: İdari Yargılama Usulüne Hâkim Olan İlkeler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Uzun, Mine: “Bir Adil Yargılanma Hakkı Olarak Tanığı Sorgulama Ve Tanık Dinletme Hakkının Türk Vergi Yargılamasındaki Yeri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 63, Sayı 1, 2014, ss. 219- 245.
• Yasin, Melikşah: İdari Yargılama Usulünde İspat, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• Yavuzdoğan, Seçkin: İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. Maddesi Çerçevesinde Medeni Yargılama Hukuku-İdari Yargılama Hukuku İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• Yeter, Olga Nihal: Türk Vergi Yargılaması Hukukunda Duruşma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019.
• Yılmaz, Ejder: “Usul Ekonomisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 57, Sayı 1, Yıl 2008, ss. 243-274.
• Yılmaz, Dilşat: “ “Usul Ekonomisi İlkesi” Çerçevesinde Türk İdari Yargılama Usulünde Sözlülük İlkesine İlişkin Bazı Değerlendirmeler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXIII, Sayı 2, Yıl 2019, ss. 267-320.(Sözlülük)
• Zrvandyan, Arman: İdari Yargıda Avrupa Adil Yargılanma Standartlarına İlişkin Emsal Kararlar, 2021; https://rm.coe.İnt/ emsalkararlarkitabioption-2/1680a1cdb6; e.t.01.04.2021. (Kitap, Avrupa Birliği, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Konseyi tarafından ortaklaşa finanse edilmekte ve Avrupa Konseyi tarafından yürütülmekte olan “İdari Yargının Etkinliğinin Artırılması ve Danıştayın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi” projesi kapsamında basılmıştır.)