MANİPÜLASYON (PİYASA DOLANDIRICILIĞI) SUÇU

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 1635 - 1673, 26.11.2021

Uğur Orhan

https://doi.org/10.33717/deuhfd.998261

Cited By: 2

Öz

Sermaye piyasasına gösterilen ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Buna paralel
olarak borsa manipülasyonlarının sayısı da artmaktadır. Bu nedenle, öncelikle
manipülasyonun ne olduğunu daha sonra manipülasyon suçunu ve unsurlarını
ortaya koymak gerekmektedir. Öğretide ve uygulamada, üzerinde uzlaşılmış bir
manipülasyon tanımı yoktur. Fakat, manipülasyon kavramını genel hatlarıyla
ortaya koyabilmek mümkündür. Buna göre manipülasyon, kısaca, sermaye
piyasası araçlarının değerini, arz-talep dengesini yapay olarak etkileyen,
sermaye piyasasının etkin bir şekilde işlemesini engelleyen davranışlardır.
Manipülasyon (piyasa dolandırıcılığı) suçu 6362 sayılı Sermaye Piyasası
Kanunu’nun 107. maddesinde düzenlenmiştir. Kanun koyucu düzenlemenin ilk
fıkrasında işleme dayalı manipülasyon suçuna yer vermiştir. Buna göre bu suç,
sermaye piyasası araçlarının fiyatlarına, fiyat değişimlerine, arz ve taleplerine
ilişkin olarak yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırmak amacıyla düzenlemede
seçenekli olarak sayılan hareketlerden birinin yapılmasıyla tamamlanacaktır.
İkinci fıkrada ise bilgiye dayalı manipülasyon suçu düzenlenmiştir. Buna göre
ise sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların
kararlarını etkilemek amacıyla yanlış veya yanıltıcı haber ve bilgi yaymak gibi
kanunda sayılan davranışlar suç olarak düzenlenmiştir. Her iki suçla da Kanun,
sermaye piyasasının etkin bir şekilde çalışmasını korumak istemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu tüzel kişiliği, Sigortacılık Genel Müdürlüğü, Sigorta Denetleme Kurulu, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, İdari ve mali özerklik.

