Evaluation of Information-Based Market Manipulation and the Sanctions Imposed by the Capital Markets Board Under the Capital Markets Law in Practice

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 939 - 978, 27.11.2025

Özlem Yenerer Çakmut , Alev Özeroğlu

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1748968

Öz

Since manipulation acts negatively affect transparency, stability, and investor confidence, it is observed that states have chosen to classify manipulative activities that disrupt the delicate balance inherent in capital markets as criminal offenses within their legal systems. In capital market regulations, the penal provisions introduced to ensure investor protection and enable investment based on accurate information not only safeguard investors but also contribute to the protection of the national economy through long-term and healthy investments. To achieve such protection, it is necessary not only to establish these regulations but also to ensure the effective enforcement of the corresponding sanctions. Within the scope of this study, it is aimed to examine information-based market fraud and to evaluate it within the framework of scholarly discussions; the administrative sanction bulletins published by the Capital Markets Board between 2014 and 2025 have been analyzed, and the administrative sanction decisions issued concerning information-based market fraud have been evaluated.

Anahtar Kelimeler

Manipulation , Stock Market , Market Fraud , Sanction , Sustainable Development Goal , Decent Work and Economic Growth

Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu ve Uygulamada Kurul Tarafından Verilen Yaptırımların Değerlendirilmesi

