AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA DEVLET YARDIMLARININ DENETİM USULÜ

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 347 - 385, 26.05.2022

Ezgi Avcıoğlu Aksoy

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1092568

Öz

Avrupa Birliği, serbest rekabet ortamının sağlandığı bir iç pazar oluşturmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda devlet yardımları rekabeti bozucu etkileri nedeniyle Avrupa Birliği hukukunda denetim altına alınmaktadır. Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma ile üye devletlerin devlet yardımı vermeleri Avrupa Birliği hukukunda a priori olarak yasaklanmıştır. Ancak ilgili Antlaşma’da belirli yardım türleri iç pazarla bağdaşır ya da bağdaşabilir kabul edilmiştir. Böylelikle üye devletlerin bu yardım türlerini yürürlüğe koymalarına izin verilmiştir. Bu çerçevede devlet yardımlarına yönelik Avrupa Komisyonu merkezli sıkı bir denetim sistemi oluşturulmuştur. Üye devletlere de Avrupa Birliği Komisyonu’nun olumlu kararı olmadan bir devlet yardımı programını yürürlüğe koymama yükümlülüğü getirilmiştir. Devlet yardımı denetim usulü Avrupa Birliği mahkemelerinin kararları ve Avrupa Konseyi’nin tüzükleri ile şekillenmiştir. Ulusal mahkemelere de devlet yardımlarının Avrupa Birliği hukuku ile uyumunun sağlanması konusunda tamamlayıcı bir rol verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Devlet yardımı, Ulusal mahkemeler, Avrupa Birliği Adalet Divanı, Avrupa Komisyonu

Kaynakça

• Aksan Ayduran, Nazlı Melis: Avrupa Birliği (Topluluk) Hukukunda Devlet Yardımları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2006.
• Akyılmaz, Bahtiyar: “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, 2003, ss. 143-158.
• Avcıoğlu Aksoy, Ezgi: İdare Hukuku Açısından Yatırımlarda Devlet Yardımları, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Aygün, Ömrüye: Avrupa Birliğinde Devlet Yardımları Sistemi ve Türkiye’ye Yansımaları. DPT Yayınları, Ankara 2007.
• Buts, Caroline/Jegers, Marc/Juris Tony: “Determinants of the European Commission’s State Aid Decisions”, Journal of Industry, Competition and Trade, Cilt 11, Sayı 4, 2011, ss. 399-426.
• Dalkılıç, Elvin Evrim: Avrupa ve Türk İdare Hukukunda Hukuki Güvenlik ve Meşru Beklentilerin Korunması, Turhan Kitabevi, Ankara 2016.
• Erdem, Şükrü: Devlet Yardımları: Avrupa Topluluğu Müktesebatı ve Türkiye’nin Uyumu”, Avrupa Birliği Müktesebatında Devlet Yardımları ve Türkiye’nin Uyumu, Akdeniz Üniversitesi Akdeniz Ülkeleri Ekonomik Araştırmalar Merkezi, Antalya 2004.
• European Commission: “State aid: Commission simplifies rules for public investment in ports and airports, culture and the outermost regions”, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-1341_en.htm (Erişim Tarihi: 20.04.2021).
• Ghazarian, Lucyne: “Recovery of state aid”. European State Aid Law Quarterly C. 15, S. 2 (2016): 228-234.
• Hakenberg, Waltraud/Erlbacher, Friedrich: “State Aid Law in the European Courts in 2001 and 2002”, European Competition Law Review, Cilt 24, Sayı 9, 2003, ss. 431-448.
• Hancher, Leigh/Salerno, Francesco Maria/Schutte, Michael: “The Different Stages in the State Aid Procedure”, State Aid Law of The Europen Union, ed., Herwig C.H. Hofmann-Claire Micheau, Oxford University Press, Oxford 2016, ss. 348-380.
• İktisadi Kalkınma Vakfı: Avrupa Birliği ve Türkiye’de Devlet Yardımları, İKV Yayınları, İstanbul 2005.
• İneci, Barbaros: Avrupa Topluluğu ve Türkiye’de Sübvansiyonlar, İstanbul Sanayi Odası, İstanbul 1993.
• Kreuschitz, Victor: “Decentralized Judicial Review and Enforcement of EU State Aid Rules”, State Aid Law of The Europen Union, ed., Herwig C. H. Hoffmann-Claire Micheau, Oxford University Press, Oxford 2016, ss. 450-468.
• Köksal, Tunay: Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Devlet Yardımları Sistemlerinin Uyumlulaştırılması, Etki Yayıncılık, Ankara 2002.
• Leblebici, Fatih: Devlet Yardımları Uygulamasının Maliyeti ve Ekonomik Göstergelerle Mukayesesi, DPT Yayınları, Ankara 2002.
• Mendes, Joana: “Good Administration in EU Law and the European Code of Good Administrative Behaviour”, SSRN Electronic Journal, Sayı 9, Yıl 131, 2009, ss. 15-19.
• Munoz De Juan, Maria: “Monitoring of State Aid”, European State Aid Law Quarterly, Cilt 17, Sayı 4, 2018, ss. 483-493.
• Nehl, Hanns Peter: “Direct Actions and Judicial Review Before the Union Courts”, State Aid Law of The Europen Union, ed., Herwig C. H. Hofmann-Claire Micheau, Oxford University Press, Oxford 2016, s. 406-449.
• Nicolades, Phedon: “a) Natural Disasters and b) Absolute Impossibility to Recover Incompatible State Aid”, https://www.lexxion.eu/en/ stateaidpost/a-natural-disasters-and-b-absolute-impossibility-to-recover-incompatible-state-aid/, (Erişim Tarihi: 07.09.202).
• Oder, Burak: “Devlet Yardımlarının Denetimi Alanında AT Komisyonu’nun Çerçeve İşlemleri”, İstanbul Üniversitesi Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl 19-20, Sayı 1-2, Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, 2001, s. 603-655.
• Ottervanger, Tom/Jestaedt, Thomas/Derenne, Jacques: Study on the Enforcement of State Aid Law at National Level, European Union Publications Office, Belçika 2006.
• Özer, Serkan: Avrupa Birliği Rekabet Politikasında Devlet Yardımları ve Türkiye’nin Uyumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 2006.
• Rumford, Chris: Sanayiye Devlet Yardımı: Türkiye ve Gümrük Birliği, Çev., Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, Intermedia Yayınları, İstanbul 1997.
• Simonati, Anna: “The Principles of Administrative Procedure and the EU Courts: an Evolution in Progress?”, Review of European Administrative Law, Cilt 4, Sayı 1, 2011, ss. 45-81.
• Soltesz, Ulrich/Bielesz, Holger: “Judicial Review of State Aid Decisions – Recent Developments”, European Competition Law Review, Cilt 25, Sayı 3, 2004, ss. 133-151.
• Tekinalp, Gülören/Tekinalp, Ünal: Avrupa Birliği Hukuku, 2. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 2000.
• Tezcan, Ercüment: “Avrupa Birliği Hukukunda Devlet Yardımları: Yeni Düzenlemelere ve İçtihada İlişkin Değerlendirmeler”, Rekabet Dergisi, Sayı 3, Temmuz-Ağustos-Eylül 2000, ss. 27-62.
• Vogel, Louis: European Competition Law, Bruylant, Paris 2015.
• Wishlade, Fiona G.: Subsidies and State Aids The Definition of Acceptable Measures Under the European Union and GATT Rules, Avrupa Politikaları Araştırma Merkezi, Bölgesel ve Endüstriyel Araştırma Makaleleri Serisi, Sayı: 21, Haziran 1996.