Kaynakça

• Akıncı, Müslüm: Bağımsız İdari Otoriteler ve Ombudsman, Beta Yayıncılık, İstanbul 1999.
• Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan 2000 yılı Türkiye İlerleme Raporu, https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporl ari/Turkiye_Ilerleme_Rap_2000.pdf (Erişim Tarihi: 01.03.2020).
• Ayaydın, Cem: “Özel Hukuk Kişilerinin Kamu Gücü Kullanması Sorunu ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’a İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı Hakkında Düşünceler”, Yıldızhan Yayla’ya Armağan, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul 2003, s. 125-59.
• Azrak, A. Ülkü: “Dünyada ve Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler ve İdarenin Yeniden Yapılanması Bağlamında Bunlara İlişkin Bazı Sorunlar”, Bağımsız İdari Otoriteler, Rekabet Kurumu, Ankara 2001, s. 19-27, https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/etkinlik-yayinlari/9-pdf (Erişim Tarihi: 11.02.2020).
• “Bağımsız yapı ile sigorta sektörü çok hızlı gelişecek”, https://www.sigortamedya.com.tr/bagimsiz-yapi-ile-sigorta-sektorucok-hizli-gelisecek/ (Erişim Tarihi: 01.011.2020).
• Bülbül, Erdoğan: Kamu İştirakleri, Beta Yayıncılık, İstanbul 2004.
• De Somer, Stéphanie: Autonomous Public Bodies and the Law: A European Perspective, Edward Elgar Pub., UK 2017.
• Derelioğlu, Deniz: Dünyada Özel Emeklilik Fonu Uygulamaları ve Türkiye İçin Öneriler, TÜGİAD Ekonomi Ödülleri Kitapları I, İstanbul 2001.
• Duran, Lütfi: “Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler”, Bağımsız İdari Otoriteler, Ed. İbrahim Kaboğlu, Alkım, İstanbul 1998, s. 24-31.
• Erkut, Celal: Kamu Kudreti Ayrıcalıkları ve Tutuk Adalet Anlayışı, Yenilik Basımevi, İstanbul 2004.
• Gözler, Kemal: İdare Hukuku, Cilt I, Ekin Yayınevi, Bursa 2019.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut: İdare Hukuku, Cilt I, Genel Esaslar, 10. Bs., Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
• Günday, Metin: Bağımsız İdari Otoriteler, Panel, Rekabet Kurumu, Ankara 2001, s. 73-79.
• Günday, Metin: İdare Hukuku, 10. Bs., İmaj Yayınevi, Ankara 2011.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigorta Denetleme Kurulu, Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor, 2019, Kamu Tüzel Kişisi Kurma İhtiyacını Sorgulamak: Sigortacılık ve Özel … 31 https://www.hmb.gov.tr/sigortacilik-ve-ozel-emeklilik-raporlari (Erişim Tarihi: 20.01.2021).
• İsbir, K. Begüm: Kamu Tüzel Kişiliği, Turhan Kitabevi, Ankara 2017.
• Kağıtcıoğlu, Mutlu: Para Piyasası Kurumlarına Yönelik Ekonomik Kolluk Faaliyeti, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Karacan, İhsan: “Özerk Kurumların Özerkliği”, Rekabet Dergisi, Sayı 8, 2001, s. 3-62.
• Onar, Sıddık Sami: İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt II, 3. Bs., İsmail Akgün Matbaası, İstanbul 1966.
• Özay, İl Han: Gün Işığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
• Özyörük, Mukbil: İdare Hukuku Ders Notları, Teksir, Daktilo, Ankara 1973.
• Sever, D. Çiğdem: “Türkiye’de Düzenleyicı ̇ Kurumların Yapısı, İşlevı ̇ ve Dönüşümü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 64, Sayı 1, 2015, s. 195-236.
• Sezen, Seriye: Türk Kamu Yönetiminde Kurullar: Geleneksel Yapılanmadan Kopuş, TODAİE, Ankara 2003.
• “Sigortacılıkta bağımsız düzenleyici kurum şart”, https://www.finansgundem.com/haber/sigortacilikta-bagimsizduzenleyici-kurum/263556, (Erişim Tarihi: 01.09.2020).
• “Sigorta sektöründe düzenleme ve denetlemeyi tek kurum sağlamalı”, http://www.egesigortaeksperleri.com/TR/8/112/Sigorta-sektorundeduzenleme-ve-denetlemeyi-tek-kurum-saglamali.htm (Erişim Tarihi: 18.12.2020).
• Soysal, Mümtaz: “Anayasa Diyalektiği Açısından Özerk Kuruluşların Görevi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 4, 1969, s. 111-124.
• Soysal, Mümtaz: “İki Kavram: Özerklik ve Tarafsızlık”, Bahri Savcı’ya Armağan, Mülkiye Birliği Vakfı Yayınları, Ankara 1988, s. 443-448.
• Tan, Turgut: “Bağımsız İdari Otoriteler ve Düzenleyici Kurumlar”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 35, Sayı 2, 2002, s. 11-37.
• Türkiye’de Sigorta Hukukunun Sorunları ve Geleceği, Sempozyum İstanbul 19-20 Kasım 2004, Türkiye Barolar Birliği, http://tbbyayinlari. barobirlik.org.tr/TBBBooks/sigorta-hukuku.pdf (Erişim Tarihi: 01.03.2020).
• Verhoest, Koen/Van Thiel, Sandra/Bouckaert, Geert/Lægreid, Per: Government Agencies: Practices and Lessons from 30 Countries, Palgrave Macmillan, UK 2012.
• Wilson, David: “Quangos in the Skeletal State”, Parliamentary Affairs, Volume 48, Issue 2, 1995, s. 181-191.
• Yseult, Marique: “The Rule-Making Powers of Independent Administrative Agencies (‘QUANGOs’)”, Electronic Journal of Comparative Law, Volume 11, No. 3, 2007, s. 1-41, http://www.ejcl.org/113/article113- 30.pdf (Erişim Tarihi: 19.12.2020).