Öz

Manipülasyon eylemleri ile yatırımcılar yönünden şeffaflık, istikrar ve piyasaya olan güven olumsuz etkilendiğinden, Devletlerin, hukuk sistemlerinde sermaye piyasasının kendi içinde var olması gereken hassas dengeleri bozan manipülasyonları, suç olarak düzenleme yolunu seçtikleri görülmektedir. Sermaye piyasası düzenlemelerinde, yatırımcının korunması ve doğru bilgiyle yatırım yapabilmesinin sağlanması amacıyla getirilen cezai hükümler, yalnızca yatırımcıları korumakla kalmayıp, aynı zamanda uzun vadeli ve sağlıklı yatırımlar yoluyla ülke ekonomisinin korunmasına da katkı sağlamaktadır. Bu korumanın sağlanması için düzenlemelerin yapılması kadar bu düzenlemelerin karşılığında verilen yaptırımların da etkin biçimde uygulanması gerekmektedir. Çalışmamız kapsamında, bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığının genel olarak incelenmesi ve öğretideki tartışmalar kapsamında değerlendirilmesi amaçlanmış; Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2014–2025 yılları arasında yayımlanan idari yaptırımlar bültenleri incelenerek bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı kapsamında verilen idari yaptırım kararları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Manipülasyon , Sermaye Piyasası , Piyasa Dolandırıcılığı , Yaptırım , Sürdürülebilir Kalkınma Amacı , İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak: Sermaye Piyasası Hukuku, 6. Baskı, Adalet Yay., 2025.
• Akın, Yeliz Neslihan: “Ekonomik Bir Suç Olarak Piyasa Dolandırıcılığı Suçunun Değerlendirilmesi”, Maliye Çalışmaları Dergisi, 63, 2020, s. 19- 55.
• Allen, Franklin/ Gale, Douglas: “Stock-Price Manipulation”, The Review of Financial Studies 5 (3), 1992, s. 503- 529.
• Antweiller, Werner/ Frank, Murray Z., “Is That All That Just Noise? The Information Content of Internet Stock Message Boards”, Journal of Finance 59, 2004, s. 1259- 1294.
• Arcuri, Maria Cristina/ Gandolfi, Gino/ Russo, Ivan: “Does Fake News Impact Stock Returns? Evidence From US and EU Stock Markets”, Journal of Economic and Business, 125- 126, 2023, s. 1- 21.
• Aşkın, Uğur: “Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24(2), 2018, s. 682- 710.
• Ata, Özlem: Sermaye Piyasası Hukukunda Alım Satıma Aracılık Faaliyetlerinde Yatırımcının Korunması, Onİki Levha Yay., 2020.
• Bayındır, Sinan: Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyon Suçu, Beta Yayıncılık, 2011.
• Baysal, İbrahim Onur: Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2011.
• Borisov, Vladislav: “Market Abuse” Concept Under UK Law”, Athens Journal of Law (2) 2, 2016, s. 105- 114.
• Chitimira, Howard: “Overview of the Enforcement of the Market Abuse Prohibition in the United Kingdom”, Mediterranean Journal of Social Sciences (5) 20, 2014, s. 272- 283.
• Çetin, Nusret/Töremiş, Hatice Ebru/Cantimur, Zeynep: 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Sistematik Analizi, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• Çetin, Soner Hamza: “Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, 13th International Conference on Eurasian Economies, 2021, s. 387- 396.
• Dizdar, Emre: “Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu (6362 Sayılı Kanun m. 107)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi 159, 2022, s. 229- 266.
• Duman, Buminhan: Sermaye Piyasası Kanunu’nda Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu, Adalet Yay., 2020. (Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu)
• Duman, Haluk: “Sermaye Piyasasının Etkinliği Açısından Kamunun Aydınlatılması Sürecinde, Şirket Çevresinin İhtiyaç Duyduğu Bilginin Özellikleri: İMKB’de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finans Dergisi, 2011, s. 95- 132. (İMK’de Bir Uygulama)
• Durston, Gregory J. & McKeon, Ailsa: The Little Book of Market Manipulation: An Essential Guide to the Law, Waterside Press, 2020.
• Dursun, Selman: Sermaye Piyasasında Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar, XII Levha Yayıncılık, 2010.
• Dursun, Selman: “6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunun Suç ve Kabahat Düzenlemelerindeki Yenilikler”, Türk Ticaret Kanunu Ekseninde Sermaye Piyasası Hukuku Toplantı Serisi (Tebliğler ve Tartışmalar), Onİki Levha Yay., 2019, s. 325- 325.
• Frieder, Laura/ Zittrain, Jonathan: “Spam Works: Evidence from Stock Tout and Corresponding Market Activity”, Berkman Center Research, Sayı: 2006-11, 2006.
• Erdem, Dilek Özge: “Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Piyasa Dolandırıcılığı Suçları”, Adalet Dergisi 65 (2), 2020, s. 335- 363.
• Evik, Ali Hakan: “Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23(1), 2024, s. 3- 63.
• Evik, Ali Hakan: Sermaye Piyasası Araçlarının Değerini Etkileyebilecek Aldatıcı Hareketler Yapma (Manipülasyon) Suçları, Seçkin Yayıncılık, 2004.
• Geçer, Ahmet Emrah: “Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21 (2), 2017, s. 271- 270.
• Gökcen, Ahmet/ İste, Onur: Sermaye Piyasası Kanunu m. 107/2’de Düzenlenen Bilgiye Dayalı Manipülasyon Suçundaki Menfaat Unsuru (Netice) Üzerine Bir İnceleme, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C: 29, S: 1, Haziran 2023, s. 1- 15.
• Gündoğdu, Aysel: “Türk Sermaye Piyasasında Bilgi Suistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı Suçu Düzenlemelerinin İrdelenmesi”, Maliye Finans Yazıları 108, 2017, s. 9- 26.
• Kaplan, Mahmut/ Beyoğlu, Cem Ümit: “Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Dr. Dr. h.c. Silvia Tellenbach’a Armağan. Ankara, Seçkin Yay., 2018, s. 249-313.
• Karacan, Ali İhsan: Sermaye Piyasası Hukuku Yazıları, Cilt: I, Legal Yayıncılık, 2017.
• Kaval, Cihangir: 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Piyasa Dolandırıcılığı ve Bilgi Suistimali Suçları, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2015.
• Kütük, Halil İbrahim: “Sermaye Piyasasında Manipülasyon, Cezai ve Hukuki Sonuçları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta 2010.
• Manavgat, Çağlar: Sermaye Piyasasında İşleme Dayalı Manipülasyon ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye İş Bankası A.Ş. Vakfı, 2008.
• Memiş, Tekin/Turan, Gökçen (2022). Sermaye Piyasası Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2022.
• Onural, Mübeccel İlayda: Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu, Antalya Bilim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Antalya 2024.
• Orhan, Uğur: “Manipülasyon (Piyasa Dolandırıcılığı) Suçu, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23/2, 2021, s. 1635- 1673.
• Okuyucu Ergün, Güneş: “Bilgiye Dayalı Manipülasyon Suçu Kapsamında “Yalan- Yanlış veya Yanıltıcı” Olma Koşulu Mahiyeti”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11(1), 2021, s. 106- 117.
• Özcan, Rasim: “Hisse Senedi Piyasalarında Manipülasyon Stratejileri”, IMKB Dergisi 13 (49), 2012, s. 19- 41. Özdemir, Gizem Dursun: 6322 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Düzenlenen Bilgi Suistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı Suçları, Seçkin Yayınevi, 2022.
• Özen, Mustafa: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 7. Baskı, 2023, Adalet Yay.
• Paşaoğlu Köroğlu, Duygu: 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu 107. Maddesi Çerçevesinde Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2019.
• Petcu, Bianca: “Fake News and Financial Markets: A 21st Century Twist on Market Manipulation", American University Business Law Review 7(2), 2018, s. 297- 325.
• Sakin, Sinan: “Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu” (The Crime of Manipulation in Capital Market), International Journal of Legal Progress, Vol: 2/2, 2016, s. 31- 77.
• Schönwälder, Yannick: Grund und Grenzen einer Strafrechtlichen Regulierung der Markmanipulation (in German), Duncker & Humblot, Berlin 2011.
• Sevinç, Deniz/ Coşkun, Metin: “The Impact of Social Media and Internet Forums Posts on the Stock Market Dynamics: A Sentiment Analysis Using a Lexical Approach in Borsa Istanbul”, Applied Economics, April 2025, s. 1- 13.
• Şensoy, Deniz: Manipülasyon: Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Uygulanacak Tedbirler ve Yaptırımlar, Ankara Barosu Dergisi 3, 2013, s. 371- 399.
• Topuz, Veysel: “Sermaye Piyasası Suçlarında Yazılı Başvuru Şartı ve Görevli ve Yetkili Mahkeme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10 (1), 2019, s. 159- 172.
• Wysocki, Peter D: “Talk on the Web, The Determinants of Postings on Stock Message Boards”, University of Michigan Business School Working Paper S.98025, 1998.
• Yalçın, Can: “Sermaye Piyasası Kanunu Açısından Piyasa Dolandırıcılığı Suçu”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5/(1-3), 2020, s. 3483- 3525.
• Yüce, Aydın Alber: “Sermaye Piyasasında Manipülasyon”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 98, 2012, s. 363- 388. Sermaye Piyasası ve Borsa Temel Bilgiler Kılavuzu, İMKB, 1997.
• 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, R.G. 30. 07. 1981, S: 17416.
• 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, R.G. 30/12/2012, S: 28513.
• 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, R.G. 17. 06. 2003, S: 25141.
• 6637 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, R.G.: 07.04.2015, S: 29319.
• V-101.1 sayılı Bilgi Suistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı İncelemelerinde Uygulanacak Tedbirler Tebliği, R.G. 21. 01. 2014 tarihli, S: 28889.
• V.102.1 No.lu Bilgi Suistimali veya Piyasa Dolandırıcılığı Suçları Hakkında Bildirim Yükümlülüğü Tebliği, R.G. 21. 01. 2014, S: 28889.
• VI- 104.1 Sayılı Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği, R.G. 21. 01. 2014, S: 28889.
• Market Abuse Directive
• Avrupa Birliği Piyasa Bozucu Eylemler Düzenlemesi’nin (EU MAR)
• Birleşik Krallık Piyasa Bozucu Eylemler Düzenlemesi’ni (UK MAR)
• https://sozluk.gov.tr/
• https://www.handbook.fca.org.uk/handbook. https://spk.gov.tr/duyurular/basin-duyurulari/2017/basin-aciklamasi.
• https://spk.gov.tr/spk-bultenleri
• https://idariyaptirimlar.spk.gov.tr/
• https://spk.gov.tr/data/645574218f95db2f8865b585/26-2023.pdf.
• https://turkiye.un.org/tr/sdgs
• https://www.cftc.gov/sites/default/files/idc/groups/public/@otherif/documents/ifdocs/eice42g-21.pdf
• https://spk.gov.tr/ihrac-verileri/bakiyeli-pay-senedi-yatirimci-sayisi-ve-yerliyabanci-oranlari
• https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve+Ilgili+Istatistikler/Uluslararasi+Yatirim+Pozisyonu/
• https://www.nisanyansozluk.com/kelime/manip%C3%BClasyon
• https://spk.gov.tr/data/61e34f9a1b41c61270320792/Sermaye%20Piyasas%C4%B1%20Ara%C3%A7lar%C4%B1.pdf